Balıkesir’de 29 Ağustos günü art arda 3.7, 3.4 ve 3.4 büyüklüğünde meydana gelen üç deprem büyük paniğe yol açtı. Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Hasan Sözbilir, depremlerin iki farklı fay üzerinde meydana geldiğini belirterek, “7.2 büyüklüğüne kadar deprem üretme potansiyeline sahip faylar var.” dedi.
Sözcü’de yer alan DHA kaynaklı habere göre; Edremit fayı üzerindeki stres birikiminin 76 yıldır devam ettiğini, Balıkesir fayı Gökçeyazı segmentinin 2000 yıldır yıkıcı deprem üretmediğini belirten Prof. Sözbilir, şunları söyledi:
“Bölgede birbirinden bağımsız 24 tane fay parçası bulunuyor. Bu faylarda 2012 yılında hendek çalışmaları yapıldı ve tarihsel dönemde hangi depremlerden sorumlu oldukları ortaya çıktı. Gökçeyazı’da yaklaşık 2 bin yıldır kırılma olmadı fakat fayın deprem tekrarlama aralığı bin yıl. Dolayısıyla bu tür faylara sismik boşluk diyoruz.
2012’de başlatılan çalışma kapsamında 2023’e kadar 485 adet fayın kesilerek geçmişinin ve deprem tekrarlama periyodunun ortaya çıkarılması hedefleniyor. Balıkesir’in il afet risk azaltma planı ve kentsel dönüşüm çalışmalarında Gökçeyazı segmentine göre deprem senaryosu hazırlanması ve fay üzerinde kalan bina yapı stoğunun çıkartılması, iyileştirme çalışmalarının yapılması gerekiyor.
Art arda yaşanan küçük ölçekli sarsıntılar öncü bir depremin habercisi olabileceği gibi eski bir depremin artçısı da olabilir. Bazı fayların kırılma zamanı geçmiş, bazılarının da yakınlaşmış. Fay yasasıyla ilgili çalışmaların bir an önce tamamlanması gerekir. Bu da fayların üzerinde hendek açılması esasına bağlı olarak değişecek. Hendek çalışması tamamlanmadığı sürece bu yasa uygulamaya geçemez.
Binalar fay bölgesinden uzaklaştırılmalı
Deprem olduğunda fay üzerindeki binaların zarar görme olasılığı yüksek. Biz bu yapıları önceden belirleyip, tehlikeli fay bölgesinden uzaklaştırırsak ya da güvenli hale getirirsek depremden göreceğimiz zarar azaltılmış olur. Bundan sonra fay yasası kapsamında şehrin nasıl büyüyeceği de belirlenecek. Biz ekip olarak teknik kıstasları çıkaracağız.
Fayların geçmişini bilmediğiniz sürece deprem master planını sağlıklı bir şekilde yerine getirmemiz olanaksız. Balıkesir çevresinde Gökçeada Ovacık segmentini incelediğimizde 125 metrelik bir zon boyunca bir yapılaşma kısıtlaması geliyor. Yapılaşma yasağı nedeniyle bazı binalara izin verilecek bazılarına verilmeyecek.
Fay yasası 2021’de yürürlüğe girmiş olur
Hastane, okul gibi binaların fayın üzerinde olması engellenecek. Çalışmalar İçişleri Bakanlığı, AFAD ve üniversiteler bünyesinde yürütülüyor. Yaklaşık 2-3 ay içinde yasanın teknik kısmını bitireceğiz. Daha sonra meclis aşaması başlayacak. 2021’in başında büyük olasılıkla fay yasası yürürlüğe girmiş olur.”