Tasarıda bugüne kadar ödenmemiş ecrimisil (işgal tazminatı) alacakları için de uzlaşma öngörülüyor. İstanbul’un en değerli bölgeleri başta olmak üzere kamu arazilerini işgal eden onbinlerce kişi, işgal ettiği kamu arazisinin borcunu 18 ayda, 18 eşit taksitte, zamsız, faizsiz ödeyebilecek
Vergi borçlularına davalarından vazgeçme koşuluyla Maliye Bakanlığı’yla yeniden uzlaşma şansı getiren yasa tasarısından, kamu arazilerini işgal edenlere de af çıktı.
Tasarının 2. maddesinde yer alan düzenleme ile, kamu arazilerinin işgal edilmesi nedeniyle belirlenen ve “ecrimisil” olarak adlandırılan işgal tazminatını ödemeyen, kendisinden talep edilen kira ve benzeri gelire itiraz etmiş ve davalık olmuş binlerce kişi ve kuruma faizsiz, cezasız “anlaşma” imkanı tanınıyor. Düzenlemeye göre, anlaşmazlığa konu olan arazi, bina gibi kamu taşınmazları için yeniden bedel takdiri yapılacak. Uzlaşılan bedel 18 ayda, 18 eşit taksitte ödenecek. Bu ödemeye her hangi bir zam veya faiz uygulanmayacak. Ancak uzlaşmaya oturmanın temel şartı, açılmış davalardan vazgeçilmesi olacak.
Düzenlemede işgalcilerle anlaşma yolu şöyle çiziliyor:
İki ay içinde başvuru
1 Temmuz 2007 tarihinden önce tebliğ edildiği halde ödenmemiş olan ecrimisil alacaklarıyla (yani devletin mülkiyetinde veya tasarrufu altında bulunan yerlerin izinsiz işgal edilmesinin ardından, bu kişilerden idarece talep edilen tazminat) ilgili aftan yararlanabilmek için, kanun yürürlüğe girdikten sonraki ikinci ayın sonuna kadar başvuru yapılacak. Başvuruların ardından ilgili taşınmazın değeri, takdir komisyonlarınca yeniden tespit edilecek. Bu değer tespit edilirken, aynı yerde bulunan emsal nitelikteki taşınmazların kira bedelleri veya ecrimisiller dikkate alınacak. Gerektiğinde ilgisine göre belediye, ticaret odası, ziraat odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden bilgi istenecek.
Davadan vazgeçmek şart
Bu bedel belirlendikten sonra borçlunun 1 ay içinde bunu kabul etmesi ve varsa ecrimisil veya takip işlemlerine karşı açılmış davalardan vazgeçmesi gerekiyor. Bu koşulla uzlaşmadan yararlanabilecek borçlu, uzlaşma masasına geldiğinde davadan vazgeçme dilekçesini komisyona verecek. Bu dilekçenin komisyona verildiği tarih, mahkemeye verildiği tarih sayılacak. Dilekçeler ilgili mahkemeye gönderilecek.
Faiz de yok, zam da
İşgal edilen taşınmazla ilgili üzerinde uzlaşılan bedel, 18 ayda 18 eşit taksitte ödenecek. Bu tutara herhangi bir zam veya faiz uygulanmayacak. Taksitli ödemeler, uzlaşma tutanağının düzenlendiği ayı takip eden aydan itibaren başlayacak.
Taksitler zamanında ve tam olarak ödenmezse, ödenmeyen tutar yüzde 5 fazlası ile tahsil edilecek. Düzenleme ile, yasa yürürlüğe girdiği sırada, ecrimisil borçlarını bir süredir ödemeye devam edenlere de, 18 taksit imkanı getiriliyor.
8 ayda sonuçlanacak
Düzenleme kapsamında yapılacak yeniden tespit, değerlendirme ve takdir işlemlerinin, 8 ay içinde sonuçlandırılması öngörüldü. Ancak bu sürenin uzaması konusunda Maliye Bakanı Kemal Unakıtan yetkili kılındı. Unakıtan, kamu arazisini işgal edenlerin ödemesi gereken değerin tespiti için daha fazla süre gerektiğini düşünürse 8 aylık süreyi 10 aya çıkarabilecek.
Kamu arazisini 40 gün önce işgal eden kazandı
Düzenlemenin 7. fıkrasında, kamu arazisini 31 Aralık 2007 tarihinden önce işgal edenlerin, bu düzenleme yürürlüğe girdikten sonraki 3 ay içinde başvurması halinde taşınmazı kiralayabilmesine olanak tanındı.
Buna göre, “Hazine’nin özel mülkiyetinde olan veya devletin tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan 31.12.2007 tarihinden önce işgalli olanlar, kullanımın devam etmesi, ilgilisinin bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içinde talep etmesi halinde pazarlık usulüyle kiraya verilebilir” denildi.
Kiralamadaki hukuki dayanak ise, Kamu İhale Kanunu’nun 51. maddesindeki “kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, devletin mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ihalesi pazarlık usulüyle yapılabilir” hükmüne dayandırıldı.
En az 250 milyon metrekare işgal altında, 30 bin kişi davalık
2006 sonunda Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yaptığı bir çalışmada kamu arazilerinin yaklaşık 250 milyon metrekaresinin işgal altında olduğu açıklanmıştı.
Aynı araştırmaya göre bu arazilerin üzerinde oturduğu tespit edilebilen işgalcilerin 36 binine ecrimisil ve ardından da kira borcu çıkarılmıştı.
Bunların 26 binini gecekondu sahiplerinin oluşturduğu ifade edildi.
Ancak konuyla ilgili kesin bir envanter bulunmuyor. İşgal altındaki arazilerin tespitiyle başlayan ihtilaflarda 30 bine yakın davanın sürdüğü belirtilirken, afla bu davaların işlemden kaldırılması hedefleniyor.
İşgal altındaki arazilerin büyük bölümü İstanbul ve Antalya’da
Tasarıdan İstanbul’da etkilenecek lokasyonlar Armutlu, Karanfilköy ve Boğaz hattı. Sarıyer ve Beykoz’un yüzde 50’sinden fazlası Hazine’ye ait işgalli araziler.
Ayrıca son dönemde İstanbul’un gözde yerleşim merkezleri Sarıgazi, Samandra, Alemdağ, Çekmeköy’e ilave olarak Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Okmeydanı, Eyüp gibi ilçelerdeki Hazine’ye ait işgal edilmiş araziler etkilenecek.
İşgal altındaki arazilerin yoğunlaştığı diğer yerler ise Antalya Muratpaşa, Varsak, Sütçüler, Adana Karahisarlı, Aydın, Ekinambarı, Diyarbakır-Merkez, Şanlıurfa-Merkez, Harran ve Eskişehir.