Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Yapı Denetim Sistemi kapsamındaki Elektronik Beton İzleme Sistemi (EBİS) ile ilgili 14 Kasım 2020 tarihinde yayımlanan yeni tebliği, 30 Kasım 2020 tarihinde yürürlüğe girdi. Bursa Beton Genel Müdürü Barbaros Onulay, yeni sistemle birlikte beton kalitesinin denetimi için alınan numunelerin takibinin daha sistematik hale geleceğini söyledi.
Elektronik Beton İzleme Sistemi’nin (EBİS) 2 yıldır yürürlükte olduğunu hatırlatan Onulay, EBİS öncesinde beton numunelerinin izlenebilirlikleri ile ilgili sıkıntılar bunduğunu belirterek, “Beton kalitesinin ölçüldüğü sistemde; süreçle ilgili sorumlulukların netlik kazanamadığı, farklı tarafların inisiyatiflerine bırakılabilen birtakım problemler söz konusuydu. Yeni sistemle bu gibi durumların ortadan kalkacağını ve kontrol mekanizmasının daha sağlıklı işleyeceğini düşünüyoruz.” dedi.
Bursa Beton Genel Müdürü Barbaros Onulay, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bilindiği üzere EBİS kapsamında şantiye mahalinde alınan her bir numunenin içine RFID etiketler konulmaktadır. Yapı denetim firma yetkilisi tarafından laboratuvar personeline verilen bu etiketler, dökülen betona ait tanımlamaları içermektedir. Yapı denetim laboratuvarlarının personellerinde bulunan etiket okuyucu el terminalleri aracılığıyla okutulan RFID etiketleri, şantiye lokasyonunu kaydetmektedir. Yeni sistemde ise bu kayda ilave olarak betonun yüklendiği araç bilgileri de dahil oldu. Her aracın ön camına yapıştırılan, aracı tanımlayan barkodlar (beton mikser etiketi) sayesinde beton numunesinin hangi araçtan alındığı ile ilgili bilginin de sistemde kayıtlı olması sağlanacak.
İki senedir yürürlükte olan EBİS dahilinde laboratuvarlarda ASELSAN tarafından üretilen tek tip pres cihazı kullanımına geçilmişti. Bu değişimin de sisteme etkisini hatırlatmak isterim. Betonun dayanımı basınç deneyiyle belirlenir. EBİS (Elektronik Beton İzleme) ile Yapı Denetim Sistemi çerçevesinde faaliyet gösteren laboratuvarların tamamı tek tip pres kullanmaya başladı. Bu presler, numune içindeki etiketi algılayabilen sensör ve kırılma sürecini kaydeden kameraya sahiptir ve kablosuz internet aracılığıyla doğrudan doğruya merkeze veri aktarabilmektedir. Preslere teknik olarak müdahale (örneğin kalibrasyon gibi) sadece ASELSAN yetkililerinin kontrolünde yapılmaktadır.
Sistemde diğer bir yenilik ise karekod sistemidir. Karekod içerisine standartlarda yer alan ve irsaliyede belirtilmesi gereken tüm bilgiler tanımlanmıştır. İrsaliyedeki bu karekod terminal vasıtasıyla okutulduğunda, şantiyedeki beton numunesi, irsaliye ve araç eşleştirme süreçleri Elektronik Beton İzleme Sistemine (EBİS) kaydedilmektedir. Bakanlık merkezden tüm süreci izleyebilmektedir.
Yeni sistemde yer alan diğer bir farklılık ise şantiye mahallinde bekletilen numunelerin muhafaza sorumluluğudur. Şantiyedeki numunelerin muhafaza sorumluluğunun kime ait olduğu; beton üreticisi, yapı denetim firması, laboratuvar ve müteahhit ekseninde uzun zamandır cevap bekleyen bir soruydu. Yeni sistemde ilgili standartlara uygun muhafaza işleminin sorumluluğu şantiye şefi veya müteahhite verilmiş durumdadır. Ayrıca “şantiye mahali” şeklindeki ifade kapalı bırakılmayıp “saklama alanı veya saklama kutularında” denilerek sıcaklık ve nem koşullarına da vurgu yapılmıştır. Bu durum elbette numunenin doğru temsili sağlaması açısından önemlidir.
Tüm bu süreçlerin şantiyede numuneye bağlı yaşanan (karot alımı, inşaatın durması, zaman ve ekonomik kayıplar gibi) problemleri azaltacağını düşünüyoruz. Bu kapsamda son derece faydalı bir uygulama olduğunu söyleyebiliriz. İleriki dönemde sürecin sektöre ne gibi katkılar sağladığını hep birlikte göreceğiz.”
Bursa Beton olarak yeni sistem uyum konusunda yaptıkları çalışmalara da değinen Onulay, şöyle devam etti:
“Karekod baskısını sağlayabilmek adına yazıcılarımızın modellerini değiştirdik. Yeni sürece hızlı bir şekilde adapte olabilmek adına IT departmanımızın moderatörlüğünde tüm birimlerimiz koordineli bir çalışma gerçekleştirdi. Sektörde sistemin devreye alınması ertelenmiş olmasına rağmen biz hazırlıklarımızı ilk dönemde büyük ölçüde tamamlamıştık. 30 Kasım itibari ile yeni sistemi eksiksiz bir şekilde uygulamaya aldık.
Yeni irsaliye süreçleri için IT departmanımızın yazılım çalışmalarını tüm üretim proseslerimizi göz önünde bulundurarak programlayabilmesi, yeni sisteme çok kolay entegre olmamızı sağladı. Sistemle ilgili danışmanlık/yazılım desteği alabilecek olan firmalar birtakım yazılımsal yatırımlar gerçekleştirmek durumunda kalabilirler.”