Hemşin Vadisi’ne mahkemeden koruma kararı çıktı. Rize’nin İkizdere Vadisi’nden sonra Hemşin Vadisi’nin mahkeme tarafından korunması çevreciler ve yöre halkında sevinç yarattı. Rize İdare Mahkemesi 31 Aralık 2008’de aldığı kararla “Hemşin’e ÇED (Çevresel etki değerlendirmesi) olmadan santral kurulur” diyen Çevre Bakanlığı kararı için yürütmeyi durdurma kararı verdi. Mahkeme, bu tür projeler için ÇED oluru alınması gerektiğini vurguladı.
Bakanlık: ÇED gereksiz
Hemşin Deresi üzerine 10 megavatlık bir santral ve iki regülatör kurmak isteyen Şaraksel Elektrik Anonim Şirketi, 2006 yılında yaptığı projeyle Çevre Bakanlığı’na başvurdu. Bakanlık aynı yıl projeyi onaylayarak “ÇED gerekli değil” raporu verdi.
Bakanlığın bu kararı sonrası; Senoz Yöresi Derneği, Hemşinli, Çamlıhemşin ve Hemşin Vakfı, Rize Çamlıtepe Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği ve Hemşinliler Kültür, Gelişme, Doğal Çevre Koruma Derneği; Rize İdari Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme; İTÜ Çevre Mühendisliği’nden bilirkişi heyeti atadı. Heyet 2007’de hazırladığı raporda, bıyıklı balık ve deniz alabalığının yaşadığı derede, ekolojik hayatın sürmesi için dereye saniyede 500 litre su bırakılması gerektiği sonucuna vardı. Ancak HES (hidroelektrik santrali) projesinde ise saniyede 150 litre deniyordu. Projede balıkların regülatörlerden nasıl geçeceği de belirtilmemişti!
Mahkeme çevreyi bakanlıktan koruyor
Hemşinliler bu rapora da itiraz etti. Rize Üniversitesi hazırladığı raporda alabalık türlerinin yaşaması için saniyede 500 litrenin de yetmeyeceğini dereye saniyede 800 litre su bırakılması gerektiğini belirledi. Rize İdare Mahkemesi bunun üzerine 31 Aralık 2008’de aldığı kararla, “Hemşin’e ÇED olmadan santral kurulur” diyen Çevre Bakanlığı kararını iptal etti.
Mahkeme aynı gün aldığı kararla Çayeli’nde Senoz Deresi üzerinde kurulacak Uzundere Regülatörü ve HES’in de yürütmesini durdurdu. Bu proje için de Bakanlık ÇED gerekli değil” demişti. Bilirkişi ise ‘Dere üzerinde birden fazla HES projesi olduğunu, saniyede 150 litrelik debinin yetersiz olduğunu, hafriyatın yol kenarlarına döküldüğünü belirleyince’ mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verdi.
Mahkeme kararında, “Hemşin Vadisi’ne hidroelektrik santrali kurulması için hazırlanan proje hakkında Çevre Bakanlığı ÇED raporunun gerekli olmadığı şeklinde rapor vermiştir. Bu kararda hukuka ve mevzuata uyarlılık görülmemiştir” denildi.
Kurtuluş sevinci yaşıyoruz
Senoz Yöresi Derneği Avukatı Münir Yazıcı yaptığı açıklamada, “Hemşin Vadisi’nin kurtuluşunun sevincini yaşıyoruz. Doğu Karadeniz’in doğası bir başkadır. Enerjiyi rüzgardan, güneşten de elde edebilirsiniz ama Hemşin Vadisi’ni ve yöredeki diğer vadilerin suyunu keserseniz doğayı da çevreyi de bitirirsiniz” dedi.
“Projeye göre, Hemşin Vadisi’nde kurulacak hidroelektrik santralinde üretilecek elektrik enerjisi, ülkede üretilen toplam enerjinin binde 1’i bile olmayacaktı” diyen Yazıcı buna karşın binlerce ağacın kesileceğini, bölgedeki derelerin kuruması sonucu aralarında benekli alabalığın da bulunduğu birçok canlı türü yörede yaşayamayacağını belirtti. Yazıcı’ya göre yörenin birinci derece heyelan bölgesi olması da yapılacak santralin yaratacağı tehlikeyi artırıyordu.