Bir süredir dünyaca ünlü iki mimarın İstanbul'da hazırlayacağı projeler konuşuluyor: Frank O. Gehry'nin yapacağı kültür merkezi ile Zaha Hadid'in imzasını taşıyacak dev Kartal projesi. Yapıldıkları takdirde kente hem daha çağdaş bir hava katacak hem de prestij ve turist getirecek. Yaklaşık iki yıldır gündemde olan, görkemli basın duyurularıyla tanıtılan bu projelerin son durumu merak ediliyor.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı'nın, Tepebaşı'nda bir kültür merkezi yapmak istediği, bunun için de Kanada doğumlu Frank O. Gehry ile anlaştığı, efsanevi mimarın bir ön proje hazırladığı biliniyor. Yapılması gereken, oradaki TRT binasının yıkılıp o alanın vakfa devredilmesi. Vakıf maddi olarak tüm hazırlığını yaptı, iki yıldır "olur" bekliyor. Geçen günlerde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, gazeteci Doğan Hızlan'a satışın en kısa süre içinde yapılacağını açıklasa da, henüz ortada resmi bir şey yok. Zaten bugün başlansa bile 2010 İstanbul Kültür Başkenti'ne yetişmesi imkansız. Yani çok önemli bir fırsat çoktan kaçtı.
Iraklı Zaha Hadid dünyanın "yıldız mimarlarından". Şimdi, tam adı "Kartal-Pendik Kıyı Kesimi Kentsel Tasarım Projesi" olan bir işe imza atacak.
Geçen kasım ayında bir basın toplantısıyla tanıtılan ve Hadid'in Radikal Cumartesi'de yayımlanan söyleşisinde "Bir başlansa çabuk biter" dediği bu projenin son durumu hakkında bilgi almakta hayli zorlandık. Bu haberi hazırlamak için görüşlerine başvurduğumuz yetkililerden somut bir rakam duyamadık.
Geçen hafta basında çıkan, ayrıntılı rakamlar ve bilgilerin yer aldığı haberlerin içeriğini bile doğrulamadılar. Şu anda; projeler ve olasılıklar dışında pek fazla bir şey yok.
Bu büyük projelerin gerçekleşmesi için atılan adımların bir an önce büyümesi ve engellerin kalkması bekleniyor.
Kadir Topbaş (İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı)
"Kartal projesini adım adım uyguluyoruz"Kartal'da 555 hektarlık bir alan üzerinde çok büyük bir merkez oluşturmak için adım attık. Zaha Hadid'in oluşturduğu konsept beğenildi ve bunu adım adım uyguluyoruz.
"Tepebaşı'ndaki merkezle ilgili sorunları çözeceğiz"
Tepebaşı'nda bizim, eski TÜYAP dediğimiz ve 5'te 1 hissesi TRT'nin elinde bulunan bir arazimiz var. Katlı otoparkı şu an kullanılıyor. İnan Kıraç bu yerle ilgili bir projesi olduğundan söz etti. Ben de kendilerine, orada geçmişte var olan Tepebaşı Dram Tiyatrosu'nu da içinde barındıracak, dünyada iyi isim yapmış bir mimar tarafından hazırlanacak bir konser salonu projesi olduğu takdirde buna sıcak bakacağımı söyledim.
Dünyaca ünlü mimar Frank O. Gehry ile görüştüler ve bir konsept hazırladılar. Ancak bunun yasal prosedürleri var. TRT'nin bir stüdyo sorunu var. Başka bir yere taşınması gerekiyor. Yakın tarihte bu sorunları çözmeyi umuyorum. Bu görüşmeler benim ilk göreve geldiğim yıllarda oldu. Bugüne kadar uzadı, 2010'a mutlaka yetiştirmeyi hedefliyoruz ancak yetişmeyebilir.
"En büyük engel bürokrasi, proje artık 2010'a yetişemez"
Özalp Birol (Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat İşletmesi Genel Müdürü)
- Bu proje yaklaşık üç yıl önce ortaya çıktı. Frank O. Gehry çalışmayı düşündüğümüz dünya çapındaki mimarlar listemizde yer alan isimlerden biriydi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın, böyle bir yapının Gehry tarafından yapılması hususunda olumlu görüşlerini bildirmesi bu konudaki kararın oluşmasına yardımcı oldu.
- Projeyle ilgili yeni bir gelişme yok. Kurucularımıza veya Suna ve İnan Kıraç Vakfı yönetimine iletilmiş net ve kesin bir karar yok. Kurucumuz İnan Kıraç geçtiğimiz iki yıl boyunca konuyla ilgili olarak atılması gereken tüm adımları attı. Ekibimiz yapılması gereken bütün çalışmaları tamamladı, proje ilgili makamlara sunuldu. İki yılı aşkın bir süredir bekliyoruz.
- Büyük ölçüde bürokrasiden kaynaklanan, süratli ve doğru karar alamama durumu... Bu, karşılaştığımız en büyük engel oldu. Bu yüzden, projenin 2010'a yetişmesi olanaksız hale geldi.
- Suna Kıraç Kültür Merkezi projesi gerçekleşirse, İstanbul 1850 kişilik, mükemmel bir akustiğe sahip, dünya çapında bir konser salonuna sahip olacak. 1970 ve 1971'de üst üste iki yangın geçirerek yıkılan Dram Tiyatrosu'nun da Gehry yorumuyla bu kompleksin içinde yer alacağını düşünürsek ve ayrıca bu kompleks içinde bulunacak çok amaçlı sergi salonlarını, kamusal alanları ve geniş otoparkı dikkate alırsak; Suna Kıraç Kültür Merkezi -gerçekleşmesi halinde- ülkemizde müzik, sahne sanatları ve çağdaş sanatın gelişmesine ve İstanbul şehrinin kültür turizmine büyük katkı sağlayacak.
- Gehry büyük projeleri eşzamanlı olarak yürütebilecek donanımlı bir kadroya sahip bir mimar. Ancak, Paris'teki ve başka yerlerde yürütmekte olduğu projeler var. Suna Kıraç Kültür Merkezi projesi için o da bizim gibi iki yılı aşkın bir süredir bekliyor. Eğer tarafımıza olumlu bir karar açıklanırsa, İnan beyin Gehry ile bir dizi toplantı yapması ve -olabiliyorsa- Gehry'i yeniden bu projeye odaklanmaya ikna etmesi gerekecek.
- Şu an elimizde olan bir konsept proje. Olumlu bir gelişme olursa, bu projenin Gehry tarafından yeniden ele alınması ve yapılacak bazı değişikliklerden sonra, ilgili makamlarımızın oluruyla son halini alarak hayata geçirilmesi gerekir. Bu da zaman gerektirir.
- 2,5 yıl önce yaptığımız maliyet hesabı, aradan geçen süre içindeki ekonomik gelişmelere bağlı olarak değişmiştir ve yenilenmesi gerekmektedir. Ancak her durumda, bu girişim 200 milyon doların altında gerçekleşmez.
"Tepebaşı gibi stratejik bir nokta otopark olarak kullanılmamalı"
Ahmet Misbah Demircan (Beyoğlu Belediye Başkanı)
Tepebaşı stratejik bir nokta. Bu kadar mühim bir noktayı otopark olarak kullanmanın ötesine geçmeli. Bu proje bu açıdan da olumlu. Tepebaşı'ndaki eski THY binası, bizim de geçici evlendirme dairesi olarak kullandığımız mekanın da bir tiyatro binasına dönüştürülmesi düşünülüyor. Ayrıca Taksim Meydanı'nın yayalaştırılarak Kongre Vadisi'ne kadar uzatılması projesi var. Bütün bu gelişmelerin önemli bir parçası olacak Suna Kıraç Kültür Merkezi.
"Zaha Hadid'den özgün bir cami isteyebiliriz"
Prof. Hüseyin Kaptan (İstanbul Metropoliten Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi Proje Yürütücüsü )
- Anadolu yakasının yeni çekim merkezi olarak Kartal üzerine odaklanıldı. Pendik, Maltepe ve Tuzla ile birlikte 2,5 milyon nüfuslu bir hinterlandın merkezi konumunda Kartal. Ayrıca Marmaray, E-5 güzergahından yürüyen metro, Sabiha Gökçen'e Marmaray'dan yapılacak bağlantı ile limanı da düşündüğümüzde Kartal gelecekte deniz, kara ve havayolları ve raylı sistemlerle ulaşabilirlik bağlamında ciddi potansiyel ortaya koyuyor.
- Bu projede konut alanlarının kültür yapıları, yönetim yapıları, eğlence ve dinlence alanları, turizm yapıları, büro ve ticaret yapıları ile birlikte düzenlenmesi temel ilke olarak benimsendi. Proje tamamladıktan sonra 120 bin üst düzey hizmet sektörü çalışanı işbaşı yapabilecek.
- Bir yat limanı düşünüyoruz ve kruvazör limanı bağlantısı ile birlikte turizm talebinden de yararlanacağız.
- İstanbul Zaha Hadid'i çok heyecanlandırdı. İstanbul'a aşık. Tatile de artık İstanbul'a geliyor. Belki Zaha Hadid'den çok özgün bir cami projesi de isteyebiliriz.
- Kıyı şeridi hariç 350 hektarlık bir alanı kapsayan böyle büyük bir coğrafyada gerçekleşecek proje gelecek 10-15 yıl içinde tamamlandığında İstanbul'un gelecek vizyonuna daha da yakınlaşılmış olunacak.