İzmir, kendisinden koparılan tarihi değerlerin "kopyaları" yla yetinecek. Tarihi İzmir Agorası'ndan, 1900'lü yıllarının başlarında Fransa'ya götürülen 'Afrodit' bazilikası ve 'Asklepios' un orijinal kabartmaları, bu ülkede sergilenmeye devam ederken, 'anavatanı'na kopyaları gelecek.
Fransa Louvre Müzesi Başkanı ve Yöneticisi Henri Loyrette, geçtiğimiz günlerde İzmir'e "müjde" vererek, müzelerindeki Agora'ya ait eserlerin "tıpkıyapımlarının" kentte gönderileceğini açıkladı. İzmir Agorası'nın tarihteki ihtişamını yeniden kavuşması için yerel yönetimler tarafından geliştirilen projeler yürütülürken, Loyrette'nin açıklaması gözleri yeniden buraya ve ülkeden çıkarılan tarihi değerlere çevirdi.
Başta Bergama'daki Zeus Sunağı olmak üzere Anadolu topraklarındaki pek çok tarihi eser, yurtdışındaki müze ya da kolleksiyonlarda "görücüye" çıkarken, bir taraftan bunların geri alınması için kampanyalar yürütülüyor. Tıpkı Zeus Sunağı gibi, İzmir Agorası'ndaki Afrodit ve Asklepios da yurt dışına götürülmüştü. 1900'lü yılların başında İzmir-Aydın demiryollarında görevli Fransız Mühendis Paul Guadin tarafından satın alınan iki eser, önce Paris'e götürülmüş, ardından Louvre Müzesi'nde kendilerine yer bulmuştu. "Aslından" uzakta bulunan eserler, bir asrı aşkın süredir burada sergileniyordu.
Roma döneminin İzmir'e mirası olan agora, M.S. 178'de büyük bir depremle yıkılmış dönemin imparatoru Marcus Aurelius'un talimatıyla yeniden 'yeryüzüne merhaba' demişti. İzmir Agorası, geçmiş dönemin müze müdürü Selahattin Kantar ile arkeolog Hakkı Gültekin tarafından günışığına kavuşturulmuştu. Ancak pek çok eserin de yerinde olmadığı görülmüştü.
'Hayal etmek zor...'
Anadolu Fransız Araştırmaları Enstitüsü'nden Didier Laroche konuyla ilgili olarak , "O yıllarda tarihi eserler, birçok ülkeye gönderildi ya da götürüldü. O dönemlerde tarihsel bilincin yeteri kadar oluşmadığı için kimse de tarihsel örgünün farkında değildi. Ancak, kopyaları da olsa ziyaretçilerin bu iki eseri görmeleri, tanımaları açısından önemli. Hayal etmek zor, ama en azından kopyalalar İzmirliler ve ziyaretçilerle buluşacak. Ziyaretçiler, en azından tarihi eserleri, kopya da olsa, tanıma ve görme fırsatı bulacaklar" dedi.
İzmirlilerin ve turistlerin, agorayı kentin dört bir yanından görebilmesi için, tarihi kalıntıların çevresini "temizleme" çalışmaları sürüyor. Öte yandan, kent, kendinden koparılan değerlerin kopyalarıyla yetinmek zorunda kalıyor.