Güneşin yüzünü göstermesiyle beraber Kadıköy, Kabataş ve Bostancı'dan kalkan vapurlar her gün Adaların yolunu tutmaya başladı. Adaya ayak basan herkesin ilk durağı ise iskelenin hemen ilerisindeki fayton meydanı. Ancak bu yıl faytonculara bir dokunan bin ah işitiyor. Nedeni ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin "Sizi daha modern ahırlara taşıyacağız" diyerek iki yıl önce inşaasına başladığı tesisler...
Büyük ümit bağlayarak bitmesini bekledikleri modern ahırların teslim edilme süresinin gecikmesi ve 229 faytoncudan 89'nunun açıkta kalması faytoncuları isyan ettirdi. Tüm bu karmaşanın içinde ahırların İstanbul Otopark İşletmeleri Ticaret AŞ'a (İspark) verilmesi tuz biber oldu. Faytonculardan kira isteyen İspark, elektrik, doğalgaz ve su masrafını yine ahır sahibine bırakıyor.
"Zaten üzerimizde birikmiş bir vergi borcu var. Onu ödeyemiyoruz. Şimdi de İspark bize fatura çıkarıyor" diyen faytoncular arasında "Tüm bu yapılanların asıl amacı bizi modern tesislere kavuşturmak değil. Bizi yoketmek. Plajlar arasına koydukları motor seferleri ile zaten bunu anlamıştık" şeklindeki komplo teorileri bile üretilmeye başlanmış.
Projeyi faytoncular istedi
Ahırların açılışı iki kez ertelendi. Şimdi ise ahırların iki hafta içinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın katılacağı bir törenle sahiplerine teslim edileceği belirtiliyor.
Hikaye 2 yıl önce metruk ahırlarından kurtulmak isteyen faytoncuların Adalar Belediyesi’nden modern binalar yapılmasını istemesiyle başladı. Teklifi turistik bir bölgeye yakışır ahırlar yapacaklarına söz verip kabul eden belediye de faytonculara Aya Nikola bölgesine taşınmalarını söyledi. Faytoncular yıllar içinde kurdukları düzenlerini bozup, yenileri yapılsın diye ahırlarını kendi elleriyle yıktılar. Belediyenin verdiği söze güvenip 1 yıllığına Aya Nikola mevkiinde çadırdan bozma ahırlara taşındılar. Belediyenin üstlendiği proje hemen Kızılcık Mevki'nde hayata geçirildi.
Bir yıl yol, su, elektrik olmadan geçti ama ahırlar tamamlanamadı. İkinci yılın sonunda inşaat bitti bitmesine ama yaklaşık 4 milyon YTL’ye mal olan ahırlar hala at sesinden uzakta boş duruyor. Sebep ise belediyenin kendi kayıtlarında yer alan 229 faytonun 89’una ahır yapmayı atlamış olması. Ahırların 600 at ve 150 seyis kapasiteli olması da yaklaşık 400 at ve 850 seyisin açıkta kalması anlamına geliyor. Belediyenin çözümü mevcut ahırları kura ile 140 fayton arasında dağıtmak. Açıkta kalanlar içinse yeni projenin başalatıldığını açıklayan belediye yetkilileri önlerinde tek engelin yeni bir arsa bulmak olduğunu söylüyor. Ama tabii ki çoğunluğu orman arazisi olan Büyükada üzerinde ahırlar için yeni yer açmak ikinci bir bekleme süresine işaret ediyor.
Fayton ahırlarına otopark işletmesi
Hepsi UKOME’ye kayıtlı olan faytonların sayısında nasıl hata yapılabileceği aklları karıştıran nokta. Sayılarının bilerek Büyükşehir’e düşük gösterildiğini düşünen Motorsuz Kara Taşıt Vasıtaları Esnaf Odası Başkan Yardımcısı Hüseyin Çülban ise “Bu bir imha taktiği” iddiasında ısrarcı. Çülban’ın bu tezini ahır işletmelerinin Adalar Belediyesi yerine İspark'a devredilmesini göstererek desteklemeye çalışıyor. “Otoparkla faytonun ne alakası var?” diyen Çülban gibi tüm faytoncular geçen sene ahırlara bir de kira vermek zorunda olduklarını öğrenince isyan bayraklarını açmış.
50 yıldır adada faytonculuk yapan İsmet de elindeki bir tomar vergi borcu makbuzunu göstererek “Her bir faytoncunun 500 YTL’ye yakın birikmiş vergi borcu var. Daha bunları ödeyemezken kira ve ekstra harcamaları nasıl karşılayacaklar ki?” diye söyleniyor. Odanın bu soruna bulduğu çözüm kira bedeli olarak yalnızca aylık 25 YTL ödemek. Şu an için bu teklif İspark’a iletilse de henüz taraflar masaya oturmadığı için kesinleşmiş bir sonuç yok.
Diğer yandan İspark Genel Müdürü Kadir Gurbetçi, son derece çağdaş bir tesis inşaa edildiğini vurgulayarak bu kira bedeliyle işletmenin mümkün olmadığına dikkat çekiyor. Gurbetçi, 140 faytondan 25 YTL kira alarak ahırlarda çalışacak personel maaşlarının yüzde 10’unu bile karşılayamayacaklarını dile getiriyor. Gurbetçi ayrıca açıkta kalan faytoncular için yeni düzenlemeler yapılacağını hatta gerektiği takdirde biraz sıkıştırarak at ve seyis sayısını artıracaklarını anlatıyor. Otopark işletmesinde uzmanlaşan İspark’ın ahır idaresiyle nasıl başa çıkacağı sorularına ise Gurbetçi şöyle cevap veriyor: “İşletmecilik mantığı dışında çok farklı detaylar gerekmiyor. İspark olarak işletme sistemimizi tamamladık. Biz hazırız”.
Bu gidişle faytoncu sayısı 180'e düşer
Motorsuz Kara Taşıt Vasıtaları Esnaf Odası Başkan Yardımcısı Hüseyin Çülban'ın faytoncuların adadan silinmesine yönelik ikinci kanıtı ise iskele ada plajları arasına konulan motor seferleri. Belediyenin deniz seferlerine izin vermesiyle çoğu ziyaretçinin adayı dolaşmadan plaja gittiğini söyleyen Çülban, “Faytoncular kadar ada esnafı da mağdur oldu” diyor.
Eskiden ada sezonun 5 ay sürdüğünü anlatan Çülban, “Şimdi sezon sadece 45 gün. Bu kadarcık sürede kar etmemizi ve bu kadar olumsuzluğa karşı kışı geçirmemizi bekliyorlar” diye şikayetlerini dile getiriyor. Bunun yanında Milli Emlak’a 50 bin YTL’lik meydan işgal borçlarının olduğunu söyleyen Çülban, “Biz bu atların asaletine bağlandığımız için işe devam ediyoruz. Yoksa hiç kimse hayatından memnun değil” diyor. Çülban tüm bu olumsuzluklar karşısında çaresiz kaldıklarını hatta fayton sayısını azaltmayı bile düşündüklerini anlatıyor. Mecbur kalırlarsa fayton sayısını 180’e indireceklerini söylüyor.