Yasak Bölge Haritasındaki Belirsizlik, Yabancılara Mülk Satışını Geciktiriyor

Yabancıların mülk edinmesini düzenleyen kanun yasalaştı. Ancak 'yabancıya satışın sakıncalı olacağı' bölgelere ilişkin Milli Savunma Bakanlığı haritalarının tamamlanması üç ayı bulacak. Geçiş sürecindeki belirsizlik, her işlemde askeri makamlardan onay alınarak çözülecek.

Yabancılara mülk satışını düzenleyen yeni kanun taslağı 29 Aralık 2005'te yasalaştı. Kanunun geçici 2. maddesine göre, askerî ve stratejik olarak yabancılara satışın sakıncalı olacağı bölgelere ilişkin harita ve koordinat değerleri, Millî Savunma Bakanlığı tarafından en geç üç ay içerisinde hazırlanacak. Yasak bölgelerin belirlenmesine kadar geçecek sürede ise tapu işlemleri, yetkili askerî makamlardan onay alınarak yürütülüyor. Emlak komisyoncuları, alınan tedbirin ülke için gerekli olduğunu, ancak askeri makamlardan onay alma sürecinin tapu işlemlerini en az iki ay geciktireceğini söylüyor.

Yabancıların Türkiye'den gayrimenkul almasını düzenleyen 5444 sayılı kanun değişikliğinin ardından, işlemlerin başlaması için gereken Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'nün genelgesinin ayrıntıları Tapu Sicil Müdürlükleri'ne ulaştı. Müdürlükler hangi ülke vatandaşlarının izinli, hangilerinin ise yasaklı olduğunu gösteren bu genelgeye göre başvuruları kabul etmeye başladı. Genelge, yabancıların gayrimenkul işlemleri için 3 aylık bir geçiş süresi öngörüyor. Söz konusu geçiş sürecinde Milli Savunma Bakanlığı'nın güvenlik açısından yabancılara satılması riskli bölgeleri gösteren haritaları netleştirerek Bayındırlık Bakanlığı'na, oradan da tapu dairelerine iletmesi bekleniyor.

Geçiş sürecindeki bu belirsizlik, her başvuruda Genelkurmay'dan onay alınması ile çözülecek. Ama tapu işlemlerine aracılık yapan şirketlere göre, sorgu-izin süreci tapu işlemlerinin sonuçlanmasını en az 2 ay geciktirecek. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Aralık 2005'te kabul ettiği yabancıların mülk edinmesiyle ilgili yasa, 2005 yılı bitmeden Resmi Gazete'de yayınlanmasına rağmen, işlem yapabilecek ülke listesi ve işlem yapılabilecek bölgeler haritası gelmediği için tapu daireleri başvuru kabulüne başlamamıştı. Referans Gazetesi 21 Ocak 2006 tarihli sayısında yayınlanan özel haberinde bu konuya dikkat çekmişti.

Haritalar gelince işlem 10 günde biter
İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Sabri Ateş, ülke güvenliği açısından pek çok ülkede yabancıların gayrimenkul işlemiyle ilgili detayların askeri makamlara sorulduğunu belirterek, "Dolayısıyla bu normal. Ama yazışmalardan dolayı sorgu-izin sürecinin zaman alması sıkıntı yaratıyor" dedi. Bodrumlu emlakçı Ayhan Karahan ise, haritalar geldiğinde bir işlemin 7-10 günde sonuçlanabileceğini, ama geçiş döneminde bu sürenin en az 2 ay uzayacağını savundu. Karahan, "Örneğin Bodrum'daki bir işlem için Ege Ordu Saha Komutanlığı'ndan cevap beklenecek" dedi.

23 yeni ülkeye izin çıktı
Tapu ve Kadastro Genel Müdürü Necdet Poyraz imzasıyla yayınlanan genelgenin detayları Tapu Sicil Müdürlüklerine ulaştı. Bu genelge uyarınca gayrimenkul işlemi yapmak isteyenlerin tapuya müracaatları da başladı. Yeni dönemde, karşılıklılık ilkesi bulunan 49 ülke vatandaşına gayrimenkul yapma izni verilirken, 32 ülke vatandaşının işlem yapması ise yasaklandı. Genelgeye göre, Müdürlükler söz konusu yasaklı ülke vatandaşlarının taşınmaz edinme taleplerini doğrudan reddedecek. Karşılıklılık bulunan ülkelerin vatandaşları ise, işyeri ya da mesken olarak kullanmak üzere (uygulama imar planı veya mevzii imar planı içinde olmak kaydıyla) taşınmaz satın alabilecek.

5444 sayılı Tapu Kanunu'nun 35. maddesinin değiştirilmesiyle birlikte bu listeler yeniden düzenlendi.

Hareketlilik yazın artar
Kuşadası Emlakçılar Derneği Başkan Yardımcısı Müslüm Yıldırım ise dairelerin başvuruları kabul etmeye başladığını, ama yabancılarla ilgili asıl hareketliliğin yaz sezonunda yaşanabileceğini açıkladı. Yıldırım, "İşlem başladı, ama tapuyu alacak müşteriler burada değiller. İkinci ev yatırımı yapan müşteriler yaz sezonunda gelmeye başlar. Şu anda tapu dairelerinde önceden vekaletname vermiş olan yabancı müşterilerin işlemleri yapılıyor" dedi.

Danimarkalılar listede yok
Alanya Emlakçılar Odası Başkanı Kerim Balıktay, yeni dönemdeki sıkıntılardan bir diğerinin ise belirlenen ülkelere ilişkin olduğunu söyledi. Balıktay, "Karşılıklılık esasına göre Danimarkalıların Türkiye'de mülk edinme imkanı bulunmuyor. Ama Danimarkalılar Alanya'da mülk almak isteyenlerin başında geliyor. Hatta yabancı müşterilerin yüzde 38'i Danimarkalı. Biz de onlara izin verilmesi için Genel Müdürlüğe başvurduk ama henüz cevap gelmedi" dedi.

Sabri Ateş, Danimarka vatandaşlarının daha önce izne bağlı olarak gayrimenkul edinebildiğini, ama yeni düzenlemede tamamıyla listeden çıkartıldığını söyledi. Ateş, "Listeler Dışişleri Bakanlığı ile yapılan yazışmalar sonucu belirleniyor. Hükümetler arası anlaşma sağlanamadığı için böyle bir düzenlemeye gidilmiş olabilir, ama bu sıkıntı yaratabilir, çünkü Alanya'da çok büyük inşaatlar yapan Danimarkalılar var" dedi.

Yabancıya, taşınmaz mal edinme sınırı 2.5 hektar
Yabancıların Türkiye'de edinebilecekleri taşınmaz malların alanı 2.5 hektarla sınırlı tutuldu. Bu nedenle, Bakanlar Kurulu artırma yetkisini kullanmadığı sürece, bu limitin üzerinde gelen talepler kabul edilmeyecek. Bu sınırlama, işlemler üzerinden kontrol edilecek. Buna rağmen yabancıların satın aldıkları taşınmaz mal miktarı bu sınırı geçerse, yabancı ülke vatandaşları kalan kısmı satmak zorunda kalacaklar. Bunun için yabancı gayrimenkul müşterisi işlem sırasında yazılı bir taahhütname verecek.

Yeni listede 23 ülkeye daha izin verildi
Düzenleme sırasında karşılıklılığı bulunan yani kendi ülkesinde Türk vatandaşlarının gayrimenkul edinmesine izin veren ülkeler listesine 23 yeni ülkenin (Yeşilburun Adaları, Uruguay, Ukrayna, Surinam, Sırbistan ve Karadağ, Senegal, Namibya, Monako, Moldova, Lübnan, Hırvatistan, Gürcistan, Güney Afrika Cumhuriyeti, Gine Bissau, Gine, Gambiya, Finlandiya, Fildişi Sahilleri, Estonya, Burundi, Burkina Faso, Benin, Angola) vatandaşları da eklendi. Önceki dönem yasaklı olan Nijer vatandaşlarına da bu düzenlemeyle birlikte mülk sahibi olmanın yolu açıldı. Her iki listede adı geçmeyen ülkelerin vatandaşların yapacakları işlemlerle ilgili olarak da Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü'ne sorulacak ve buradan gelecek talimata göre hareket edilecek.

Türkiye'den mülk alabilecek 49 ülke
Almanya, ABD, Angola, Arjantin, Belçika, Benin, Brezilya, Burkina Faso, Burundi, Çad, Dominik Cumhuriyeti, Estonya, Fildişi Sahili, Finlandiya, Fransa, Gabon, Gambiya, Gine, Gine-Bissau, Güney Afrika Cumhuriyeti, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, Jamaika, Kenya, KKTC, Kolombiya, Lübnan, Mali, Moldova, Monaco, Namibya, Norveç, Nijer, Portekiz, Peru, Senegal, Sırbistan ve Karadağ, Slovakya, Surinam, Ukrayna, Uruguay, Yeşilburun Adaları.