Mimar Sinan’ın ölümünün 400.yıl dönümüne rastlayan ve
‘1988 Uluslararası Mimar Sinan Yılı’ ilan edilmesi nedeniyle
hazırlanan ‘Dünya Durdukça-Mimar Sinan’ Belgeseli, uzun bir
araştırma ve çekim sürecinin sonucunda aynı yıl Suha Arın
imzasıyla Türk ve Dünya Kamuoyunun görüşlerine sunuldu.
MTV bünyesi
içinde kurulan ‘Mimar Sinan Araştırma Merkezi’nde mimarlar, sanat tarihçileri,
sosyal antropologlar, Farsça-Arapça ve Osmanlıca uzmanlarından kurulu bir ekibin
çalışmaları sonucu 10.000 in üzerinde bilgi fişlendi. Adı geçen uzmanlar
tarafından, 16.Yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’ndeki tüm yapı ve sanat
faaliyetlerinin yanı sıra, aynı yüzyılın siyasal, sosyal ve ekonomik olayları da
incelendi, 16.Yüzyıl’daki diğer dünya ülkeleri ile Osmanlı’nın bu dönemi ait
faaliyet ve olayların karşılaştırması da çalışmalar kapsamında
gerçekleştirildi.
Her biri 30’ar dakikalık altı bölümden oluşan belgesel
dizisi için Türkiye sınırları içinde 30’dan fazla ilde çekim yapıldı.
Yurtdışında ise; Yunanistan (Atina, Tırhala, Rodos); Macaristan (Budapeşte,
Estergon, Erd, Zigetvar, Mohaç, Peç, Dunaföldvar, Tuna Nehri); Yugoslavya
(Belgrat, Vişegrad, Çanniçe, Praça, Foça, Saraybosna, Mostar, Poçitel, Ustulçe,
Trebinye, Dubrovnik ve Tuna Nehri); Sovyetler Birliği (Kırım-Gözleve, Volga-Don
Kanalı); Suriye (Şam, Halep)’de çekimler gerçekleştirildi.
Dünya
Durdukça-Mimar Sinan belgeseli, 1989 Kasım ayında İsviçre’nin Lozan kentinde
yapılan ‘Uluslar Arası Mimari Filmler’ yarışmasında ‘Jüri Özel Ödülü’,
Fransa’nın Bordeaux kentinde yapılan 4.Uluslararası ‘Şehir Planlaması ve Mimari
Miras’ konulu film festivalinde ‘Avrupa Konseyi Özel Ödülü’nü kazandı. Ayrıca,
14 Kasım 1990 günü Strasburg’da Avrupa Konseyi Merkezi’nde yapılan özel bir
törenle belgesel dizinin yönetmeni Suha Arın’a Fransa Kültür Bakanı ve Avrupa
Konseyi Genel Sekreteri Catherine Lalumier tarafından ödül verildi. Dünya
Durdukça-Mimar Sinan belgeseline, daha sonra UNESCO Mimarlık ödülünü de
verildi.
13 Şubat-14 Mayıs 1990 tarihleri arasında Paris’te düzenlenen ‘Muhteşem
Süleyman’ sergisi süresince ziyaretçilere sunulan Dünya Durdukça-Mimar Sinan
belgeseli, 28 Mayıs-10 Haziran 1990 tarihleri arasında Montreal’de; 12 Eylül-1
Ekim 1990 tarihleri arasında Ottawa’da; 4 Ekim 1990 da Bordeaux’da; 5-10 Ekim
1990 tarihleri arasında Paris’de; 20 Ekim-9 Kasım 1990 tarihleri arasında
Montreaux’de; 22-25 Ekim tarihleri arasında Le Mans’da,25-Ekim 4 Kasım tarihleri
arasında Paris, Uluslararası Mimarlık Fuarı’nda gösterildi.
Yapımcılığını
MTV’nin üstlendiği Dünya Durdukça-Mimar Sinan belgeseli, Portekiz’in Lizbon ve
Porto kentlerinde, İtalya’nın Perugia kentinde, Paris’de, Marsilya’da,
Grenoble’da, Lille’de ve Toronto’da gösterildi.
Fransa’da Sorbonne
Üniversitesi’nde bir sempozyum eşliğinde gösterilen Dünya Durdukça-Mimar Sinan
belgeseli, Fransa’nın uluslararası televizyon kanalı TV-5 de ‘Prime Time’ da üç
saat boyunca gösterildi, ayrıca Avrupa’da ve ABD’de de kültür kanallarında da
gösterime girdi.
2005 yılında İstanbul’da toplanan 22.Dünya Mimarlık
Kongresi nedeniyle Suha Arın’ın diğer mimari belgeselleri ile birlikte
konukların ilgi ile izledikleri Dünya Durdukça-Mimar Sinan belgeseli, geçtiğimiz
yıl Sakıp Sabancı Müzesi’nde de izleyiciler ile buluştu.
Yönetmenliğini
Suha Arın’ın, Görüntü Yönetmenliğini İlhan Arakon’un, özgün müziğini Turgay
Erdener’in yaptığı Dünya Durdukça-Mimar Sinan belgesel dizisi
Türkçe, İngilizce Fransızca dublaj; Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca ve
Japonca alt yazı seçeneklerini içeren menüsü ile ve 35 mm orijinal kopyasından
telesine edilip plan plan uğraşılarak ve günümüz teknolojileri ile filtre
edilmiş görüntüsü ile “DVD” Formatında ‘Gün Yüzüne’
çıktı.