İSO Meclisi'nde yaptığı konuşmada 2008 İSO 500 raporunu değerlendiren Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, "Son 3 aydır ortaya çıkan rakamlar ortada ama gelecek aylarda rakamlar ortaya çıkınca göreceğiz ki, böyle olmayacak. Bu rakamlar en kötü dönemi yansıtıyor. Geriye gidiş bitmiştir" dedi.
Çağlayan, Türk sanayi sektörünün ekonomik krize bir takım yapısal reformlar geçirdiği bir dönemde yakalandığını belirterek, "Biz sanayiyi, üretimi, yatırımı ve kapalı bir ekonomi içinde yüksek rekabeti tanımamış bir ekonomiden geliyoruz. Türkiye küresel kriz ile sanayisinin yapısal değişim geçirdiği bir anda karşılaştı. Bunu KOBİ'leri esas alarak söylüyorum. Böyle bir küresel ortamda yatırım, üretim yapmak, kurumsallaşmanın olduğu, inovasyonun, Ar-Ge'nin olmazsa olmaz olduğu bir ortamda böyle bir küresel krizle karşı karşıya kalmak bu sonuçları ortaya çıkardı. Şimdi gerçek hayatı yaşıyoruz. Küresel kriz, üzerine gelmiş bir durum. Bu da aslında Türk ekonomisinin test edilmesi gibi bir durum ortaya çıkardı. Burada ortaya çıkan rakamlar zafiyetlerimizi ve neler yapmamız gerektiğini ortaya çıkardı" diye konuştu.
Tedbirler yeterli oldu
Ortaya çıkan tablonun kendisini şaşırtmadığını vurgulayan Çağlayan, kendisi için "ah vah dedirtecek bir tablo olmadığı"nı kaydetti. "Tahmin ettiğimiz, konjonktürel gelişimlerin ortaya çıkardığı, ithal ettiğimiz bir durumdur" diyen Çağlayan, 4 ay önce hükümetin açıkladığı tedbirle beraber kötüye gidişin durduğunu, bundan daha kötü olmayacağını savundu. Çağlayan, "Artık kötüye gidişin dönüm noktasındayız. Büyüme rakamlarını değerlendirirken dikkatli olunmalı.
13,8'lik küçülme rakamı krizin en yoğun yaşandığı dönemdi, keza sanayi endeksi ve işsizlik rakamları da öyle" değerlendirmesinde bulundu. Küresel kriz kötüleşse bile Türkiye'nin üretmek ve yatırım yapmak zorunda olduğunu belirten Çağlayan, "İthal ettiğimiz bu kriz bizleri etkilese de etkilemese de yatırım yapmak ve istihdam yaratmak zorundayız. Çıkışın yolu burada" dedi.
Avrupa'dan iyi durumdayız
IMF'nin verilerine göre, 2009 yılında 79 ülkenin küçüleceğini, 102 ülkenin ise büyüyeceğini belirten Çağlayan, bu 102 ülkenin genellikle dünyaya daha az entegre olmuş kapalı ekonomilere sahip olduğunu vurguladı. Yine bu verilere göre dünya ticaretinin yüzde 1.4 azalacağını, yani giderek küçülen bir dönemle karşı karşıya olunduğunu ifade eden Çağlayan, Avrupa ekonomisinin 17 aydır üst üste küçülme yaşadığını, Türkiye'de ise krizin ağustos 2008 hissedilmeye başladığını ve son 3 ayda kıpırdanmanın hissedildiğini kaydetti. Çağlayan, "Avrupa ekonomisinin durumunda olmadığımızın net altını çizelim" dedi.
2002'den sonra sanayinin büyüme motorunun ihracat olduğuna dikkat çeken Çağlayan, "İhracatın yüzde 55'ini Avrupa'ya yaptık. 132 milyar doların 70 milyar doları... Ancak 17 aydır sürekli küçülen ve ekonomik deformasyon yaşayan, batmaz denilen kurumların battığı bir bölge. Bunlar kaçınılmazdı, olmak zorundaydı" diye konuştu. Bugün itibarıyla yapılan ihracatın 50 milyar doları geçtiğini kaydeden Çağlayan, "Yıl sonunda daralmaya rağmen 100 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştireceğiz. İhracatımızda krizin en kötü hissedildiği şubat ayına göre yüzde 18,8'lik artış var" şeklinde konuştu.
Kriz iyi zamanda geldi
Bu krizin sanayiciyi, hükümetleri ve bürokratları gelecek krizler için çok daha hazırlıklı bir duruma getirdiğini iddia eden Çağlayan, şunları söyledi: "Eğer Türkiye böyle bir krizi 2001 şartlarıyla yaşasaydı, tarif etmeye bile korkuyorum. Türkiye'yi nakavt ederdi. Ama 2001'deki aşırı patlama, aşırı değerlendirme yoktu. Bu krizi yaşıyoruz ama son 3 aydır ortaya çıkan rakamlar ortada, gelecek aylarda rakamlar ortaya çıkınca göreceğiz ki böyle olmayacak. Geriye gidiş bitmiştir. Türkiye doğru yolda ilerliyor."
Arka koltukta oturup ön koltuğa müdahale etmeye çalışıyoruz
İSO 500 rakamlarını yorumlayan İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle, 2007'ye göre ciddi şekilde bozulmuş bir tabloyla karşı karşıya olunduğunu söyledi. Gülle, "2008'de krizin etkisi bu kadar büyük olmasaydı rakamlar 2007 ile paralel olurdu ama krizle beraber karlılık açısından sektörlerin yer değiştirmesi tabloyu çok etkiledi. Bakanımız rakamlara bakıp 'kötüye gidiş bitti' diyor, ancak biz arka koltukta oturup ön koltuğa müdahele etmeye çalışıyoruz. Direksiyonda değiliz. Tamam, ihracatta bugüne kadar bir artış var ancak devamının gelmesi için teşviklerin devam etmesi gerekiyor" dedi.