Ortadoğu’nun ilk metrosu olan 75 metre uzunluğundaki Dubai Metrosu dün hizmete açıldı. 2005’te 15.5 milyar dirhem (4.2 milyar dolar) bedelle projeyi üstlenen Dubai Rapid Link (DURL) Konsorsiyumu’na bağlı olan ve Mitsubishi, Obayashi ve Kajima gibi Japon şirketleriyle kurdukları ortaklıktaki payı yüzde 15 olan Türk firmasi Yapı Merkezi’nin Mitsubishi, Obayashi ve Kajima şirketleriyle birlikte inşa ettiği iki hattan oluşan metronun 52 kilometrelik ‘Kırmızı Hat’tı hizmete girdi. 49 ayda tamamlanarak Birleşik Arap Emirlikleri Başkan Yardımcısı, Başbakanı ve Dubai Emiri Şeyh Muhammed Bin Raşid Al Maktum tarafindan açilan metro dünyanın bir defada inşa edilen en uzun metrosu olma özelliğine sahip. 10 yıl içinde 4.6 milyar dolar kazandıracak metro, her yıl 200 milyon yolcu taşıyacak.
Şeyh istedi, lüks oldu
2005 yılında 15 milyar dirheme (4.2 milyar dolar) alınan projenin yatırımı 28 milyar dirheme (7.6 milyar dolar) yükseldi. Bunda da Dubai Şeyhi El Maktum’un proje başladıktan bir yıl sonra vizyon değiştirerek istasyon yapısının daha lüks olmasını istemesi etkili oldu. Dubai Şeyhi’nin metronun Burj el Arab ve Mall of Emirates gibi olmasını istemesi üzerine lüks malzemeler kullanıldı ve istasyonlarin tasarımları değişti. Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Emre Aykar, üst geçitlerin yanı sıra metro hattının civarındaki önemli sosyal yapılara ek hat uzatılmasıyla projenin maliyetinin arttığını söyledi.
Kırmızı hat tamamlandı
Sürücüsüz metronun 2010 yılı sonunda tamamlandığında yeraltındaki 13.2 km’lik 10 istasyonu ile birlikte toplam 45 istasyon, 3 depo ve 3 katlı otoparka sahip olacağını belirten Aykar, projeyi şöyle anlattı: “Proje, 52 kilometrelik Kırmızı Hat ve 22.7 kilometrelik Yeşil Hat olmak üzere iki kısımdan oluşuyor. Yeraltında 5.5 kilometrelik 4 istasyonu bulunan Kırmızı Hat’ta toplam 52 kilometre uzunluğa sahip 27 istasyon bulunuyor. Hattı oluşturan tüm viyadük ve tüneller, 10 istasyon, 2 depo ve 2 katlı otopark hizmete açıldı. Kırmızı Hat’ta geriye kalan 17 istasyon da 2009 sonuna kadar teslim edilecek. Yeşil Hat ise 2010 yılı sonuna doğru tamamlanacak. Projenin malzemeden inşaata kadar pek çok alanında Türk taşeron firmalarıyla çalıştık. Böylece Türkiye’ye 1.5 milyar dolarlık getiri sağlandı.”
30 bin işçi çalıştı her istasyona sağlık ekibi girdi
Dubai Metrosu, 49 ayda 30 bin işçi ile tamamlandı. 1 saatte 1 yönde 17 bin, 1 günde ise 200 bin kişiyi taşıyacak olan Dubai Metrosu, 2020 yılında günde 500 bin kişiyi taşıyacak. Metro tam kapasiteye ulaştığında 90 saniyede bir tren gelecek. Dubai’deki trafik sıkışıklığını yüzde 17 azaltacak metronun 10 yılda 4.6 milyar dolar gelir getirmesi ve yılda 200 milyon yolcuyu taşıması hedefleniyor. Yolcu güvenliği 3 bin kamera ile sağlanıyor. Her istasyonda bir sağlık ekibi ve polis biriminden ayrı olarak özel metro polisi hazır bulunduruluyor. Tüm istasyonlarda engelliler için tasarlanmış özel yönlendirme yer alıyor. 80 giriş kapısı bulunuyor. Yerin 30 metre altındaki tüneller dahil tüm sistemde kablosuz internet erişim ve mobil telefonla iletişim imkanı sunulacak.
İstasyonlara klimalı yürüyen halı döşendi
Dubai Metrosu Proje Müdürü Barış Nazlım, şunları anlattı: “75 kilometrelik kırmızı ve yeşil hat 49 ayda tamamlandı. Günde 60 metrelik hattın inşasını tamamlamış olduk. Bina alanı toplam 800 bin metrekare oldu. Günde 1000 metrekarelik bina bitirilmiş oldu” dedi. Metrodaki 45 istasyonun dört elementi simgeleyecek şekilde tasarlandığını da belirten Barış Nazlım, şunları söyledi: “İstasyonlar su, ateş, toprak ve havayı simgeleyecek şekilde inşa edildi. İstasyonlara ulaşım toplam uzunluğu 4 km’yi bulan ve üzerinde klimalı yürüyen halıların olduğu 100’ün üzerinde üst geçit inşa edildi. Her biri 7 metre genişliğindeki üstgeçitleri, projeye sonradan eklemek için Japonya’da özel bir vinç ürettik. Bu vinçler üst geçiti 4 saatte konumlandırıyor ve trafiği engellemiyor. Bu vinçler 30 milyon dolara maloldu. ”
Sıra Abu Dabi’de
Emre Aykar, Birleşik Arap Emirlikleri’nde yeni metro ihalelerine girebileceklerini de dile getirdi. Abu Dabi metrosu ihalesine de girmeyi planladıklarını aktaran Aykar, “Şu anda proje ve ihale şartnamesi hazırlığı yapılıyor. İhaleye katılmamız için aracılar peşimize düştü” dedi.
23 istasyonun adı 490 milyon dolara satıldı
İstasyonların isimlerinin 10 yıllığına satışa çıkarılmasıyla Dubai Metrosu’ndan 490 milyon dolar gelir elde edilmesi sağlandı. City Centre, Mall of Emirates, Nakheel, Jumeira Lake Towers gibi alışveriş merkezi, otel ve şirketler metroda 47 duraktan 23’ünün isimlerini satın alırken, Şeyh Maktum, metronun iki yanında uzanan 20 bin dönümlük arsayı imara açıp satarak 10 milyar dolar kazandı.
Zeytinburnu-Göztepe 12 dakikaya inecek
Yapı Merkezi’nin Cezayir ve Sudan’da aldığı işlerin devam ettigini ifade eden Emre Aykar, “Cezayir Devlet Demiryolları’nın banliyö trenlerinin tamir bakım atölyesini Haziran 2010’da tamamlıyoruz. Ülkede Birtuna şehrinde de yeni bir demiryolu hattı inşa ediyoruz. Türkiye’de de çalışmalarımiz suruyor. 650 milyon TL bedelli Ankara-Konya Hızlı Tren projesini 2010 Eylül sonunda faaliyete geçireceğiz. Zeytinburnu-Göztepe arasını 12 dakikaya düşüren karayolu tüneline ise ilk kazmayı 2010’da vuracağız. 4 yılda tamamlayacağımız bu projenin maliyeti de 1 milyar doları bulacak” diye konuştu.