İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansının işbirliğiyle Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesinin (SSM) ev sahipliğinde düzenlenen ''Efsane İstanbul: Bizantion'dan İstanbul'a-Bir Başkentin 8000 Yılı'' sergisi, gördüğü yoğun ilgi nedeniyle 26 Eylül 2010'a kadar uzatıldı. Açılışı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından 5 Haziran 2010 tarihinde yapılan sergiyi, bugüne kadar sanatseverlerin yanı sıra eski Rusya Federasyonu Başbakanı Yevgeny Primakov, eski ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, ABD'li ünlü televizyon yapımcısı ve yazar Martha Stewart, ünlü mimar Zaha Hadid, Nobel ödüllü edebiyatçı Sir V.S. Naipaul ve yönetmen Stephen Frears gibi pek çok ünlü isim de gezdi.
''Efsane İstanbul'' sergisi, doğal limanı, doğu ile batı arasındaki emsalsiz konumuyla güçlü hükümdarların elinde çağının en büyük kentlerinden birine dönüşen, görkemli yapıları, ticaret yollarının getirdiği zenginliği ile daima elde edilmek istenilen İstanbul'un 8 bin yıllık uzun geçmişinin anlatılması amacıyla hazırlandı. Sergi, tarihinin her evresinde ona hükmetmiş hükümdarlardan günümüze ulaşmış belgeler ve dünyanın uzak köşelerinden gelerek tekrar buluşan İstanbul kökenli eserler aracılığıyla şehrin uzun geçmişini bir kere daha hatırlatıyor.
14 ülkeden 500'ü aşkın eser
''Efsane İstanbul'' sergisinde, Almanya, Avusturya, Belçika, Fransa, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İtalya, Katar, Macaristan, Portekiz, Rusya ve Yunanistan'ın da aralarında bulunduğu 14 ülke ile Türkiye'nin önde gelen kurumlardan seçilen 500'ü aşkın eser yer alıyor. Türkiye'deki devlet müzeleri ile özel müze ve koleksiyonlardan seçilen eserlerle birlikte yurt dışından 39, Türkiye'den 19 olmak üzere toplam 58 müzeden seçilen eserler, Türkiye'de benzeri görülmemiş bir sergilemeyle ilk kez bir arada sunuluyor.
British Museum'dan M.S 324'ten sonrasına ait ''kişileştirilmiş Roma ve Konstantinopolis betimli iskemle süsleri'', Viyana'dan 1530-40 yılları arasına ait tuval üzeri yağlıboya Kanuni Sultan Süleyman Portresi, Portekiz'den 17. yüzyıl başına ait Ermenice kutsal kitap, Yunanistan'dan 11. yüzyıla ait altın bilezik, İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nden 2. yüzyıla ait Artemis ve 4. yüzyıl sonuna ait İmparator II. Valentiniaus heykellerinin de yer aldığı birbirinden kıymetli eserler şehrin zengin tarihini gözler önüne seriyor.
SSM Müdürü Nazan Ölçer, ''Efsane İstanbul'' sergisine ilişkin ''Sergi Üzerine'' başlıklı yazısında, imparatorluk başkenti İstanbul'un Avrupa tarihiyle özdeşleşen geçmişinin parlak ve çalkantılı evrelerinin yansıtıldığını, şehrin devraldığı çeşitli din ve inanç mirasının oluşturduğu zengin geleneğin tanıtıldığını dile getirdi.
''Bir Roma, Bizans, Osmanlı tarihi anlatmayı amaçlamadık''
Tarihin en eski kentlerinden biri olan İstanbul'un uzun tarihi boyunca yalnızca ilk kurucusu Constantinus için değil, daha pek çokları için de elde edilmek istenen bir hayal şehir, bir ütopya olduğunu vurgulayan Ölçer, sergiye ilişkin şu ifadeleri kullandı:
''İstanbul'u bir serginin kahramanı yapmaya kalkışırken, bunun zor bir proje olacağını bilerek işe koyulduk. Tarihçi ve sanat tarihçisi, prehistoryacı, arkeolog, mimar ve müze uzmanlarından oluşan çalışma grubuyla bu eski kenti bir serginin kısıtlı çerçevesine yerleştirirken, onun tüm tarihi boyunca ve bugün sahip olduğu renkli kalabalığını, bu devingen kitlenin getirdiği enerjiyi, her türlü yeniliğe ayak uydurma becerisini, binlerce yıllık geçmişine rağmen yansıttığı gençliği, her yeniliği içine sindirme yeteneğini hatırlatmaya çalıştık.''
Bir Roma, Bizans ve Osmanlı tarihi anlatmayı amaçlamadıklarını, onun yerine kentin uzun geçmişini, onu oluşturan kalabalık cemaat yapısını yansıtan bulguları göstermeyi doğru bulduklarını belirten Ölçer, serginin her şeyden önce, genç hemşehrilerine kentin insanlık tarihi kadar eski geçmişini anlatmayı amaçladığını söyledi.