Foto: China Construction America Başkanı Ning Yuan
Çin bankaları geçen yıl New York'ta gayrimenkul kredilerine 1 milyar dolardan fazla para akıttı. Çinli yatırımcılar lüks daireler satın alıyor ve yüz milyonlarca doları da ticaret ve konut projelerine harcamayı planlıyor. Çin şirketleri Empire State Binası'nda ve 11 Eylül 2001'de yıkılan Dünya Ticaret Merkezi yerine inşa edilen "1 Dünya Ticaret Merkezi"nde önemli kira sözleşmeleri imzaladılar. New York'a Çinli şirketler ve girişimciler tarafından yapılan yatırım son yıllarda epey arttı, bu da 1980'lerde Japonya'nın bölgedeki yatırımlarında yaşanan patlamayı ve ülke ekonomik açıdan sıkıntı yaşasa bile bu yatırımların yerel ekonomilere yaptığı katkıyı hatırlatıyor.
Çin yatırımları sessiz sakin gerçekleşiyor. Bunun bir nedeni Çinli yöneticilerin kamuoyu ilgisinden uzak durmayı tercih etmeleri. Hükümet, Çin'in döviz rezervlerini çeşitlendirmek, yeni ortaklıklar yaratıp ülkenin dış siyasette elini güçlendirmek için şirketleri denizaşırı yatırımlar yapmaya teşvik ediyor. 1 Dünya Ticaret Merkezi'ndeki altı katı kaplayacak olan ve burada sözleşme imzalayan ilk kiracı unvanı taşıyan iş ve kültür organizasyonu China Center'ın Başkanı Xue Ya, "Herkes New York'a gelmek istiyor, çünkü küreselleşmek isteyenler için New York bir sıçrama tahtası" diyor. Xue'ye göre New York'a bir kez yerleştiniz mi "küresel bir aktör haline geliyorsunuz."
Bölgenin en hızlı büyüyen inşaat şirketlerinden biri, Çinli bir kamu firmasının iştiraki olan China Construction America. Bu şirket, aralarında köprü inşaatları, metro hattı uzatma çalışmaları ve Yankee Stadyumu'nda 91 milyon dolarlık bir tren istasyonu yapımı da bulunan birçok kamu projesinin ihalesini aldı. Devasa ticari fazlasından dolayı sermayeyle dolup taşan Çin son yıllarda, başta gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere, kapsamlı bir yatırım hamlesine girişti. Diğer ülkelerle karşılaştırıldığında Çin'in ABD'deki yatırımları hâlâ çok az olsa da hızlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Çin hükümeti, döviz rezervlerini ABD hazine bonoları dışında çeşitlendirmek için ciddi bir çalışma içinde.
Bunun bir göstergesi de Çin bankalarının New York'taki ticari gayrimenkullere büyük miktarlarda para yatırıyor olmaları. Analistlerin söylediğine göre New York'ta 2008'den bu yana tek bir merci tarafından verilen en büyük kredi, JP Morgan Chase ve Profesyonel Beysbol Ligi'ne de ev sahipliği yapan Park Avenue'deki bir binanın yeniden finanse edilmesi için Bank of China'nın geçen yıl sonunda verdiği 800 milyon dolarlık borç. Yaptığı başka anlaşmalar yanında Bank of China geçenlerde 250 milyon dolardan fazla parayı bir gökdelenin yeniden finanse edilmesi için kredi olarak vermeyi kabul etti. Uzmanlar şu anki faiz oranlarının muhtemel gelişmelere dair bir ipucu olduğunu söylüyor.
Geleneksel dekoratif malzemeler üreten ve Pekin merkezli bir holding olan Kingee Kültürel Gelişim Şirketi'nin Başkanı Cong Zhong, Kuzey Amerika'ya Fifth Avenue üzerinde açılacak büyük bir satış mağazasıyla adım atmayı planlandıklarını söylüyor. Telefonla yapılan görüşmede Zhong, "Eğer işe New York'tan başlarsak genişlememiz daha kolay olur" diyor. China Construction America'nın Başkanı Ning Yuan, Çin karşıtı herhangi bir yaklaşımla karşı laşmadığını belirtiyor. Merkezi Manhattan'da bulunan şirket, sendikalı işçileri çalıştırıyor. Yuan, "Biz yıllardır Çin'de faaliyet gösteren deneyimli bir şirketiz. Çin ekonomisinde bir patlama yaşanıyor ve bu süreçte birçok inşaat projesi şirketimiz tarafından hayata geçirildi. Uzmanlığımızı buradaki yerel pazara da sunabiliriz".
Bazı projelere en az 500 bin dolar yatırım yapan yabancılara kalıcı oturma izni imkânı tanıyan bir federal program New York'a Çin parası akışını daha da teşvik ediyor. Corcoran Group Başkanı Pamela Liebman, zengin Çinlilerden emlak şirketlerine gelen lüks gayrimenkul talebinde "muazzam" bir artış olduğunu söylerken, "Bazıları 30 milyon dolardan daha pahalı konutlarla ilgileniyor" diyor, "Piyasa yerlerde sürünüyordu fakat son altı ay içinde kanatlanıp uçmaya başladık. Bu yıl emlak dünyasında en sevilen kelime: Çinli" diye ekliyor Liebman. New York'ta bir emlak şirketinde çalışan Şiaolan Shang beş yıl önce çok az yabancı müşterisi olduğunu söylüyor. Şimdiyse müşteri profilinin yüzde 90'ı Çinli. "Sadece hafta sonunu geçirmek üzere New York'a gelen müşterilerim var. Daireyi görüyorlar, tekliflerini sunuyorlar ve hemen Çin'e geri dönüyorlar" diyor.