Samsun'un Çarşamba ilçesinde bulunan ve 800 yıl önce hiç
bir çivi kullanılmadan yapılan ahşap cami görenleri hayrete düşürüyor. İlçe
merkezinde Hasabahçe Göçeli Mezarlığı içinde bulunan, halk arasında da 'Mezarlık
Cami' diye adlandırılan çivisiz camiyi inceleyen Tüm Mühendisler ve Mimarlar
Birliği Platformu (TMMMBP) Genel Başkanı Mimar-Ekonomist Remzi Kozal, camiye
hayran kaldığını açıkladı. 800 yıl önce inşa edilen ve ahşap olmasına rağmen
hiçbir çivi kullanılmadan yapılan söz konusu caminin Türk ahşap mimarisinin
şaheseri ve dünya kültür mirası olduğunu belirten Ramzi Kozal, "Selçuklular
döneminde inşa edildiği tahmin edilen ahşap mimarimizin bu muhteşem şaheser;
geçmişten geleceğe çok önemli bir köprü olarak yer almakta ve mimarlık
tarihimize ışık tutmaktadır. 800 yılı aşkın bir süredir çürümeden, bozulmadan
ayakta durabilen böyle bir yapı yalnızca Türkiye'de değil, dünyada da nadirdir
ve yoktur. Halen ibadete açık olan bu camii, ecdadımızın her konuda olduğu gibi
mükemmeliyetçiliğini, ahşap yapı konusundaki uzmanlığını göstermektedir ki,
ahşabın, uzun süre dayanabilmesi için kestane ağaçlarının kesim zamanı,
kurutulması ve işlenmesi son derece önemlidir. Bu bina, dönemi itibari ile bir
mimari şaheser olmasının yanı sıra, kültür ve turizm açısından da, bir dünya
kültür mirası olarak ta büyük önem taşımaktadır" dedi.
Dünyada bir örneği daha yok
Söz konusu caminin Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde bulunduğunu
hatırlatan Kozal, cami hakkında şu bilgileri verdi: "Tamamen ahşaptan ve metal
çivi kullanılmadan yapılmış olup tek katlı ve dikdörtgen planlıdır. 392
metrekarelik alanı kapsayan caminin dış duvarları 10 santim kalınlığında,
50-60-70 santim eninde ve 10-15 metre uzunluğundaki kestane ağaçlarından
kalaslarla (dilmelerle) örülmüştür. Bu dilmeler birbirine giydirme usulü ile
monte edilmiş, köşelerde geçme tekniği ile bağlantı sağlanmıştır. Kiremitlerle
örtülü olan çatısı, camiyi bir şemsiye gibi kapatmakta, iç kısımda direklerle
desteklenmektedir. Caminin minaresi zaman içerisinde yıkılmıştır. Caminin tavanı
çeşitli bitkisel motiflerle süslüdür. Caminin giriş saçağında hilal şeklinde bir
görünüm vardır. Yine caminin giriş kapısının üstünde yay şeklinde bir görünüm
bulunmaktadır. Caminin kapısından içeriye girince karşımıza birinci direkte
yukarıyı gösteren ok işaretlerine rastlanmaktadır. Bu işaretler yükselmeyi
geleceğe güvenle bakmayı vurgulamaktadır. Başınız dik olsun kimseye eğilmeyin
anlamındadır. Kıble yönünde mihrabın sağında ve solunda üçer ışık penceresi
vardır. Caminin pencerelerinin kıble yönünde olması ayrı bir anlam taşımaktadır.
Camiye dıştan ve içten baktığımızda, seccade şeklinde kıbleye uzanmış secde eder
gibidir. Mihrabın üzerinde hilal ve hilalinde üzerinde 11 tane yıldızın ışık
saçtığını görmekteyiz."