Derelerin Kardeşliği Platformu Dönem Sözcüsü Ömer Şan, Rize'nin İkizdere İlçesinde bir süre önce yapımı tamamlanarak deneme amaçlı üretime geçirilen Cevizlik Hidroelektrik Santrali'nin (HES) kurulduğu alan üzerindeki dereyi kurutmaya başladığını açıkladı. Rize'de Viçe gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Şan, ard arda sıralanan santrallerin dere suyunu tuttuğunu, bu nedenle de derenin kurumak üzere olduğunu savundu.
Şan: İkizdere'nin 64 kilometresinde su yok
Şan, bianet'e, İkizdere Vadisi'nde 25-26 projeden söz edildiğini, şu ana kadar hayata geçirilen HES'lerin vadide suyun akmasına izin vermediğini ve ciddi bir doğa tahrikatına yol açıldığını söyledi. Şan, Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu'nun "Lütfen gaza gelmeyin. 'Sular satılıyor, peşkeş çekiliyor, dereler kuruyor'... Kardeşim, o dere zaten yazın kuruyor, yani su vardı da biz mi içtik?" açıklamasına de tepki gösteriyor:
"Peş peşe dizilen projeler yüzünden 78 kilometrelik İkizdere Vadisi'nin 64 kilometresinde su akmıyor. Bir proje suyu dereye bırakıyor ama bir başka proje 50 metre sonra geri alıyor.
Su, bir HES'ten diğer HES'e...
"Cevizlik HES'te alınan su hiçbir şekilde vadiye bırakılmadan yine aynı firmanın sekiz kilometre aşağısındaki bir başka santraline, oradan İncirlilik Projesi, en sonunda da Yokuşlu Projesi'ne aktarılıyor. Sayın Bakanın mantığını anlamak mümkün değil.
"Kendi hesaplarına göre bir HES kuruluş masraflarını dört-beş yılda amorti ediyor. Böyle bir santral 45 yıl firma sahibine çalışacak. Bir santralin yıllık geliri 17-22 milyon dolar kadardır. Bu gelirle kurulacak hangi yatırımda ranttan söz etmeyeceksiniz ki?"
"Yatırıma göre potansiyel az.."
"Projelendirmede ciddi bilgisizlikler var. Mühendisleri dahi yatırım yapılan bölgeyi tanımıyor" diyen Şan, azalan suları ne derece bırakacağı, kilometrelerce tünelde kullanılan dinamitlerin zemine ne derece zarar vereceği ve suyun ne gibi biyolojik ve klimatik etki göstereceği gibi birçok yönün göz ardı edildiğine inanıyor ve uyarıyor:
"Tüm projeler bilimsel raporlar ve yargı kararları doğrultusunda ve yasa-yönetmelikler doğrultusunda yeniden gözden geçirilerek, birçoğunun su kullanım hakları ve üretim lisansları iptal edilerek yeniden ele alınmalıdır. HES'ler potansiyel çalışma gösteremeyecek.
"Şirketler dava da açabilir...
"Burada boşuna yatırım yapılıyor. Bakanın 'derede su vardı da biz mi içtik' veya 'dereler zaten kuruyordu' sözleriyle birlikte, bu projeleri işletemeyen firmalar, sonunda devlet aleyhinde yüklü miktarda tazminat davaları açarlar. Çevreye verilen zararlarla ilgili yürütmeyi durdurma kararlarıyla birlikte çevreye verilen zararların giderilmesi için acilen çalışma yapılmalı."
Bakanın, "Biz izni, sadece suyun gücünden yaralanmaları şartıyla veriyoruz" sözünü de eleştiren Şan, "Peki bu suların tünellere alınıp, ne malum Bakanın başka bir projesiyle boru hatlarına aktarılmayacağı? Doğal tahrikatları yanı sıra orada yurttaşların bu suya erişme hakkı yok."