Barselona Deneyimi Üzerinden 'İmalarla Yüklü' Öğretiler...



Eski Barselona Belediye Başkanı Joan Clos'un zarif imalarla dolu konuşması, birçoğu kamu yöneticisi olan çok sayıda katılımcı tarafından ilgiyle izlendi. 90 Dakikalık konferansın sonunda soruları yanıtlayan Clos, kamu yönetiminde kamusal alanların önemi kadar, kent yönetimde şeffaflık ve kanunlara saygı konularının önemine de vurgu yaptı. 

İspanya Büyükelçisi ve 1997-2006 dönemi Barcelona Belediye Başkanı Joan Clos i Matheu, Türk Serbest Mimarlar Derneği (TSMD)  tarafından düzenlenen konferansta, başarılı kentsel dönüşüm uygulamaları için Barselona'da benimsenen temel politikaları görseller eşiliğinde anlattı. Açılışta bir konuşma yapan Bayındırlık ve İskan Bakanı Mustafa Demir, mimarlığı bir "sanat" alanı olarak algıladıklarını vurgulayarak, mimarlık hizmeti vermenin zorluklarını bildiklerini, müşavirlik hizmetleri ve meslek yasası konularının da gündemlerinde olduğunu hatırlattı. Bakan'ın tüm sunuşu izlediği gecede, bakanlıklar ve belediyelerde çalışan üst düzey yöneticilerin yoğun katılımı dikkat çekti. Yoğun programı nedeniyle konferansa katılamayacağını bildiren TOKİ Başkanı Erdoğan Bayraktar'ın tüm konuşmayı kaydettirmesi, konferansa verdiği önemin işareti olarak algılandı. 

Joan Clos konuşmasına "... Ben buraya, size kentleriniz için tavsiyelerde bulunmaya değil, Barselona'daki dönüşümler için belirlediğimiz ilkesel düşünceleri paylaşmaya geldim" vurgusuyla başladı. Büyükelçi, başarılı kentsel dönüşümleri gerçekleştirebilmek için yapılması gerekenler konusunda 7 temel ilkeye dikkat çekti: Kamusal alan kalitesinin kent açısından önemi, kanunların üstünlüğünü bir yönetim ilkesi olarak benimsemenin gerekliliği, yerel mali sistemin adil ve şeffaf yönetimi, imar uygulamaları ile oluşan katma değerin kente dengeli dağılımı, motorlu trafik talebinin kontrol altına alınması ve yaya kullanımına öncelik verilmesinin gerekliliği, karma kullanım esasına dayalı planlama anlayışı... Joan Clos, bu ilkeler doğrultusunda Barselona'da yapılan uygulamalardan örnekler gösterdi ve ilkelerin uygulanabilir politikalara dönüşmesinin yöntemlerini anlattı. 

Kamusal alanların bir kentin ruhunu, geçmişini ve kimliğini yansıtan, stratejik önemde kentsel mekanlar olduğunu vurgulayan Clos, bu tür alanların planlanması ve tasarımında bireysel değil, toplumsal çıkarların gözetilmesinin önemini, örnekler üzerinden açıkladı. Bu çerçevede, Barselona'daki olimpiyat köyü arsa mülkiyetlerinin % 50'sinin kamuya ayırılabilmesinin süreçlerine ve kentteki yolların nasıl düzenlendiğine ait detaylı uygulamaları örnekleyen Clos, nitelikli kamusal alanları yaratırken, maliyetin ne tür paylaşımlarla gerçekleşebileceğinin üzerinde durdu ve bir kentin total kalitesini arttırmanın yolunun, nitelikli ve çok sayıda kamusal alan yaratmaktan geçtiğini vurguladı.

Çağdaş bir metropolün metrosuz olamayacağına vurgu yapan eski Belediye Başkanı, liberal söylemlerin "metro çok pahallı" iddiasına katılmadığını söyledi ve metrosuz bir kent trafiğinin çok büyük sorunlara yola açacağını örneklerle savundu. Barselona'da motorlu araç trafiğinin % 50 oranında azaltılmasını sağladıklarını ve bunun için, kentteki tüm ulaşım sektörü temsilcileriyle 3 yıl süren görüşmeler sonucu bir uzlaşmaya varıldığını anlatan Clos, bugün özel taksi temsilcilerinin bile sonuçtan mutlu olduğunu, çünkü varılan sonucun Barselona'da topyekün bir canlılık ve kalkınma yarattığının herkes tarafından algılandığını vurguladı.

Joan Clos, "kriz dönemlerinin yaratıcı potansiyellerini doğru değerlendirin" diyerek, Barcelona'da gerçekleştirilen büyük ölçekli dönüşüm yatırımlarının 70'li yıllardaki kriz sürecinde tasarlanan başarılı projelerin sonucu olduğunu vurguladı. Yatırımlar konusunda AB üyeliğinin sanıldığı ölçüde büyük bir maddi destek sağlamadığını; tüm yatırımlarda merkezi hülkümetin % 50 oranında pay sahibi olduğunu söyledi.

Joan Clos'un önemli bilgilerle bezeli konuşmasının detayları, TSMD tarafından yayına dönüştürülecek.