Kayıp-kaçak oranı en yüksek bölgelerin Fırat ve Dicle olduğuna işaret eden Yıldız, bunun bir siyasi istismar aracı haline gelmemesini istedi. FOTOĞRAF: TUĞBA YARDIMCI MISIR / AA
EMO Başkanı Göltaş, elektrik dağıtım bölgelerinde geçiş döneminden sonra şirketlerin belirleyecekleri tarifelerin gündeme geleceğini belirtti. Şirketler tüketici fiyatlarına, aldıkları kredi ve faizler ile lisans bedellerini de ekleyebilecek
Boğaziçi ve Gediz Elektrik Dağıtım şirketlerine yaklaşık 5 milyar dolar teklif eden İş-Kaya-MMEKA ortaklığı, bu paranın bir kısmını enerji fiyatlarına yansıtabilecek. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Başkanı Cengiz Göltaş, ödenen ihale bedellerinin kısmen elektrik fiyatlarına nasıl yansıyacağını şöyle anlattı:
Özelleştirme pahalılık getirdi: Özelleştirme işlemlerinin elektrik fiyatlarının artmasına yol açtığı tartışmasız bir gerçektir. Nitekim Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da son genel seçimler öncesinde ihaleye çıkılan elektrik dağıtım özelleştirmelerini, sanayicilere “Özelleştirmeler yapıldıktan sonra daha çok ağlarsınız” sözleriyle seçim sonrasına ertelemiştir. Daha dağıtım özelleştirmeleri yapılmadan gerçekleştirilen tarife düzenlemeleriyle de yurttaşların elektrik faturaları kabartılmıştır.
Maliyetler fiyata yansıtılacak: Dağıtım şirketlerinin kârlarını garanti altına alan bir tarife metodolojisi uygulanmaktadır. Buna göre dağıtım şirketleri, satın aldıkları enerjinin maliyetini, işletme giderlerini, kayıp ve kaçak bedellerini, yatırım için kullandıkları kredileri ve bu kredilerin faizlerini, eğer kendi sermayesini kullanacak olursa da bu sermaye üzerinden getirisini tarifeye yansıtacaklardır.
Maliyeti Hazine ile halk paylaştı: Maliyet bazlı fiyatlandırma mekanizması ile otomatik zam uygulaması devreye alınmış olup, elektrik borsasındaki yüksek fiyatların doğrudan tüketici tarifelerine yansıtılmış, belediyelerin dağıtım kuruluşlarına ödemedikleri sokak aydınlatma bedellerinin yükü de özelleştirme sonrasında dağıtım şirketlerinin bu tahsilat zorluğuna düşmemeleri için Hazine üzerine yıkılmıştır.
Devir bedelleri tarifeye yansıdı: Ayrıca her dağıtım kuruluşu için, TEDAŞ’a ait olan mülkiyetin işletme devri yapılarak, Özelleştirme İdaresi tarafından bir işletme hakkı devir bedeli öngörülmüştür. Bu bedel de tarifeye yansıtılmaktadır. Bu durumda ihalede yüksek fiyatlar çok doğal.
Bir süre sonra fiyatları alıcılar belirleyecek: Elektrik dağıtım bölgelerinde geçiş döneminden sonra şirketlerin belirleyecekleri tarifeler gündeme gelecektir. Örneğin Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ’nin 3 milyar 220 milyon TL’lik 2008 yılı brüt satışının yaklaşık dörtte üçü dağıtım şirketine bağımlılığıyla dikkati çeken konut abonelerinden elde edilmiştir. Yani bu grup bir süre sonra dağıtım şirketinin belirleyeceği fiyata mecburen katlanmak zorunda kalacaktır.
Konuyla ilgili yasal karar yok: Yapılan özelleştirme işlemleri Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ’nin (TEDAŞ) özelleştirme kapsam ve programına alınmasını içeren tek bir Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararına dayandırılmakta olup, ayrı ayrı elektrik dağıtım şirketlerinin özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ilişkin herhangi bir ÖYK kararı bulunmamaktadır.
Çağlayan: Sıkıntı olmaz
Devlet Bakanı Zafer Çağlayan ise ihalelerde yüksek fiyatların oluşmasının sanayiciye ve vatandaşlara pahalıya mal olabileceğine ilişkin görüşlerinin sorulması üzerine “EPDK görev başında olduğu müddetçe böyle bir sıkıntı olacağı kanaatinde değilim” dedi.
AKP 8 yılda 31.6 milyar dolarlık satış yaptı
AKP Hükümeti, 8 yılda 57 kuruluşta bulunan kamu hisseleri ve 51 işletmede hisse/varlık satış/devir yoluyla özelleştirme gerçekleştirdi. Özelleştirme uygulamaları kapsamında toplam 31 milyar 603 milyon 630 bin 785 ABD Doları tahsil edildi. Özelleştirme uygulamalarından ise 27 bin 877 kişi etkilendi.
CHP Denizli Milletvekili Ali Rıza Ertemür’ün soru önergesine Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in verdiği yanıta göre, özelleştirmelerde, kapsam içi statüde çalışan personel sayısının 27 bin 877 olduğu belirlendi. Bu personelden 18’i hisse/varlıkların alıcılara devrinden önce emekliye ayrıldı, 12 bin 672’si iş akitleri devir tarihlerinde feshedildi, 15 bin 187’si ise özelleştirilen şirkette kaldı. Bakanlar Kurulu çerçevesinde 21 bin 975 kişinin ataması yapıldı. Bunlardan 16 bin 98 kişi görevine başladı. 3 bin 178 kişi görevine başlamazken 2 bin 699 kişinin durumu ise belirsiz kaldı. Rekabet Kurulu, 17 dosyada yer alan ve ihalesi tamamlanan 50 hidroelektrik santralının özelleştirme işlemini onayladı.