Maden arama ruhsatı almak artık eskisi kadar kolay olmayacak. Son dönemde artan maden kazalarının yanı sıra ruhsat alıp da yatırım yapmayanlar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nı harekete geçirdi. Bakanlık, madencilik işini zorlaştıracak birtakım önlemler aldı. Yeni mevzuata göre, maden ruhsatı almak için yatırımı devam ettirme şartı ve gerekli mali yeterliliği gösterme zorunluluğu geliyor. Ruhsat süresi ise artık 3 yıl olmayacak ve denetime tabii kademeli geçiş olacak. Böylece sondaj aşamasına geçiş için 1-2 yıl beklenmesi gerekecek. Bu durum, her yıl binleri bulan maden arama ruhsat sayısını da oldukça düşürecek.
Maden İşleri Genel Müdürlüğü'nün (MİGEM), Maden Kanunu'nda yapılan değişiklikler çerçevesinde uygulamaya yönelik yönetmelik taslağını hazırladığı ve bayram sonrasında yayımlayacağı öğrenildi.
Parası olmayana ruhsat yok
Birçok kişi sadece arazi kapamak amacıyla maden arama ruhsatı başvurusunda bulunup hiçbir yatırım yapmıyor. Bu kişiler daha sonra sahalarını başkalarına devrediyor. Bu usulsüzlüğün önüne geçmek için de madencilik sektörüne giriş zorlaştırılırken, öncelikle mali yeterlilik kuralı getiriliyor.
Yeni düzenlemeye göre, arama ruhsatını edinmek için birçok aşamadan geçmek gerekecek. Arama ruhsatı almak isteyen bir kişi, başvurusundan sonraki 2 ay içinde mali yeterliliğinin olduğunu kanıtlayacak. Bunu sağlayan yatırımcıya 1 yıllık ön arama izni verilecek. Ön arama döneminde maden arama projesinde maden kaynağına yönelik kalite ve tenör tahminleri sunulacak. Bu aşamayı geçen yatırımcı daha sonra 2 yıllık genel arama ruhsatı edinecek. Genel arama döneminde maden arama projesinde belirtilen yöntem ve uygulamalar ile sondaj, yarma, kuyu, galeri gibi arama faaliyetlerine ait bilgileri içeren kaynak veya rezerv raporu sunulacak. Bunun sonunda ise 4 yıllık detay arama ruhsatı yani sondaj yapma hakkı elde edilmiş olacak. Böylece yasa değişikliği öncesinde 3 yılda tamamlanması beklenen süreç 7 yılda ancak aşamalı gerçekleşecek.
Gerçek yatırımcı memnun
Arama ruhsatı süresinin kademeli hale getirilerek zamana yayılması ile gerçek yatırımcı ile çantacılar birbirinden ayrılmış olacak. Ayrıca yatırımcının öngördüğü yatırımı ne oranda gerçekleştirdiği ve araştırmalarını yapıp yapmadığı da her yıl denetlenecek. Usulsüzlük görüldüğü anda ruhsat iptal edilecek.
Bilfer Madencilik Yönetim Kurulu Başkanı Sözer Özel, arama ruhsatı edinmenin zorlaştırılmış olmasının ciddi madencileri etkilemeyeceğini belirterek, "Ruhsat kapatıp yatırım yapmayanlar için ciddi külfet gelecek" dedi. Özel, fazla arama ruhsatı sahibi olmanın hiçbir katkısı olmadığını kaydederek, "1 metrelik bir sondaj yüzlerce dolara yapılıyor. Örneğin bin metrelik bir sondajın maliyeti 100 bin dolar. Bazı yerlerde 3000-5000 metre sondaj yapılması gerekiyor. Bunu ancak ciddi yatırımcı yapabilir" diye konuştu. Özel, kendilerinin şu anda arama ruhsatı bulunmadığını ancak işletme ruhsatları bulunduğunu ifade ederek, "Biz arama ruhsatı aldığımız yerlerde maden bulamazsak sahayı iade ediyoruz. Herkes bunu yaparsa sorun olmaz" dedi.
İş güvenliği unutulmadı
Mevzuat değişikliği ile son dönemde artan maden kazalarının engellenmesine yönelik bir dizi önlem de getirildi. Maden Kanunu'na, "İşletme projesine aykırı faaliyette bulunulması ve faaliyetlerin can ve mal güvenliği açısından tehlikeli bir durum oluşturduğunun tespit edilmesi halinde maden üretimine yönelik faaliyetler durdurulur" maddesi eklendi. Maden işletme faaliyetlerinin maden mühendisi nezaretinde yapılması, yeraltı üretim yöntemiyle çalışan işletmeler ile en az 15 işçi çalıştıran açık işletmelerin en az 1 maden mühendisini çalıştırması zorunluluğu getirildi.