Konut talebi ağırlıklı olarak alt gelirli vatandaştan gelirken, üretim orta üstü ve lüks gelir grubunda yoğunlaşıyor. İstanbul’da alt ve orta gelirli vatandaşın konut alabileceği ilçeler azalırken, konut üreten şirketler arsa maliyetleri nedeniyle alt gelir grubuna üretim yapamadıklarını söylüyor. Gayrimenkul sektörü temsilcileri asıl talebin metrekaresi 2 bin 500 liranın altında olan evlerde olduğunu belirtiyor. TOKİ ve Emlak Konut’un kura ile satışa çıkardığı alt gelir grubu evlerine gelen binlerce talep de bunu doğruluyor. Hürriyet'ten Gülistan Çelik'in haberine göre, son olarak Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Ömer Faruk Çelik’in İcra Kurulu Başkanı olduğu EYG Gayrimenkul’ün yaptığı pazar araştırması da konutta doğru hedef kitleye üretim yapılamadığını gösteriyor.
Stok 5 bin liradan pahalı evlerde
Araştırma kapsamında 12 ay önce biten ya da bitmesine 12 ay kalan 212 binden fazla konut incelendi. Araştırmaya hem markalı konut üreten firmaların konut projeleri hem de daha küçük şirketlerin projeleri dahil edildi. Konut üretim ve stokunun metrekaresi 5 bin liradan pahalı evlerde yoğunlaştığı, metrekaresi 2 bin liradan ucuz evlerin pastadan en küçük dilimi alan bölüm olduğu ortaya çıktı. Araştırma sonuçlarına göre 212 bin konutun 3 bini 2 bin liradan ucuz, 43 bin 600’ü 2-3 bin bandında, 55 bini 3-4 bin bandında, 33 bin 300’ü 4-5 bin bandında, 76 bin 800’ü ise 5 bin liradan pahalı satışa çıktı. Stoklarda da benzer bir tablo oluştu. Uygun fiyatlı evlerde satış daha hızlı gerçekleşirken, ortalama metrekare satış fiyatı 9 bin 500 lira olan evlerde stok birikti.
Nedeni arsa maliyeti
Kiracılar ev sahibi olmak için ulaşılabilir fiyat ve uygun ödeme planı beklerken, inşaat şirketleri ‘bu şartlarda olmaz’ diyor. Kat karşılığı ya da hasılat paylaşımı ile yapılan yeni konut projelerinde arsa sahiplerine en az yüzde 50 oran verildiğini belirten inşaat sektörü temsilcileri, İstanbul’da radikal bir çözüm bulunmadıkça alt ve orta gelirli için ev üretilmesinin hayal olduğunu dile getiriyor. Kısır bir döngü içine giren bu süreçte, üretici ticari nedenlerle 5 bin lira ve üzerinde üretime odaklanıyor, talep bu alanda olmadığı için stok şişyor. Diğer taraftan alt ve orta gelirli vatandaş uygun fiyatlı ev hayali kuruyor.
İstanbul’da fiyatlar ne kadar yükseldi
EYG tarafından yapılan araştırma İstanbul konut pazarının haritasını çıkardı. Buna göre İstanbul Avrupa yakasında konut fiyatları 2015 yılında en çok yüzde 28 oranla Sarıyer’de arttı. Sarıyeri’i yüzde 22’lik artışla Eyüp, yüzde 18’lik artışla Şişli, yüzde 17’lik artışa Zeytinburnu ve Gaziosmanpaşa, yüzde 16 artışla Bağcılar, yüzde 15 artışla Küçükçekmece, Esenyurt, Beylikdüzü, Avcılar ve Bakırköy takip etti. Büyükçekmece’da ev fiyatları yüzde 13, Bayrampaşa’da yüzde 12, Beşiktaş’ta yüzde 11, Kağıthane’de yüzde 10, Başakşehir’de yüzde 8, Güngören’de yüzed 4 arttı. Anadolu yakasında ise yüzde 34’lük artışa ilk sırada Boğaz hattı yer aldı. Bunu yüzde 21 ile Tuzla, yüzde 20 ile Kurtköy, yüzde 18 ile Beykoz ve Sancaktepe, yüzde 16 ile Ümraniye, yüzde 14 ile Üsküdar, yüzde 13 ile Pendik ve Şile, yüzde 10 ile Çekmeköy, yüzde 7 ile Kartal, yüzde 6 ile Ataşehir, yüzde 4ile Maltepe ve yüzde 2 ile Kadıköy takip etti.
