Duisburg, İstanbul'u Yaşıyor



Önce Duisburg’tan başlayalım! Elbette bir festival haberi olacak bu ancak festivalin gerçekleştiği bu şehir yıllardır öyle güzel işleniyor; sanayi sağlam ve heybetli yerini öyle zarif bir kültüre bırakıyor ki gönlüm ondan kısacık bahsetmeden habere başlamak istemiyor.

Duisburg, 2010’da İstanbul ile birlikte Avrupa Kültür Başkenti olacak Ruhr Bölgesi’nin büyük şehirlerinden bir tanesi. Almanya’da Berlin, Köln ve Hamburg’dan sonra en çok Türk burada yaşıyor. Dünyanın en büyük iç limanlarından birine sahip. Büroların, otellerin, müzelerin ve kafelerin yer aldığı 35 bin metrekarelik kullanım alanıyla sırf bu iç liman bile ‘geleneksel dokusuna ve ruhuna zarar vermeden bir kente yeniden nasıl biçim verilir’in en çarpıcı örneği. Bir başka örnek ise festival merkezinin kendisi: Alte Feuerwache. Eskini itfaiye binası şimdi tiyatrolara, konserlere, okuma günlerinde, partilere, konferanslara ve Cafe-Restoran Mondial’e ev sahipliği yapan sevilen bir mekana dönüşmüş.

Festivalin açılışı da şehrin yeni çekim merkezi CityPalais’nin içindeki Mercatorhalle’de yapılıyor. Kocaman bir konser salonu, tıklım tıklım dolu. Sahnede dev, beyaz bir perde. ‘Bosporus: Tor der Kulturen’ yazıyor üstünde, yani ‘Boğaziçi: Kültürler Geçidi’. Bir bakıyoruz, Şevval Sam çıkıyor sahneye. Alaturka nağmelerden dilimize bal çalıp sahneyi Duisburg Belediye Başkanı Adolf Sauerland’a bırakıyor. Sauerland, Duisburger Akzente’nin 1977 ‘Shakespeare’ temasıyla başladığını, o günden bugüne her seferinde farklı bir temayla yapıldığını ve birçok farklı ülkeyi konuk ettiklerini belirtiyor. Bu yıl 32’incisi düzenlenen festivalin temasının İstanbul, yapıldığı yerin de Ruhr olması bakımından 2010’un bir ‘uvertür’ü olduğunu söylüyor.

Belediye Başkanı Sauerland’dan sonra söz Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti’nin aile, kadın ve uyumdan sorumlu bakanı Armin Laschet’ye geçiyor. Her iki kıtayı da seyredebiliyor olması bakımından İstanbul’da en çok Kız Kulesi’ni sevdiğini söyleyerek başlıyor konuşmasına Laschet ve New York, Londra, Paris gibi metropollerde yaratıcı potansiyelin göçmenlerden geldiğine dikkat çekiyor. “Almanların denize dalmak için değil, kültüre dalmak için Türkiye’ye seyahat etmeleri gerek!” diyor Laschet, Obama’nın “Yes, we can” mottosunu hatırlatıp barış içinde ortak bir yaşamın mümkün olduğuna vurgu yaparak (Türkçe) “Evet, yapabiliriz” diye bitiriyor sözlerini. Yüzlere tatlı bir gülümseme oturuyor.

İstanbul 2010 Yürütme Kurulu’ndan Ahmet Emre Bilgili ise “Türklerin geleneklerinde şöyle önemli bir nokta vardır: Doğdukları yeri de, doydukları yeri de memleketleri kabul ederler” diyerek bütün Duisburgluları İstanbul’u bir ‘nebzecik’ yaşamaya davet ediyor. Haksız da sayılmaz. 24 Nisan-10 Mayıs arası 17 gün, İstanbul gibi koca bir şehir, hem de 2500 km. uzaktan yaşansa yaşansa ancak o kadarcık, bir nebzecik yaşanır. Açılışın sonunda CityPalais’nin önündeki König Heinrich Meydanı’nda Yeşim Özsoy ve Genco Gülan’ın ‘Benim Adım Kırmızı’dan yola çıkarak hazırladıkları ‘Surname 09’ adlı performansa dahil oluyor herkes. Bu performansa Duisburg’tan dans ve müzik toplulukları da eklenince kimsenin keyfinden geçilmiyor.

Gelelim festivalin içeriğine... Akzente’nin tiyatro, müzik, edebiyat, film, fotoğraf dallarını kapsayan programının üç ana başlık altında toplandığını görüyoruz. İlki İstanbul’dan aktüel sanat örneklerine dayanan etkinlikler. Örneğin, Dostlar Tiyatrosu’nun ‘Sivas 93’, Tiyatro Oyunevi’nin ‘Yalnızlıklar’, Garajistanbul’un ‘Histanbul’ adlı oyunları, ‘Ara Güler’in İstanbul’u’ sergisi, Nuri Bilge Ceylan filmleri, Mario Levi, Sunay Akın, Akgün Akova’nın okuma günleri gibi.

İkincisi ise yurtdışında yaşayan Türk sanatçıların işlerine odaklanıyor. Attila Durak’ın ‘Ebru  Türkiye’nin Kültürel Çokyönlülüğü’ adındaki sergisi, Duisburg  Marxloh film şirketi P.Y.P’nin ‘Boğaziçi’ni daha önce hiç görmedim’ adlı gösterisi, Duisburg Fakir Baykurt Edebiyat Grubu’nun ‘Ren Kıyıları’ndan Boğaz’a Bakış’ konulu okuma etkinliği gibi. Üçüncü başlık altında da ‘Çok Fazla Ağaç’adındaki dans tiyatrosu veya ‘Kilims a la Turca’ sergisi gibi Türk-Alman işbirliğini içeren projeler var.

İstanbul ve Türkiye’nin tarihine yönelik konferanslar da festivalin teorik çerçevesini çiziyor. Şevval Sam’la başlayan festival Serkan Çağrı’nın klarnetiyle son bulacak. Ayrıca festival kapsamında, bu yıl Duisburg’ta ilk kez Hıdırellez’in kutlanacağını, 2010’un baharında  İstanbul’a  gezi düzenleneceğini de belirtmek gerek.
Ne diyelim... İki hafta boyunca dönüşümün şehri Duisburg, İstanbul’u, Boğaziçi’ni giyinecek üzerine. Bize de, özlemle, ‘pek yakıştı’ demek düşecek.