Başkentin simge alanlarından Kuğulu Park’ın Atatürk Bulvarı’na bakan kısmındaki 8 kavak ağacından 4 tanesi tamamen kurudu. Geri kalan 4 kavak ağacında da kuruma belirtileri gözlenirken, Cinnah Caddesi boyunca uzanan yaklaşık 240 çınardan 14 tanesinin de tamamen kuruması dikkat çekti. Kavaklıdere Dayanışma ve Güzelleştirme Derneği’nden (Kavaklıderem) alınan bilgiye göre, birinci derece Doğal Sit Alanı olarak koruma altında alınan Kuğulu Park’ın geçmişi 1967 yılına kadar uzanıyor. Dönemin Ankara Anakent Belediye Başkanı Halil Sezai Erkut tarafından parka dönüştürülen alan, 1975 yılında Anakent Belediye Başkanı mimar Vedat Dalokay tarafından çizilen proje ile yeniden düzenlenerek bugünkü şeklini aldı. Park, o yıllarda, “Kavaklıdere Parkı” olarak tanımlanırken, Vedat Dalokay’ın kişisel dostu Viyana Belediye Başkanı tarafından armağan olarak gönderilen 11 kuğunun gelmesiyle, “Kuğulu Park” adını aldı. 90’lı yıllara gelindiğinde park bakımsız, ilgisiz ve gelişigüzel kullanılan bir mekân haline dönüşünce 1996’da kurulan Kavaklıderem Derneği ile dönemin Çankaya Belediye Başkanı Doğan Taşdelen parkın iyileştirilmesi yönünde ortak çalışmalar başlattı. 1997’den başlayarak her yıl Dünya Çevre Günü, “Kavaklıderem Bahar Şenliği” adıyla Kuğulu Park’ta kutlanmaya başlandı. Geceleri rahatça gezilen, gündüzleri çocuk bahçesinde çocukların oynadığı, insanların rahatça dinlendiği Kuğulu Park, Ankara’da bir simge haline gelirken; çocuk, genç, yaşlı her gruptan kentliler için, buluşma, dinlenme alanı oldu.
Dönüm noktası
2006 yılına gelindiğinde ise Melih Gökçek yönetimindeki Ankara Anakent Belediyesi’nin Atatürk Bulvarı üzerindeki Kuğulu Kavşağı’na yapmayı düşündüğü altgeçitler tartışmalara neden oldu. Belediye, altgeçit için önce Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na başvurdu. Kurul da bu başvuruyu değerlendirerek belediyenin talebini kabul etti ve parkın, Atatürk Bulvarı’na bakan bölümünde, “tecavüzün minimum müdahale gerektirecek şekilde refüj ve yolun düzenlenmesine” izin verdi. Belediye inşaat çalışmaları kapsamında bulvar üzerinde birçok ağacı da kesti. Meslek odaları, sivil toplum örgütleri ve yurttaşlar ise bölgeye altgeçit yapılmasına karşı çıkarak tepki gösterdi. Ancak belediye tüm itirazlara karşın altgeçidi 2007 yılı Mart ayında kullanıma açtı.
Cumhuriyet Ankara, 22 Ağustos 2008’de “Altgeçit Kuğulu kavaklarını kurutuyor” başlığıyla Kuğulu Park’ının bulvara bakan bölümde iki kavak ağacının kuruduğunu duyurdu. Aradan bir yıl geçti ve parkın bulvara bakan noktasındaki 8 kavak ağacından 2 tanesinin daha kuruması ile toplam kuruyan kavak sayısı 4’e ulaştı. Kalan 4 kavağın da yarıya yakının kuruğu gözleniyor. Kesilen bir kavak ağacından ise geriye sadece kurumuş kökü kaldı.
Çınarlar da kuruyor
Öte yandan Kuğulu’daki benzer tablo Cinnah Caddesi üzerindeki çınar ağaçlarında da yaşanıyor. Cadde üzerinde sağlı sollu yaklaşık 240 çınar ağacından 14’ünün de tamamen kuruduğu gözlemlendi. Birçok çınarın da kurumak üzere olduğu fark ediliyor.
Kuğulu’da 2006 yılında çekilen fotoğraflarda kavakların hiçbirisinin kurumadığı ve gür bir şekilde durduğunun görülmesi akıllara altgeçitleri getirdi. 2006 yılındaki durum ile 2008 ve bugünkü durum fotoğraflarla karşılaştırıldığında kavakların neden kuruduğuna ilişkin ipuçları veriyor.
Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği Üyesi Ahmet Demirtaş da kavakların kurumasının iki nedeni olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Kurumanın ilki altgeçit çalışmaları sırasında kavakların batıya bakan köklerinin kesilmesi ya da zarar görmesi nedeniyle oldu. Diğer bir nedeni de altgeçit çalışmaları sırasında 5-6 metre derine inildi. Kavaklıdere Vadisi, biliyorsunuz yukarıda Botanik Parkı’ndan gelen bir dere ile aynı zamanda Seğmenler Parkı’ndan gelen derelerin birleşmesi ile oluşuyor. O bölgeden bunların taban suları geçiyor. Kavaklar da o taban suyunu çok seven ağaç türlerinden. Aynı zamanda tuza karşı ise hassaslar. Geçit çalışmalarında o taban suları kesildi ve kavaklara ulaşmaları engellendi. Şu anda toprakta ne kadar su varsa ağaçlar onunla yetiniyor. Ama bir süre sonra taban suyu kesildiği ya da başka yöne kaydığı için bu ağaçlar kuruyacaklar. Kavaklar, yavaş yavaş kuruyacak.”
‘Ağaçlar yok olunca kuşlar da olmayacak’
Kavakların Kuğulu’ya olan faydalarından bahseden Demirtaş, kavakların yapraklarının arkası ile taze tomurcuklarında yapışkan bir madde olduğuna dikkat çekti. Bölgede trafik yoğunluğunun fazla olduğunu anımsatan Demirtaş, bu yapışkan maddenin havadaki partikülleri tutarak parkın iç taraflarına girmesine engel olduğunu söyledi. Demirtaş, kavakların ayrıca trafik gürültüsünün parkın içine girmesini de engellediğini belirtti. Kuğulu’daki ağaçların kuruması demek yazın o semtteki hava sıcaklığının, kışın da soğuğun daha çok hissedilmesi demek anlamına geldiğini vurgulayan Demirtaş, “Aynı zamanda Kuğulu Park içinde yüzlerce kuş türü var. Ağaçlar yok olunca kuşlar da yok olacak. Dolayısıyla Kavaklıdere’de ekolojik ortam kötü yönde değişecek. Burası bu bölgede insanların boğucu sıcak havalarda oturup soluklanacağı tek mekân. Burası ortadan kalkarsa, Kavaklıdere semti hatta Tunalı Hilmi Caddesi bile bugünkü özelliğini yitirir” dedi.
50 yıllık tarih ölüyor
Cinnah Caddesi üzerinde kuruyan çınar ağaçlarına da değinen Demirtaş, şunları söyledi:
“İki üç sene önce bu ağaçların envanterini çıkardık. 240 küsur çınar ağacı var. Bunlar 1950’li yıllarda dikilmiş. O çınarlar da serin ve derin toprakları seven ağaç türleri. Bu ağaçlar da altgeçit inşaatı sırasında hem apartmanlara bakan kısmı, hem de yola bakan kısmındaki kökleri kesildi. Bunun sonucu olarak kökleri kesilen ağaçların kuruyacağını 2007’lerde söyledik. Anakent Belediyesi’nin katkısıyla semtin 50 yıllık tarihi yok ediliyor. Bunca yıllık birikim boşa gidiyor. Cinnah Caddesi’ndeki çınarlar bilinçli olarak seçilmiş. Uzun ömürlü olan çınarlar Cumhurbaşkanlığına ulaşan anayol üzerine dikilmiş ki Cumhuriyetin de uzun olmasını simgelesin diye. Dolayısıyla bu ağaçların daha iyi korunması gerekirken şu an bu durumda.”
Demirtaş, kuruyan kavakların yerine yenilerinin dikilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Parkın içinde yaşlanan ak kavakların da yerlerine yenilerinin dikilmesini isteyen Demirtaş, “Çünkü Kuğulu Parkı’nı Kuğulu yapan bu ağaçlardır” dedi.