Hazine, alacağının büyük bir çoğunluğunu tahsil edemediği belediyelerin dış borçlarına hızlı bir "garanti verme" dönemine girdi. Hazine garantisi ile sağlanan krediler 2009 ocak ayında 341 milyon dolar oldu. Bu kredilerden en büyük payı İstanbul Büyükşehir Belediyesi aldı. 13 Ocak tarihinde Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'ndan (IBRD), İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne altyapı projelerinde kullanılmak üzere 322 milyon dolarlık kredi sağlandı. Seçim öncesinde Hazine garantisiyle belediye kasasına aktarılan bu para, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın elini güçlendirdi. Topbaş, bu kredilerle tamamlanan projeleri, seçim gezilerinde en büyük icraatları olarak kamuoyunun dikkatine sundu. Hazine'nin mahalli idarelerden alacağı da 14 milyar lirayı geçti.
Hazine verilerine göre, mahalli idarelere Hazine garantisi ile sağlanan
krediler 2009 ocak ayında 341 milyon dolar oldu. 2007 yılında Hazine garantisi
ile sağlanan kredi 227 milyon dolar, 2008 yılında sağlanan kredi garantisi ise
217 milyon dolardı. Hazine garantisi olmadan belediyelerin aldığı kredi miktarı
ise geçen yıl 2.6 milyar dolara yaklaştı. İstanbul Belediyesi özellikle metronun
inşası için Fortis'ten iki kez, EIB, Dexia gibi bankalardan kredi
aldı.
Önce limit artırıldı
Hazine'nin uğraşmak zorunda kaldığı dış borçlara garanti 2001 krizinden sonra sınırlandırıldı, uzun bir süre artış da sınırlı kaldı. Bütçe kanunlarıyla belirlenen "garantili imkan ve dış borcun ikrazı" limiti 2008 yılında 2 milyar dolardı. 2009 bütçe tasarısı TBMM'ye gönderildiğinde limit 3 milyar dolara çıkarıldı. Ancak limit TBMM'de yapılan görüşmeler sırasında 4 milyar dolara yükseltildi.
Hazine'nin yüzde 100 garanti verdiği kredi miktarı 2002-2005 arasında oldukça
düşük seviyedeydi. 2006 yılında yani genel seçimlerden bir önceki yıl mahalli
idarelere verilen garanti 561 milyon dolardı. 2007 yılında mahalli idarelere
verilen garanti miktarı 227 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2008 yılında ise
217 milyon dolara yükseldi. Aslında 2008 yılının eylül ayına kadar verilen
garanti miktarı 155 milyon dolar seviyesindeydi. Son aylardaki artışla birlikte,
2008 yılının tamamında verilen garanti 217 milyon dolara çıktı. 2009 yılının ilk
ayında ise hem 2007 yılı hem de 2008 yılının tamamında verilen garanti miktarı
aşıldı. Bu dönemde yani 2009 yılının ocak ayında sadece mahalli idarelere
garanti verilmesi de dikkat çekti.
Yapım işlerine
harcanıyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası'ndan
322.15 milyon dolarlık kredi aldı. Kredi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Altyapı
Projesi için alındı. Kredinin vadesi 14 yıl, 4 yılı da ödemesiz. Kredi ile "Katı
atık yönetim kapasitesinin geliştirilmesi; ana tesislerinin donanımlarının
iyileştirilmesi ve alt yapının güçlendirilmesi ile acil durumlara cevap
verebilmeleri için kurumların ve kurum usullerinin geliştirilmesi yoluyla
depremlerin etkilerini azaltma kapasitesinin geliştirilmesi" projesi finanse
edilecek. Kullanılacak 322.2 milyon dolarlık kredinin 279.2 milyon doları yapım
işleri, 42 milyon doları mal alımları, 150 bin doları danışmanlık hizmetlerine
tahsis edilecek. Kalan garantiler ise Zonguldak Belediyesi'ne verildi. OPEC Fund
for Internataional Development'den 6.5 milyon euro, Banco Bilbao Vizcaya
Argentaria'dan da 8.2 milyon euroluk krediye yüzde 100 garanti verildi. Böylece
toplamda 341 milyon dolarlık krediye Hazine garantör
oldu.
Tam gaz borçlanıldı
Hazine'nin verilerine göre belediyeler 2008'de Hazine garantisi olmadan da borçlanmaya hız verdiler. Özellikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin metro inşaatı için özel bankalardan yaptığı borçlanmalar dikkat çekti. 2008 yılının başında İETT 50 adet otobüs alımı için Dexia Bank Belgium'dan 17.8 milyon dolar, İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Metrosu III. aşama 4. Levent-Ayazağa kesimi Metro Projesi için EIB-European Investment Bank'dan 1.1 milyar dolar, 4. Levent-Darüşşafaka Hattı için Fransız Kalkınma Bankası'ndan 190 milyon dolar, Kadıköy Kartal Metrosu İkmal İnşaatı ve Elektromekanik Sistemleri Temin, Montaj ve İşletmeye Alma için Fortis Bank'dan ayrı ayrı 811 milyon dolar ve 385.6 milyon dolar, Kayseri Büyükşehir Belediyesi de Raylı Sistem İlave Araç Temininin Finansmanı için Fortis Bank'tan 35.8 milyon dolarlık kredi aldı. Böylece toplamda belediyelerin aldığı kredi miktarı 2 milyar 669 milyon doları buldu. Bunun 2 milyar 633 milyon dolarlık kısmı ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne ait.