Suriye hükümeti, 1958 yılında el koyup kamulaştırdığı Türklere ait arazileri geri vermek için çalışma başlattı. 9 bakanın Suriye’de yaptığı görüşmeler, meyvelerini vermeye başladı. Çoğunluğu Kilisli 2 bin 500’ün üzerinde ailenin yıllardır beklediği çözüm için nihayet düğmeye basıldı. İki ülke tapu kadastro müdürlükleri arazilerin ve mirasçıların tespiti için dosya hazırlıyor. 2 aşamalı plan çerçevesinde emlak anlaşması imzalanacak. Suriye, toprak reformunu gerekçe göstererek, Türk vatandaşlarının Suriye’de kalan arazilerini 1958 yılında el koyup kamulaştırmıştı. Türkiye de 28 Mayıs 1927 tarihli Mukabele-i Bilmisil yasasına dayanarak Suriyelilere ait 397 bin 779 dönüm arazi ile 114 parça tarlaya el koymuştu. 28 Şubat 1983 tarihinde imzalanan Türkiye- Suriye Emlak Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonra da olumlu gelişme yaşanmadı ve Suriye, bu arazileri iade etmedi.
Suriye parasını ödeyecek
800 bin dönümü bulan ve 8- 10 milyar dolar arasında değer biçilen araziler, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu başkanlığında 9 bakanın 13 Ekim’de Suriye’ye yaptığı ziyarette gündeme geldi. Türkiye’de Suriye uyruklulara ait 272 bin 550 dönüm arazi, 604 adet bina ve arsa bulunuyor. Türkiye, yüzde 60’ı Hatay’da bulunan bu arazilerin Suriyeli sahiplerinde kalmasına karşı çıkmıyor. Ancak Suriye, el koyduğu Türk vatandaşlarının arazilerini, bedelini ödeyip kamulaştırmak istiyor. Türkiye bu öneriye tek yanlı olduğu gerekçesi ile karşı çıkarak 3 aşamalı bir plan önerdi.
Mirasçılar sahiplik bağını ispat edecek
Suriye’nin iki aşamaya indirerek kabul ettiği bu planın birinci aşamasında; iki ülke kendi sınırları içinde bulunan ancak diğer ülke vatandaşlarına ait olan taşınmazlarla ilgili bilgileri, bankalarda el konulan hesapları şeffaf bir şekilde karşı tarafa bildirecek. Daha sonra ülkeler miras intikal işlemlerini karşılıklı olarak serbest bırakacak. Bu sayede taşınmazlar ile hak sahipleri arasında sahiplik bağı yeniden tesis edecek. Planın onunda ise eldeki veriler değerlendirilerek güncel şartlara uygun bir emlak anlaşması imzalanacak.
Çoğunluğu Kilis’te yaşayan ailelere, 50 yılı bulan hak kayıplarının da dikkate alınarak, yüklü miktarda ödeme yapılması yönünde hazırlık yapılıyor.
Ortak demiryolu şirketi kuruluyor
Suriye Başbakanı Muhammet Naci Otri, Türkiye ile Suriye’nin ortak demiryolu şirketi kurması için gerekli onayı verdi. Konuyla ilgili yürütme planını iki taraf ortak hazırlayacak. Türkiye ile Suriye arasında İslahiye-Meydan’e Ekbez, Nusaybin-Kamışlı ve Çabanbey-Al’Raee olmak üzere üç demiryolu geçiş noktası bulunuyor. Bunlardan sadece İslahiye- Meydan’e Ekbez geçişi faal durumda. Türkiye ile Suriye arasındaki demiryolu alanındaki yasal çerçeveyi 13 Temmuz 2004’te iki ülkenin Ulaştırma Bakanları arasında imzalanan Anlaşma Protokolü oluşturuluyor.