Duraktan Bağımsız Çalışan 10 Bin Taksi, Trafiği Tıkıyor
Korsan taksilerin sayısı her geçen gün artıyor. Korsan taksideki önü alınamaz
artış, ticari taksi plaka değerlerini yarı yarıya düşürdü. Yatırım aracı olarak
kullanılan ticari taksi plakaları 2009'un ilk 6 ayında 600 bin TL'den 400 bin
TL'ye kadar geriledi. Taksi kira bedeli, her isteyen korsan taksicilik
yapabilince 3-4 bin TL'lerden 2 bin TL'nin altına indi. İstanbul
Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı Toplu Ulaşım Hizmetleri
Müdürlüğü tarafından hazırlanan 'Korsan Taşımacılığın Mevcut
Durumu Değerlendirmeler ve Çözüm Önerileri' adlı rapor İstanbul'daki
korsan taksiciliğin geldiği noktaları gözler önüne seriyor.
Rapora göre İstanbul'da 18 bin 186 taksi ve taksi dolmuş bulunuyor ve
taksilerin yüzde 40'ı bir durağa bağlı çalışırken, yüzde 60'ının bir durağı yok.
İstanbul genelinde hizmet veren 10 bin taksi her gün bir durağa bağlı olmaksızın
kent içinde sürekli dolaşarak trafik içinde yolcu arıyor. Raporda yasal ve
fiziksel yetersizliklerin yanı sıra etkin denetim yapılmamasından dolayı korsan
taşımacılığın İstanbul'da ciddi artış gösterdiği belirtildi. Raporda korsan
taksiciliğin önüne geçilmesi için yapılacak ilk çözümün gerekli yasal
düzenlemelerin yapılması gerektiğine değinildi. İstanbul'da 19 bine yakın taksi
bulunurken en yüksek taksi sayısı 480 araçla Atatürk
Havalimanı'nda bulunuyor. Kentte 30–35 bin taksi sürücüsü bulunuyor.
Rakamları tam olarak belirlenememesine rağmen kentte yaklaşık 30 bin korsan
taksi bulunduğu kaydediliyor.
Raporda korsan taşımacılığın kent genelinde başta "Rent A Car" adıyla
yapıldığı belirtilirken diğer uygulamalar da şöyle sıralanıyor: "Bazı özel
bankaların müşterilerin talebi üzerine ticari taksilerden daha ucuza müşteri
taşıması, hayvan sahiplerine yönelik sunulan 'pet-nakil' araçları, ticari olarak
tescil edilen minibüslerin özel amaçlı kullanılması, minibüslerin kendilerine
tahsil edilen hattın dışında taşımacılık yapması."
Rapor, korsanla mücadelede karşılaşılan zorlukların başında konuyla ilgili
net bir kanunun olmaması, yaptırımların yetersiz kalması, ilgili birimlerin
koordinasyonsuzluğu ve denetim ekiplerinin sayısının yetersizliğine dikkat
çekiyor. Korsan taşımacılık yapan şahısların fiyat tarifesinin normal
taksilerden ucuz olması gibi nedenler korsan taşımacılıkla mücadeleyi
zorlaştırıyor. Raporun çözüm önerileri kısmında yürürlükten kaldırılan Rent A
Car yasasının korsan taşımacılığı engelleyecek şekilde revize edilerek yeniden
yürürlüğe girmesi gerektiğinin altı çiziliyor. Rent A Car işletmeciliği
yapılabilmesi için belediyelerden izin alınması zorunluluğu getirilmesi
gerektiği belirtilen raporda şu önerilere yer veriliyor:
"Korsan taşımacılık yapan minibüs, otobüs ve otomobil sahiplerine yüklü para
cezaları kesilmeli. Aynı suçu tekrarlayan yolcu ve araç şoförü 3 aydan 12 aya
kadar hapis cezasına çarptırılmalı. Bankaların müşteri memnuniyeti için yaptığı
taşımacılığa izin verilmemeli. Rent A Car adı altında korsan taşımacılık yapan
işyerleri kapatılarak bir daha işyeri açma izni verilmemeli. İlgili birimler
koordineli çalışmalı, korsan denetimi yapacak görevlilerin sayısı artırılmalı."
Kent genelinde 2009 yılı itibarıyla trafiğe kayıtlı 17 bin 442'si 'T' plakalı
(İstanbul kentinin merkezi yerlerinde çalışan) ve 744'ü 'M' ve 'C' plakalı
(Sultanbeyli, Şile, Büyükçekmece, Silivri, Beylikdüzü ve Çatalca ilçelerinde
çalışan) olmak üzere toplam 18 bin 186 taksi bulunuyor.
Mevcut taksi duraklarının çoğunluğu otel, hastane, büyük alışveriş
merkezlerinin yakınları ile taksi taleplerinin yüksek olduğu konut bölgelerinde
bulunuyor.
Genellikle günün 24 saati hizmet veren taksi duraklarının tamamında telefon
bulunmasına rağmen yaklaşık yüzde 30'unda telsiz de mevcut.
Kent genelinde çalışan taksilerin büyük kısmı kiraya veriliyor.
Taksici esnafı İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne her yıl miktarı değişmek
üzere 'Çalışma Ruhsatı' adı altında ödemede bulunarak aldıkları ruhsat ile
faaliyet gösterebiliyor.
Taksiciler genellikle Fiat Albea, Hyundai ve Renault marka otomobilleri
tercih ediyor.
İstanbul'da çalışan taksilerin yüzde 50'si klimalı iken genellikle araçların
kapasiteleri sürücü hariç 4 yolcu.
Mevcut araçlar güvenli taşımaya uygun olmamakla birlikte çevreyi kirletici
etkileri normalin çok üstündedir. Ayrıca mevcut sistemde araç şoförlerinin SSK
benzeri sosyal güvenceleri bulunmuyor.
Taksilerin çoğu dolaşarak müşteri arıyor. Bu sırada boş kilometre yaparak
trafik yoğunluğunu gereksiz yere artırıyor.
Yapılan gözlemler ve
taksi sürücüleri ile yapılan görüşmeler sonucunda İstanbul'daki taksilerin bir
günde yaptıkları kilometrenin üçte birinin lüzumsuz yere yapıldığı belirlendi.
Günde ortalama 250 kilometre mesafe kat eden bir taksinin ayda 7 bin 500
kilometreyi boşu boşuna dolaştığı belirlendi.
İstanbul'da taksi ve dolmuşlar günde 1 milyon 400 bin kişi taşıyor. En çok
ticari taksi Atatürk Havalimanı'nda bulunuyor