Demir çelik sektörünün uzun yıllardır beklediği Avrupa Birliği'nin (AB) de temel talepleri arasında bulunan demir çelikte yeniden yapılandırma planı ölü doğdu. Plan, 2006 yılından bu yana süren hummalı çalışmaların sonucunda AB'ye gönderildi. Ancak sektör oyuncularının büyük bir kısmı AB'nin zorlu talepleri nedeniyle planın dışında kalmayı tercih etti. Demir çelik tesislerinden sadece Erdemir ve İsdemir planın içinde olmayı kabul etti.
Demir çelik sektörü, 2006'dan bu yana yeniden yapılandırma planının sonuçlanmasını bekliyor. Sektörün modernizasyonu ve üretim kapasitesinin piyasa talepleriyle uyumlu hale getirilmesini öngören plan, daha yüksek katma değerli ürünler üreten bir yapıya dönüşümü de içeriyor. Konuyla ilgili olarak 2006'da hazırlanan plan 2010 sonuna kadar yeniden yapılandırmanın tamamlanmasını öngörmüştü. Ancak bu tarihten sonra AB ile konu üzerinde mutabakat sağlanamadı. AB'nin Türkiye'de sektörde bulunan firmalarla ilgili bilgi talebinde bulunması, firmaların kapasitelerinin sınırlandırılmasıyla ilgili taleplerde bulunması hem sektörü rahatsız etti hem de firmaların büyük bir kısmının planın dışında kalmak istemesine neden oldu. Sektörün yüzde 60'ının yeniden yapılandırma programından geri çekilmek istediği de kamuoyuna yansıdı.
Sadece 2 firmayla yürüyecek
Uzun süren görüşme trafiğinden sonra demir çelik yeniden yapılandırma planı nihayet sonuçlandı ve AB'ye gönderildi. AB'nin kısa süre içinde planı onaylaması bekleniyor. Ancak süreç, planın sadece İsdemir ve Erdemir'i kapsamasına neden oldu. İsdemir ve Erdemir dışındaki firmalar, yeniden yapılandırma uyum programının dışında kaldı. Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri Veysel Yayan da sektörün geçen zaman içinde yeniden yapılandırmayı kendisinin gerçekleştirdiğini söyledi. Yassı-uzun ürün üretimi konusunda bir farklılaşma gerektiğini kaydeden Yayan, bunu da sektördeki birçok firmanın kendisinin gerçekleştirdiğini belirtti.
Plan neden gerekli
Türkiye ile Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu arasında 1996'da yapılan Serbest Ticaret Anlaşması'nın 7. maddesine göre, Türkiye ile topluluk arasında ticareti etkilediği ölçüde her türlü devlet yardımı anlaşmanın düzgün işleyişi ile uyumsuz kabul edildi. Ancak Türkiye'deki demir çelik sektörünün ihtiyaç duyduğu yapısal dönüşümlere kolaylık sağlanmasını temin etmek için, devlet yardım uygulamalarının belli bir süre daha devam ettirilmesi amacıyla istisna alındı. Yeniden yapılanma veya dönüşüm amaçlı devlet yardımı uygulanmasına izin veren istisnai süre Temmuz 2001'de sona erdi. Türkiye'nin uzatma talebi ise ancak "yeniden yapılandırma programı" uygulanma şartıyla verildi. Ancak plan bu ay tamamlanarak; AB'ye sunuldu. Plan rekabet alanındaki müzakerelerin açılması için de eşik niteliğinde.