Normalde petrol ve emtia fiyatlarının gerilemesiyle bu yıl ekonomide ciddi bir avantaj yakaladık. Ancak bunu kullanamadık. Habertürk'ten Abdurrahman Yıldırım'ın haberine göre, çevre ülkelerde ve siyasette işlerimiz ters gidiyor. Etrafımız yangın yeri gibi ve ihracatımıza ciddi engeller çıkarmaya başladı. Siyasi belirsizlik tek bir genel seçimle aşılamadı. İlk yarıda büyüme yüzde 3.1’i bulmasına karşılık yılın ikinci yarısı için tahminler karamsar. Öncü veriler ve beklenti anketleri şunları söylüyor:
-Bütün bunlar döviz kuruna da yansıdı. Türk lirası bu nedenle yüzde 25’e varan değer kaybı yaşadı.
-Gayrimenkulde böyle bir varlık fiyatı düşüşü henüz resmileşmedi. Ama satışlar da kesilmiş durumda. Tapu işlemlerinin bir bölümü daha önce ödemesi yapılanların ve inşaatı bitenlerin resmileşmesinden kaynaklanıyor. Kaldı ki yabancıya konut satışının ihracat geliri sayılması yoluyla teşvik edilmesi önerisi de sektörün yaşadığı zorluğa işaret ediyor.
-Gelişmelerin bedelinin ortaya çıktığı başka bir varlık alanı da hisse senetleri. Borsada işlem gören şirketlerin 9 ayda toplam piyasa değeri dolar bazında yüzde 32.4 geriledi. Bunun parasal tutarı 86 milyar dolar. Geçen yıl sonunda 266 milyar dolar olan borsadaki şirketlerin piyasa değeri eylül sonu itibarıyla 180 milyar dolara indi.
-En büyük kayıp 36 milyar dolar ve yüzde 45 ile bankacılık sektöründe. 79 milyar dolarlık piyasa değeri 9 ayda 43 milyar dolara indi.
-Borsanın yaklaşık üçte ikisine hâkim olan yabancı yatırımcılar da bu dönemde 900 milyon dolara varan net satışlarıyla değer kaybını azamileştirdi.
-En çok yatırımcı 2.8 milyon kişiyle yatırım fonlarında bulunuyor. Özel sektör borçlanma araçlarında ise 136 bin kişilik bir müşteri kitlesi oluşmuş.
Yabancılar banka satıp, holding hissesi alıyor
Hisse senetlerinde yerli yatırımcıların sayısı yılbaşına göre 33 bin kişi veya yüzde 3.2 azalışla 998 bin kişiye indi. Yerlilerde en büyük düşüş yüzde 5 ile holding yatırımcılarında oldu. Yerlilerden doğan boşluğu ise yabancılar doldurdu. Yabancılar ağırlıklı olarak banka hisselerini satarak holding ve ticaret sektörü hisseleri aldılar. Yabancıların bu sektörlerdeki payı 7 puan arttı. Buna rağmen yabancılar stok olarak en çok 44 milyar lirayla bankacılık hisseleri tutuyor. Bunu 37 milyar lirayla sanayi ve 33 milyarla hizmet hisseleri izliyor.
Yabancıların 142 milyar liralık hisse senedi stokuna karşılık, yerliler 78 milyar liralık varlığa sahip. 78 milyar liranın da 30 milyar lirası sanayi grubu hisselerinden oluşuyor. 36 milyar liralık Mali Endeks hisselerinin içinde ise 17 milyar liralık banka hisseleri bulunuyor.