İstanbul İl Özel İdaresi, Bizans
imparatorlarından II. Tiberius ile Maurikios
(578-602) tarafından, 'Tanrıça Demeter'in adının verildiği
Samandıra’da inşa edilen ve yapıldığı dönemde İstanbul
dışındaki en büyük ve en önemli eser olması özelliği taşıyan Damatrys
Sarayı’nı restore ettirecek. Proje çizimine başlanan Damatrys
Sarayı’nın rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri tamamlanarak onay için
Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na gönderilecek. Yapılacak restorasyon çalışması
ile Damatrys Sarayı gün yüzüne çıkarılarak bir açık hava müzesi haline
dönüştürülecek.
Damatrys Sarayı, 14 yüzyılın
yorgunluğuna rağmen hala tarihe meydan okuyor. Sarayın boyutları ve nitelikleri
göz önüne alındığında, Bizans’tan günümüze ulaşan en önemli yapılardan biri
olarak görülüyor. Ancak 1980’lerden sonra Samandıra’nın yoğun göç alması ve
bölgedeki çarpık yapılaşma ile ilgisizlik sonucu saray, yağma ile yok olma
tehlikesiyle karşı karşıya kalmış.
Saray, inşa edilme amacı olan av ve
dinlenmenin yanı sıra İstanbul’un Anadolu’ya açılan kapısı da olmuş. Anadolu’ya
yapılacak seferlerin yol güzergahında inşa edilmesi sebebiyle Bizans ordusunun
toplanma ve konaklama bölgesi olarak kullanılmış. İmparatorlar, Anadolu’dan
dönerken de başkente girmeden evvel son gecelerini bu sarayda geçirirlermiş.
İmparator, sefer dönüşünde Samandıra’da konaklarken, haberciler bir gün
önceden başkente ulaşır ve İmparator’u karşılamak için gerekli hazırlıkların
yapılmasını temin ederlermiş. Ancak saray, 12. ve 13. yüzyıldan itibaren
kullanılamaz hale gelir. Bugün yıkıntıları arasında haç biçimindeki sarnıcı,
kemer ve tonozları teşhis edilebilen sarayın, gözle görülen bölümünden çok daha
büyük bir alanı kapsadığı tahmin ediliyor.