Yapı Bilgi Sistemi ya da Yapı Bilgi Modellemesi (Building Information Modelling – BIM), yapı projelerinde koordineli, tutarlı, hesaplanabilir bilginin üretilmesini, saklanmasını ve yeniden kullanılmasını sağlayan yeni bir teknoloji. Yapı projesinde yer alan mimar, mühendis, yüklenici ve mal sahibi arasındaki iletişimi, tasarım ekipleri arasındaki koordinasyonu, tasarım ekibi içersindeki verimliliği artıran bu sistem, yapının tüm özelliklerini temel atılmadan önce görebilmeyi ve tasarım kararlarını buna göre almayı sağlıyor.
Yapı Bilgi Sistemi’nin üç temel özelliği var:
• Yapıyı tanımlayan tüm verilerin tutulduğu bir sayısal veritabanı ile çalışıyor.
• Revizyonlar bu veritabanında yapıldığı için, herhangi bir dokümanda yapılan bir değişiklik, veritabanından üretilen (ki çoğu otomatik olarak üretiliyor) tüm dokümanlara (görünüşler, listeler, vs.) yansıyor.
• Tasarım süreci boyunca toplanan tüm veriler, daha sonra kullanılmak üzere saklanıyor. Bu, sadece projeyi yapanın değil, yüklenici ve yapı sahibinin de kullanabileceği bir bilgi deposu oluşturuyor.
Yapı Bilgi Sistemi, daha kaliteli tasarımların, daha kısa sürede ve daha az maliyetle gerçekleştirilmesini sağlıyor. Mimar ve mühendislerin aynı yapı modeli üzerinde eşzamanlı çalışabilmesini sağladığı için disiplinler arası koordinasyon eksikliğinin yol açtığı hataları önlemede yardımcı oluyor. Yapı Bilgi Sistemi kullanımı, sadece tasarımcıya değil aynı zamanda yüklenici ve müşteriye de avantaj sağlıyor.
Autodesk’in ürettiği Revit yazılımları, Yapı Bilgi Sistemi tabanlı çalışıyorlar ve parametrik nesne ve ilişkileri destekliyorlar. Revit platformunda, hem mimari nesnelerle çalışıldığı hem de bu nesneler arasında parametrik ilişkiler kurulduğu için, bu kontrol en üst düzeye çıkıyor. Örneğin Revit’te duvarların yüksekliği bir sonraki kata kadar tanımlanabiliyor. Böyle bir tanımlama yapıldıktan sonra kat yükseklikleri değişse bile, yazılım duvar yüksekliklerini ona göre ayarlıyor. Parametrik ilişkiler yazılım tarafından otomatik olarak, ya da kullanıcı tarafından çalışırken tanımlanabiliyor.
Revit platformunda, yapı tasarımında yer alan farklı disiplinler için özel yazılımlar yer alıyor. Mimarlar, İnşaat, Makina ve Elektrik Mühendisleri, ortak bir platformda ama kendi çalışma alanları için özelleştirilmiş yazılımlarla çalışıyorlar. Yapı Bilgi Sistemi tabanlı ortak platform, farklı disiplinler arasındaki koordinasyonu artırıyor, koordinasyon eksikliği nedeniyle oluşan zaman kaybını ve maliyetli hataları önlüyor.
Revit ailesinin ilk üyesi, mimari tasarım ve projelendirme için geliştirilen Revit Architecture yazılımı. Revit Architecture, arazi ve kütle çalışmasından detaylı uygulama çizimlerine ve metraja kadar, mimari tasarım ve proje sürecinin tüm aşamalarını destekliyor. İnşaat Mühendisleri için geliştirilen Revit Structure, yapısal modelleme, çizim ve detaylandırma araçları sunuyor. Fiziksel ve analitik modeli birlikte sunan Revit Structure, çeşitli yapısal analiz yazılımları ile birlikte kullanılabiliyor. Makina ve Elektrik Mühendisleri için geliştirilen Revit MEP ise, mekanik ve elektrik tesisat tasarımı ve projelendirilmesinde kullanılıyor ve çeşitli hesaplama araçları da içeriyor.
"BIM Sadece 3 boyutlu modelleme değil"
Geçtiğimiz günlerde, BIM teknolojisi konusunda bir seminer veren ve bu teknolojiyle üretilmiş projelerden örnekler sunan Autodesk Yapı Tasarımı Bölümü Uygulama Mimarlarından Jean-Paul Trehen, BIM’in sadece 3 boyutlu bir modelleme demek olmadığını, yapı projesinde yer alan, mimar, mühendis, yüklenici ve mal sahibi gibi farklı aktörlerin kullandığı bir bilgi sistemi olduğunu vurguladı. Bu aktörlerin BIM’den sağladıkları yararları tüm disiplinler için örneklerle açıklayan Trehen, bu teknolojinin yeşil bina ve sürdürülebilir mimarlık içersindeki yerinden de bahsetti.
Sektördeki yönelimlere de değinen Trehen, bu yönelimlerden biri olan Tümleşik Proje Paylaşımı’nda BIM’den nasıl yararlanılabileceğini anlattı. Proje sürecini, kavramsal tasarım, tasarım geliştirme, uygulama dokümanları üretimi, inşaat ve yapının kullanımı başlıkları altında tartışarak, her bir aşamada karşılaşılan sorunlara BIM ile nasıl çözüm sağlandığını gösterdi.