İnşaat demirinde yaşanan kriz sürüyor. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci'nin, ithalatta gümrük vergisinin düşürülebileceği açıklamaları sonrası çelik sektörü, bu adımın üreticiye zarar vereceği görüşünde.
Reuters'in haberine göre, Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Başkanı Fuat Tosyalı, yüksek fiyat ve tedarik sıkıntısı gerekçesiyle hükümetin bazı düzenlemeler üzerinde çalıştığı inşaat demiri piyasasında şu anda bir arz sorunu bulunmadığını; ithalatı artırmak için gümrük vergisinde gündeme gelen olası bir indirimin ise zaten kapasite ve üretim fazlası bulunan yurtiçi üreticilere zarar vereceğini söyledi.
Tosyalı, hammadde ithalatı ve kur ile doğrudan bağlantılı olan demir fiyatlarının aşağı gelmesi için yapılması gerekenin yüzde 18'lik KDV'nin aşağı çekilmesi olduğunu ifade etti.
İnşaat sektörü temsilcileri son dönemde piyasada istedikleri miktarda ürün bulamamaktan ve fiyat artışlarından şikayet ediyor. Hükümet ise sektöre yönelik bir düzenleme üzerinde çalışıyor.
Gümrük vergisinin düşürülmesi gündemde
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci dün, inşaat demirinde gümrük vergisi konusunda bir ayarlama yapacaklarını açıkladı.
Konu hakkında bilgi sahibi bir ekonomi bürokratı da yaptığı değerlendirmede, "Demir fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle inşaat sektörünün tedarik sorunu yaşamaması adına kısa vadede ithalata yönelik vergilerin düşürülmesi konusu çalışılıyor. Ancak bu kalıcı bir çözüm olarak değil kısa vadeli olarak gündemde. Orta ve uzun vadede ise yurt içi üretimi artıracak adımları değerlendiriyoruz" dedi.
TÇÜD verilerine göre, 2016'da Türkiye'de 16 milyon inşaat demiri üretilirken, inşaat demiri tüketimi ise 9 milyon ton civarında oldu. 7 milyon ton civarında da ihracat gerçekleştirildi. Türkiye Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci uzun ürün ihracatçısı, en büyük de nervürlü inşaat demiri ihracatçısı konumunda bulunuyor.
'Geçici bir durum yaşandı'
İnşaat demiri tartışmalarıyla ilgili yaptığı değerlendirmede Tosyalı, "Arzda bir sıkıntı söz konusu değil. İnşaat sektöründeki oyuncuların plansız hareket etmesinden kaynaklanan geçici bir durum yaşandı. Referandum öncesi inşaatçılar taleplerini ertelediler, hepsi ne olur ne olmaz diye öteleyip beklediler" dedi ve ekledi:
"Referandum sonrasında talebe birden yüklenme oldu. İnşaatçılar 'yarın şu kadar mal istiyorum' diye sipariş geçiyor. Çelik sektörü stokla çalışan bir sektör değil. 10 gün sonra veririm dediğimizde hemen yarın istiyor. Bu nedenle sektörde bir sorun varmış gibi suni bir gündem yaratıldı."
TÇÜD verilerine göre, nisandaki referandum öncesinde yılın ilk üç ayında, ağırlıklı bir şekilde inşaat sektörü tarafından tüketilen uzun ürün üretimi yüzde 9.8 azalışla 6 milyon ton olurken, tüketim ise yüzde 21.1 düşüşle 3.36 milyon tona geriledi.
Referandum sonrası ani talep artışıyla birlikte yaşanan kısa dönemli sıkışıklığın aşıldığını ve şu anda taleplerin normal şekilde karşılandığını belirten Tosyalı, "Son bir haftadır talepler günlük olarak karşılanıyor. Piyasa rahatlasın diye ben Tosçelik olarak 15 gündür piyasaya 50 bin ton verdim. Diğer üreticiler de ihracatlarını ötelediler. Zaten Ramazan sebebiyle talep de durdu. Herhangi bir sıkıntı yok" diye konuştu.
'Fiyatları yükselten kur ve ek maliyetler'
Türkiye’de uzun ürünlerde hem kapasite, hem de üretim fazlası olduğunu belirten Tosyalı, arz fazlasının olduğu bir ortamda üreticilerin spekülatif şekilde fiyatları artırmasının mümkün olmadığını söyledi.
Fiyatların uluslararası piyasalarda ve dolar bazında belirlendiğini ifade eden Tosyalı, "Dolar/TL 4 lirayı gördü, hammadde ithalatına bağlı sektörüz. Yüzde 18 KDV var. 100-150 lira navlun söz konusu. Bu para tamamen çelikçinin cebine girmiş gibi bir algı oluşturuluyor" dedi ve ekledi:
"Fiyatların düşmesi için KDV'nin en az yarıya düşürülmesi, mümkünse tamamen kaldırılması gerekiyor. O zaman fiyatlar da bir anda yüzde 18 düşer."
'Çin'deki fiyatlar bile daha yüksek'
Ekim 2016'da 375 dolar/ton seviyesinde bulunan demir fiyatları mayıs itibarıyla 475 dolar/ton seviyesinde bulunuyor.
Türkiye'nin inşaat demirinin en düşük fiyatla satıldığı ülkelerden biri olduğuna işaret eden Tosyalı, Çin'deki inşaat demiri fiyatlarının bile şu anda Türkiye'dekinden 30-40 dolar daha yüksek olduğunu söyledi.
Gümrük vergisi azaltımı üreticiye zarar verir
İthalata yönelik vergilerin düşürülmesi yönündeki çalışmaların ise yerli üreticilere zarar vermekten öteye gitmeyeceğini belirten Tosyalı, "Gümrük vergileri ile ayakta duran bir sektör değiliz. Üretimin üzerinde çok ciddi maliyet yükleri olmasına rağmen, tüm üretici ülkelerle rekabet eder durumdayız" dedi ve ekledi:
"Rakip ülkelerdeki devlet destekli üreticilerin haksız rekabetinden korumak için bir yandan üretime hiçbir destek vermeyip, bir yandan fazladan yükler de getireceksiniz; bunun karşılığında başka ülkelerin devlet destekli firmalarına karşı üreticileri korumasız bırakacaksınız. Zaten üretimin tüketimden fazla olduğu bir yerde bu olmaz."
Kardemir ve Erdemir'e olumsuz etki yapabilir
Diğer yandan İş Yatırım'ın çelik sektörü ile ilgili notunda da, yüzde 30'luk ithalat vergisinin kaldırılması halinde bu durumun Kardemir ve Erdemir'in de aralarında bulunduğu yurtiçi çelik üreticileri için olumsuz etki yapabileceğine dikkat çekildi.
Erdemir hisseleri saat 12.45'te yüzde 0.15 artıda, Kardemir ise yüzde 0.64 ekside hareket ederken; yüzde 1'e yakın yükseliş kaydeden endeksin altında performans gösteriyorlar.