Kültürel mirasa belediyelerin de sahip çıkması için 2000 yılında kurulan Tarihi Kentler Birliği’nin (TKB) 2008 yılı “Koruma Ödülleri” 23 Mayıs’ta İstanbul’daki Mustafa Kemal Kültür Merkezi’nde verildi. Beşiktaş Belediyesi’nin ev sahipliğindeki törenle İzmir Büyükşehir Belediyesi “Metin Sözen Büyük Ödülü”nü alırken, Altındağ, Kozan, Konak, Odunpazarı ve Tokat belediyeleri “proje” dalında, Selçuklu, Antalya Büyükşehir, Çanakkale, Ödemiş, Kuşadası da “uygulama” alanındaki ödülleri paylaştılar.
Koruma projelerini çoğaltarak 2004’te ‘Başarı’, 2006’da ‘Özendirme’, 2007’de ‘Uygulama’ ödüllerini alan Osmangazi; 2004, 2005 ve 2006’da ‘Başarı’, 2007’de ‘Proje’ ödülünü alan Tarsus; 2006’da ‘Başarı’ ve 2007’de ‘Büyük Ödül’ü alan Gaziantep Büyükşehir Belediyesi de tarihe duyarlılığı “kalıcı belediye politikası”na dönüştürdükleri için “süreklilik ödülü”nü kazandılar...
TKB Başkanı ve Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki, her yıl artan “ödül başvurusu”nun, sevindirici olmanın ötesinde Türkiye için bir kazanım olduğunu ve böylece “birliğin amacına ulaştığı”nı da kanıtladığını belirtti.
Ev sahibi Belediye Başkanı mimar İsmail Ünal da İstanbul’un hem en görkemli “saray”larını hem de ülkenin yüz akı “üniversiteleri”ni barındıran Beşiktaş’ta “tarihin bilimle buluşması”nı ağırlamaktan gurur duyduğunu söyledi.
İzmir'in örnek başarısıYaklaşık 50 belediye ile 2000 yılında kurularak bugün 239 üyeye ulaşan TKB, her yıl “Kültürel Mirası Koruma Proje ve Uygulamalarını Özendirme” ödülleri düzenliyor. Danışma Kurulu’nun değerlendirmeleriyle belirlenen ödüller için “bilimsel yeterlilik”, “yasalara uygunluk” ve “başarı düzeyleri” gözetiliyor...
Üye belediyeler 2008’de 43 çalışmayla aday olurken, ‘Metin Sözen Koruma Büyük Ödülü’nü alan İzmir Büyükşehir Belediyesi, “Tarihi Kemeraltı Çarşısı” ve “Tarihi Havagazı Fabrikası”yla bu başarıyı elde etti.
Başkan Aziz Kocaoğlu, yerel yönetimlerin “kentin geçmişlerinden de sorumlu” olduklarını belirterek “geleceğin kimlikli İzmir’i için yaptığımız hizmetlerin ödül alması bizi daha fazla çalışmaya teşvik ediyor” dedi. Ödülün gerekçesi ise özetle şöyle ilan edildi:
“İzmir’in arkeolojik, tarihsel ve sosyo-kültürel kimliğinin simgesi Kemeraltı’nın omurgasını oluşturan ‘Kemeraltı Anafartalar Caddesi’ projesi, kent merkezinin kültürel mirasını bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmesi nedeniyle ödüle uygun görülmüştür. ‘İzmir Havagazı Fabrikası Restorasyon ve Çevre Düzenleme’ projesi de değerli bir endüstri mirasının teknolojik, sosyal, mimari ve bilimsel değere sahip birikimini günümüze ve geleceğe ulaştırmakta; çevre düzenlemesiyle de kentle bütünleştirmektedir.”
Proje ödülleri
Bu dalda başarılı görülen belediyeler ile projeleri ise şöyle:
ALTINDAĞ: 1925 yılına ait ‘erken Cumhuriyet’ yapısı; Türkiye’de kültürel işlev verilen cezaevlerinden biri olarak “Ulucanlar Merkez Kapalı Cezaevi Müze, Kültür ve Sanat Merkezi Dönüşüm Projesi”yle yaşatılıyor...
KONAK: 1929 yapımı “Kavaflar Çarşısı” projesi “çarşı” anlayışının sürdürülmesine yönelik nitelikli bir restorasyon örneği... “Saadet Mirci Evi” de sahibince bağışlanan yapıyı “Toplum Eğitim Merkezi”ne dönüştürüyor...
KOZAN: Belediyenin “Kozan Kalesi Çevre Düzenlemesi”, tarihsel ve doğal değerleri korumak amacıyla, alanı kontrol altına alıyor. Kilikya Manastırı bölgesinin arkeolojik açık hava müzesi olarak düzenlenmesini içeriyor.
ODUNPAZARI: Tarihi dokudaki “Kurşunlu Cami Sokak ve Mücellit Sokak Sağlıklaştırma Projesi” ve “Atlıhan El Sanatları Çarşısı Uygulaması” eski eserlerin kurtarılmasıyla birlikte elsanatlarının yaşatılmasını sağlıyor.
TOKAT: Kısaca “Sulu Sokak Kentsel Tasarım Projesi” denilen çalışma, Suluhan, Deveci Hanı, Yağıbasan Medresesi, Bedesten ve Takyeciler Camisi’nin de yer aldığı Sulu Sokak ve çevresini bütünlük içinde ele alıyor.
Uygulama ödülleri
2008’in “en iyi koruma uygulaması” seçilen çalışmalar da şunlar:
ANTALYA: Büyükşehir Belediyesi’nin “Tarihi Kültürel Merkez” projesi, Kent Meydanı ve Valilik Binası, Kale Kapısı Yenileme ve Sokak Sağlıklaştırma Projesi, Vakıf İşhanı, Sobacılar Çarşısı ve Okullar Bölgesi Uygulama Projeleri, Doğu Garajı ve Halk Pazarı Alanı ile Kaleiçi Düzenlemeleri, Yat Limanı, Kent Surları, Balbey ve Haşim İşcan mahallelerini içeriyor...
ÇANAKKALE: Harap durumda bulunan tarihi bir yapının restore edilerek “Kent Müzesi ve Arşivi” olarak işlevlendirilmesiyle, kültürel mirasın sürekliliği sağlanıyor; yapı tüm özgünlüğüyle yeniden kente kazandırılıyor.
KUŞADASI: 17. yy. Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı, Kaleiçi Camisi ve kale surları gibi kent dokusunun en önemli öğelerinin yer aldığı alan “Kaleiçi Mevkii ve Barbaros Hayrettin Paşa Bulvarı, Sokak Sağlıklaştırma Çalışması”yla kent kimliğinde ve yaşamında öne çıkartılıyor...
ÖDEMİŞ: Bir 19. yy. yapısı, sahiplerince belediyeye bağışlanınca “İbrahim Hakkı Ayvaz Kent Müzesi ve Bedia Akartürk Sanat Müzesi” olarak ve özgünlüğü korunarak yaşatılıyor.
SELÇUKLU: Anadolu ortaçağından Selçuklu mimarisi örneğinin restore edilerek günümüze kazandırılmasını sağlayan “Zazadin Han Restorasyon Uygulaması” başarılı bir örnek oluşturmuş...
TKB, proje ve uygulamaları ödül alamayan Alanya, Bergama, Eyüp, Fatih, Giresun, İnebolu, İstanbul Büyükşehir, Karşıyaka, Kütahya, Polatlı, Talas, Yıldırım belediyelerine de kültürel değerlerinin korunup yaşatılması çabalarından ötürü “teşekkür” belgesi verdi...