Hükümetin yeni yılda almayı planladığı yeni vergiye göz koyan yerel yöneticilere, parlamenterlerden kısmi destek geldi. Egeli bazı vekiller, "Vergi alınacaksa, en büyük pay belediyelere verilmeli" dedi. İşte görüşler...
Hükümet, Gelir Vergisi Kanunu’nda değişiklik yapıyor. Yol, metro, köprü, park, okul, hastane gibi hizmetlerle değeri artan gayrimenkuller için öngörülen yeni vergi yasa taslağına başkanlar karşı çıktı, "Rant vergisi bizde kalsın" dedi. Egeli başkanlara muhalif vekillerden destek geldi. Hükümetin adeta ‘Deli Dumrul’ mantığıyla hareket ettiğini söyleyen vekiller, "Eğer gayrimenkulde rant kazancı varsa, bunu sağlayan belediyelerdir. Dolayısıyla, rant vergisinden bir kazanç elde edilecekse bunu hak eden tek adres belediyedir" görüşünü savundu. AKP’li milletvekilleri ise yasanın henüz taslak halinde olduğuna dikkat çekti, "Şimdiden bu tartışmalara girmek yersiz. Ortada net bir şey yok" dedi. İşte görüşler...
Deli Dumrul mantığı
Ahmet Ersin (CHP): Hükümet, adeta "Deli Dumrul" mantığıyla hareket ediyor. Eğer gayrimenkulde rant kazancı varsa, bunu sağlayan belediyelerdir. Dolayısıyla, rant vergisinden de bir kazanç elde edilecekse bunu hak eden tek adres belediyedir. Maliyeye aktarılması adil olmaz. Belediyelerin hizmet götürebilmeleri için kaynağa ihtiyaçları var. Bu nedenle rant vergisi kente dönmeli, belediyenin olmalı.
Mehmet Ali Susam (CHP): Hükümet, ülkeyi borçlandırıp bütçedeki açığı artırınca, Hazine, açıkları kapatmak için kaynak yaratmaya çalışıyor. Bu ülkenin acil olarak radikal vergi reformuna ihtiyacı var. Eğer kentsel rant yaratılacaksa bunlar belediyelerin olmalı ki kente hizmet olarak geri dönebilsin.
Canan Arıtman (CHP): Bir kere bu vergi başlı başına yanlış. Bırakın devlet bütçesine aktarılmasını, belediyelere bile verilmesini doğru bulmuyorum. Vatandaşın hali ortada. Zor koşullar altında geçinmeye çalışıyor. Onları zora sokacak ugulamalar yerine, yaşam standartlarını yükseltecek düzenlemeler getirilmeli. Sonuç olarak, bu “Deli Dumrul” vergisini onaylamıyor, haksız ve yanlış buluyorum.
Siyasi rant söz konusu
Şenol Bal (MHP): Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum belli. Ekonomi politikalarındaki yanlışların faturasını da her zamanki gibi yine vatandaş ödüyor. Artık neredeyse soluduğumuz havadan bile vergi alacaklar. Belediyelerin durumu da ortada. Yerel kaynaklarla yapılan hizmetlerden elde edilen gelirden belediyeler herhangi bir kazanç sağlayamayacaksa, bu yapı nasıl ayakta kalacak merak ediyorum.
Erdal Sipahi (MHP): Yerel yönetimlerin ilgi alanlarından devletin rant sağlaması hem etik değil hem de mantığa aykırı. Yerel kaynaklarla sağlanacak hizmetlerden devlet ne veriyor ki ne alacak? Bu tasarı komisyondan geçse bile, kaynak, belediyeye aktarılmalı ki vatandaşa hizmet olarak dönebilsin.
Kenan Tanrıkulu (MHP): Hükümet, yedi yıldır yerel yönetimleri kaynaklardan yoksun bıraktı. Önce onları ele geçirmek istedi, olmayınca da zor durumda bırakacak formüller üretmeye başladı. Kentsel rantın vergilendirilmesini normal karşılıyorum. Ancak hükümet zaten rant vergisini vatandaştan farklı vergi programları adı altında tahsil ediyor. Şimdi tasarıyla daha da ileri giderek, bunu makyajlayarak bütçe açığını kapatmaya çalışıyor. Burada ekonomik rant yerine, siyasi rant olduğunu düşünüyorum.
Harun Öztürk (DSP): Kentsel rantın emlak vergisinin bir parçası olduğunu düşünürsek, tabii ki gelirinin belediyelere kalması daha mantıklı. Ancak merkezi yönetimin, bütçe gelirlerinin bir kısmını belediyelere aktadığını biliyoruz. Bu gelirden de belediyelere pay ayrılacağını sanıyorum. Ama bu pay, belediyelere yeter mi bilemiyorum.
Tartışmak için erken
Taha Aksoy (AKP): Bu yasayı ilk gördüğümde enflasyondan arındırılmış bir değerlendirme olacağını düşündüm. Bence yıllara bağlı olarak gayrimenkullerde görülen enflasyon kaynaklı değer artışı da gözönüne alınarak hesaplama yapılmalı. Ancak bu verginin büyükçe bir payının, yerel hizmet veren belediyelere kalması gerektiğini düşünüyorum. Belediyeler, vergilerini toplayıp disipline olmalı ki, devletten yardım almayıp kendi kendini döndürebilen bir yapı haline gelsin.
Tuğrul Yemişçi (AKP): Kentlere rantı kim sağlıyor, önce ona bakmak lazım. Kentlerde pek çok konuda devlet eliyle yaşam kalitesi arttıkça oradaki toprak ve gayrimenkullerin değeri de artıyor. Hem zaten Türkiye’de üniter yapı ve sosyal devlet anlayışı gereği, merkezi bütçeden yerel yönetimlere yeterince pay sağlanıyor. Şimdiden bu tartışmalara girmek çok yersiz. Çünkü yasa henüz taslak halinde. Ortada net bir şey yok. Ama olacaksa da kimseyi zor durumda bırakmayacak şekilde ayarlanacaktır.
Erdal Kalkan (AKP): Bana göre geç kalınmış bir uygulama. Bu vergi, Avrupa’da uygulanıyorken, Tükiye’de bulunmayışı eksiklik. Çünkü bir köprü ya da hastane yapılırken, o bölgedeki gayrimenkul ya da araziler durup dururken 10-20 kat değer kazanıyor. O yüzden kentsel rant vergisi, ülkemiz için olması gereken bir kaynak. Ancak söz konusu tasarı daha komisyondan geçmedi. Dolayısıyla şimdiden yorum yapmak yersiz. Elbette ki yerel yönetimlerin daha fazla yetki alması ve güçlenmesi gerektiğini savunuyoruz.