7 kıtayı, kutupları ve çölleri bile ele geçiren insanoğlu, bununla da yetinmiyor, gökyüzüne doğru yükselmeye devam ediyor. İ.Ö. 4000’li yıllarda Mezopotamya’da inşa edilen zigguratların yüksekliği bilinmiyor, ama ‘Dünyanın En Yüksek İnsan Yapısı’ yarışı Mısır piramitlerinden beri sürüyor. 62 metrelik Cozer Piramidi’nin İ.Ö. 2700 yılında kırdığı rekorun bugün sahibi 828 metrelik Burç Halife.
Türkiye’de ise gerçek
yarış, 1990 yıllarına gelindiğinde İstanbul’da yükselen gökdelenlerle başladı.
Kısa sürede 261 metreye kadar çıkıldı. Levent’teki 181 metrelik İş Kulesi
tahtını yakın zamanda Kiler Grubu’nun Levent’te inşat ettiği Sapphire projesine
bıraktı. İETT arazisini alan Sama Dubai, Levent’te Burgu Kuleler’i inşa
edebilirse, İstanbul’da yaşam artık 300 metre yüksekliğe ulaşacak.
Cozer Piramidi ile başlayan yarışta Burj Khalifa önde
Sonradan bazı teknik arızalar yaşansa da, 4 Ocak 2010 tarihindeki resmi açılışından beri ‘Dünyanın En Yüksek Binası’ rekoru, Dubai’de inşa edilen 828 metre yüksekliğindeki Burç Halife binasına ait.
Illinois Teknoloji Enstitüsü’ne bağlı kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan The Council of Tall Buildings and Urban Habitat’ın (CTBUH - Yüksek Binalar ve Kentsel Yaşam Alanları Konseyi) bir binaya ‘dünyanın en yüksek binası’ unvanı vermesi için, kural gereği, yapının en az yüzde 50’sinin ‘yaşanabilir alan’ (konut, büro, otel vb) olması gerekiyor. Aksi takdirde yapıya ‘kule’ sıfatı veriliyor. Dünyada, bu yarışa dahil edilmeyenve yüksekliği 600 metreyi geçen 12 radyo-televizyon kulesi mevcut.
Suudi Arabistan Kralı Fahd’ın yeğeni, dolar milyarderi Prens Velid Bin Talal’ın ‘çılgın rüyası’ şimdilik gerçekleşmeyecek gibi görünüyor. Cidde yakınlarında sıfırdan kurulması planlanan bir kentte inşası hayal edilen Mile Hight Tower’ın yüksekliği 1.600 metre olacaktı. Yani bugünkü en yüksek binanın neredeyse iki katı. 13,6 milyar dolara (yak. 21 milyar TL) mal olması planlanan gökdelen şimdilik suya düştü. Daha doğrusu 500 metre kadar kısaltıldı, çünkü yapılan etüdler zeminin bu kadar büyük bir yükü kaldıramacağını gösterdi.
Dünya tarihinde yükseklik rekortmeni yapılar
Daima daha yüksek ve daha büyük yapılar inşa etme yarışı, insanlık tarihi kadar eski. İ.Ö. 4000’li yıllarda inşa edildiği söylenen Mezopotamya zigguratlarının yüksekliği bilinmiyor. Bu yüzden, insanlık tarihinin bilinen ilk ‘rekortmen yapısı’ İ.Ö. 2700 yılında Sakkara’da (Mısır) inşa edilen Cozer Piramidi. Firavun Cozer ile Büyük Rahip İmhotep’in gömüldüğü bu anıt-mezar, zamamında 62 metre boyuyla (bilinen) dünyanın (bilinen) en yüksek insan yapısı idi. 100 yıl sonra 105 metrelik Snefru Piramidi Cozer’in rekorunu kıracak, ancak İ.Ö. 2570 yılında bu kez Gize’de inşa edilen Khufu (Keops) Piramidi’ne kaptıracaktı.
İnşa edildiğinde boyu 146,5 metreyi bulan bu piramid, ‘dünyanın en yüksek insan yapısı’ unvanını ve rekorunu 3.881 yıl boyunca koruyacaktı. Bu kırılamayacak bir dünya rekorudur.
Khufru Piramidi
Gize’de Firavun Khufru için inşa edilen ve 3.881 yıl ‘dünya rekoru’nu elinde tutan 146,5 metre yüksekliğindeki Khufru (Keops) Piramidi. Bugün dünyanın en yüksek binası olan Burç Halife’nin Khufru Piramidi’nin sadece 5,5 katı boyunda olduğu düşünülerse, İ.Ö. 2570 yılında Mısırlı mimarların nasıl bir mucize gerçekleştirdiği daha iyi anlaşılır.
Bugün, CTBUH normlara göre, dünyanın en yüksek 20 binası şunlar:
(Tablolar: Faruk KUTLU)
Dünyanın en yüksek 100 binasının ülkelere ve kıtalara göre dağılımı
İşte, 62 metrelik Cozer Piramidi’nden 828 metrelik Burç Halife’ye ‘dünyanın en yüksek yapısı yarışması’nın rekortmenleri
(*) Yıldırım düşmesi sonucu çan kulesi yıkılmış, daha kısa olarak tekrar inşa edilmiştir.
TÜRKİYE'NİN EN YÜKSEK BİNALARI
TÜRKİYE’DE BULUTLARIN ÜZERİNDEKİ YAŞAM
Türkiye’nin ilk (mütevazı) gökdeleni Ankara’ya 1959’da inşa edilmeye başlanan ve 1965’te tamamlanan 24 katlı Kızılay binasıydı. Ancak 1990 yıllarına gelindiğinde özellikle İstanbul’un semalarında bir gökdelen yarışı başladı. 1992 yılında Şişli’deki 100 metrelik Maya Center’ın inşası tamamlanırken, 1993 yılında Sabancı Holding 157 metrelik Sabancı Center’a taşındı. 2000’li yılların başında ise İstanbul’da gökdelen inşaatı hızlandı. 181 ve 117 metrelik İş Kuleleri, 152 metrelik Polat Tower, 154 metrelik Süzer Plaza, 136 metrelik Beybi Giz Plaza, 140 metrelik Elit Residence, 143 metrelik Garanti Genel Müdürlük Binası hizmete girdi. Maslak-Levent-Şişli üçgenine Anadolu Yakası’ndaki projelerin de eklenmesiyle birlikte kızışan İstanbul’daki gökdelen rekabeti, yaşamın bir anda 261 metre yüksekliğe kadar çıkmasını sağladı.
En yükseği 261 metre
Son olarak, Levent’teki 181 metrelik İş Kulesi tahtını Kiler Grubu’nun Levent’te inşa ettiği 64 katlı ve 261 metre yüksekliğindeki Sapphire’e bıraktı. Hema Holding’in Maslak’ta inşa etmeyi planladığı 50 katlı 200 metrelik Diamond of İstanbul ile Regnum’un Koşuyolu’ndaki 36 katlı 187 metrelik rezidansı inşa edilirse eğer, İstanbul’un en yüksek binaları arasına girecek. Ve asıl, İETT arazisini satın alan Sama Dubai, Levent’te Burgu Kuleler’i inşa edebilirse, İstanbul’da yaşam 300 metre yüksekliğe ulaşacak.
Konutlar da yükseliyor
İstanbul’da gökdelenler Levent, Mecidiyeköy, Zincirlikuyu, Maslak ve Beşiktaş hattında yoğunlaşıyor. Öncelikle iş merkezi ağırlıklı olan bu yüksek binalar, son dönemde konut sektörüne de girdi. Anadolu Yakası’nda Teknik Yapı Uprise Elite, Regnum Koşuyolu, Dumankaya da Vizyon projesiyle yükseklik yarışına katılıyor. Uzunluğu 100 metreyi aşan diğer konut projelerinin arasında Skyport Residence, 212 İstanbul, My World’de yer alan Andromeda, Flora Residence, Selenium Residence ve Mashattan da yer alıyor.