Ankara Büyükşehir Belediyesi ekiplerince, EGO Genel Müdürlüğü bahçesindeki tarihi Maltepe Havagazı Fabrikası ve Elektrik Santrali’nin yıkımına başlandı.
1929 yılında yapılan ve 61 yıl hizmet verip kapandıktan sonra harabeye dönüşen Maltepe Havagazı Fabrikası ve Elektrik Santrali’nin yıkılacağı haberlerinin çıkması, başta TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi olmak üzere, büyük eleştirilerle karşılanmıştı.
Ankara Büyükşehir Belediyesine ait iş makineleriyle dün gece saatlerinde başlatılan yıkım çalışmaları devam ediyor.
TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şube Yönetim Kurulu Üyesi Yeşim Uysal, yaptığı açıklamada, binanın yıkılması amacıyla önceki yıllarda da girişimlerde bulunulduğunu, ancak bu girişimler üzerine İdare Mahkemesi’ne dava açıldığını belirtti.
Binanın “Yıkılmaması” Yönünde Karar Var
İdare Mahkemesi’nin, “binanın yıkılmaması” yönünde karar verdiğini anımsatan Uysal, “Bu karar, havagazı fabrikası tescilli bir yapı olduğu için değil, tarihi değeri olduğundan alınmıştır. Kamu yararı söz konusudur” dedi.
Uysal, binanın koruma altında tutulmasına ve tescilli olmasına karşın, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin girişimiyle, fabrikanın bulunduğu alanı SİT kapsamı dışına çıkardığını iddia etti.
Koruma Kurulu kararının, mahkeme kararından üstün olamayacağını kaydeden Uysal, “1990’da korunmasına karar verilmiş tarihi binanın 2000’li yıllarda yıkılması hukuka aykırı bir uygulamadır” diye konuştu.
Fabrikanın Bulunduğu Alan Artık Sit Alanı Değil
Ankara Büyükşehir Belediyesi yetkilileri ise Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun, havagazı fabrikasının bulunduğu alanı, SİT alanı olmaktan çıkardığını vurgulayarak, söz konusu yıkım işleminin bu kararın ardından belediye meclisinin onanıyla başlatıldığını bildirdiler.
Yetkililer ayrıca, havagazı binasının oldukça “eski ve bakımsız” bir bina olduğunu savunarak, “O bina giderek çürüyor, binada barınan güvercinlerin pislikleri de asit etkisi yaparak çürümeyi hızlandırıyor. Eğer bu bina kontrollü şekilde yıkılmasa idi gelecekte istenmeyen kazalara yol açacaktı” dediler.
Bu ‘Mezbelelik’ Yerine Bir Ticaret Merkezi Yapılması...
Havagazı fabrikasının yıkılması konusunun ilk defa gündeme gelmediğini anımsatan yetkililer, önceki belediye başkanı döneminde, “burasının Ankara’nın ortasında bir mezbelelik olduğu, bu yapıdan kurtulup, yerine bir ticaret merkezi yapılması” yönünde görüş bildirildiğini iddia ettiler.
Maltepe Havagazı Fabrikası Hakkında
Elektrik ve havagazı kullanımına Cumhuriyetin kuruluşundan birkaç yıl sonra (1929) kavuşan Ankara’da, ilk üretime Bentderesi ve Güvercinlik’te kurulan fabrikalarda başlandı. Tesisleri devralan firma 1929 yılında Maltepe Havagazı Fabrikasını, 1973’te ise Elektrik Santrali’ni hizmete açtı.
Dönemin hükümeti tarafından 1939 yılında satın alınan Havagazı Fabrikası daha sonra EGO’ya devredilerek işletilmeye başlandı. Üretilen havagazının yetersiz olması ve her istenilen yere verilememesi nedeniyle sonraki yıllarda Ankara’da hava kirliliği tehlikeli boyutlara ulaştı. Bu durum, alternatif yakıtlar konusunda girişimlere başlanmasına sebep oldu.
İthal yolla Türkiye’ye ulaşan doğalgazın 1988 yılında Ankara’ya da verilmesinin ardından, önce havagazı fabrikaları, bir süre sonra da elektrik santrali devreden çıkartıldı. Bu çerçevede, 1929’da kurulan Maltepe Havagazı Fabrikası, doğalgazın gelmesiyle birlikte 1990 yılında devreden çıkarıldı. Fabrika, Kültür Bakanlığı tarafından tarihi yapı olarak kabul edilip, SİT alanı ilan edildi.
O günden sonra giderek metruk hale gelen fabrikayı ayakta tutan metal aksamdaki çürümeler nedeniyle de binanın yıkılmak istenmesi geçmişte tartışmalara neden olmuştu.