Fotoğraflar: Mücahit Erdal KOÇ / AA
Sivas'ın Divriği ilçesindeki Divriği Ulu Cami ve Darüşşifasının doğu cephesinde, tarihi yapıya baskı yapan toprak kütle, yapılacak kurtarma kazısı ile kaldırılacak.
Kazı öncesinde eserin doğu cephesi, toprak altında herhangi bir mimari doku, obje, materyal olup olmadığının kontrolü için elektro radar cihazı ile taranıyor.
Sivas Müze Müdürü Yüksek Sanat Tarihçisi Yusuf Altın, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu'nun (UNESCO) koruma çalışmaları kapsamında oluşturulan ''Dünya Kültür Mirası'' listesinde yer alan Divriği Ulu Cami ve Darüşşifasının doğu cephesinde, esere baskı yapan toprak eğiminin kaldırılması için yapılacak kazı çalışmalarına 23 Nisan itibariyle başlandığını bildirdi.
Çalışmalara, öncelikle yüzey temizliği ve elektro radar taraması işlemleri ile başladıklarını anlatan Altın, tarama çalışmaları için özel bir ekibin Divriği'ye geldiğini, bu ekibin teknolojinin son harikası olan elektro radar tarama cihazı ile çalışmalar yaptığını ifade ederek, şunları söyledi:
''Çalışmalara başlamadan önce yer altı radar tarama işlemini gerçekleştiriyoruz. Bu işlemin amacı, kazı alanındaki obje, materyal veya mimari bir doku olup olmadığını tespit etmek. Bu konuda Ankara Üniversitesi Yer Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yusuf Kağan Kadıoğlu ve ekibinden yardım alarak çalışmaları sürdürüyoruz, buradaki amacımız, dünya mirası Divriği Ulu Cami ve Darüşşifasına baskı yapan toprağı atmaktır.''
Kazı hazırlıklarını 15 Mayıs'a kadar tamamlamayı hedeflediklerini ifade eden Altın, ''Yaklaşık 55 kişilik bir ekiple kazı çalışmalarını yürüteceğiz. Çeşitli üniversitelerden, İl Özel İdare Müdürlüğünden ve birçok kurumdan destek alıyoruz. El birliğiyle bu çalışmayı bitirmeyi planlıyoruz'' diye konuştu.
Ekibiyle birlikte kazı çalışmalarına katılan Ankara Üniversitesi Yer Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yusuf Kaan Kadıoğlu ise merkezin çalışmaları hakkında bilgi verdi.
Türkiye'nin birçok yerinde çalışmalar yürüttüklerini ve başarılı sonuçlar aldıklarını ifade eden Kadıoğlu, ''Merkezimiz, Türkiye'nin ilk bu şekilde çalışan merkezidir, bu sistemdeki amaç, yer altında bulunan arkeolojik eserleri kazı yapmadan görüntüleyebilmektir. Elimizdeki cihaz ile Hasankeyf, Şam Süleymaniye Cami ve ülkenin birçok tarihi yerlerinde bunu uyguladık, bu konuda oldukça tecrübeliyiz'' dedi.
Elektro radar taraması
Yer altı radarı ya da genel adıyla GPR (Ground Penetrating Radar) olarak da bilinen elektro radar tarama cihazı, yer altının 40 metre derinliğine kadar araştırılmasında kullanılıyor.
Jeofizik bilimi tabanlı bir ölçüm cihazı olan elektro radar tarama cihazı, antik şehir, tapınak, mezar, tarihi han ve hamamlar, eserler, duvarlar ve benzeri tarihi kalıntıların tespitinde kullanılıyor. Cihazdan maden arama ve rezerv geliştirme ile göçük ve maden kazalarında ilk yardım çalışmaları, ceza evlerinde tünel tespiti gibi konularda da faydalanılıyor.
Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası
Anadolu beyliklerinden Mengücekoğulları döneminde, hükümdar Süleyman Şah'ın oğlu Ahmed Şah tarafından 1228'de yaptırılan Divriği Ulu Cami ile caminin bitişiğine Behram Şah'ın kızı Melike Turan Melek tarafından aynı yıl yaptırılan darüşşifa, inanç ve tarih turizmi açısından önemli bir eser olarak gösteriliyor.
UNESCO'nun ''Dünya Kültür Mirası'' listesinde yer alan ve ''Görmeden Ölmeyin'' sloganıyla tanıtımı yapılan Ulu Cami ve Darüşşifası, özgün mimarisi, estetik, kültürel ve evrensel değeriyle 13. yüzyılda kadın-erkek eşitliğini de simgeleyen bir anıt olarak nitelendiriliyor.
Avrupalı bilim adamlarınca ''Anadolu'nun El-Hamrası'' olarak görülen tarihi yapı, mimari yapısıyla başta sanat tarihçileri olmak üzere mimar ve mühendisleri ise büyülüyor. (AA)