Rüzgâr ve güneşten elektrik üretmek için yatırım yapanların merakla beklediği teşvikler konusunda hükümet kesenin ağzını açmadı. Yatırımcıların kilowatsaat başına en az 7 Euro/cent istediği rüzgâr teşviki için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'dan "Kesinlikle 5,5 Euro/centten fazla alım garantisi verilmeyecek." açıklaması geldi. Bakan Yıldız'ın gerekçesi ise son yıllarda yenilenebilir enerji yatırım maliyetlerinin düşmesi.
Nahcivan ziyaretinde bir grup gazeteciyle sohbet eden Enerji Bakanı Yıldız, önemli açıklamalarda bulundu. Rüzgâr, güneş gibi yenilenebilir enerji yatırımcılarının maliyetlerdeki iyileşmeyi dikkate almasını isteyen Yıldız, kendilerinin yeni kanunu buna göre hazırladıklarını aktardı. Rüzgâr enerjisi yatırımcılarıyla ilgili özelleştiri yapan Yıldız, "Kasım 2007'den bu yana onları oyalıyoruz. Onları haklı buluyorum. Ama bazı çantacılar var, bunları da dikkate almalıyız." dedi. Yenilenebilir enerjide birim fiyat taleplerini değerlendiren Enerji Bakanı, "Yatırım maliyetinden sürekli şikâyet ediyorlar. Özel sektör, kazanamayacağı yere yatırım yapmaz." ifadesini kullandı. Yıldız, konuya şu örnekle açıklık getirdi: "Güneş enerjisi için Almanya'dan bir yatırımcı bize geldi 28 Euro/cent istedi. Ancak kendisine bir hesap çıkardık ve 14 Euro/cente üretebileceğini söyledik, onlar da kabul ettiler. Onlar benim toprağımda benim güneşimden elektrik üretip yüksek fiyata bana satmak istiyorlar."
Doğalgazın fazlası da azı da sıkıntı
Doğalgazla ilgili değerlendirmeler de yapan Yıldız, Azeri gazının Türkiye'ye getirilmesi ve buradan Avrupa'ya taşınmasını öngören Şahdeniz 1 projesinde çıkan tüm gazın Türkiye'ye gelmediğini ifade ederek, şunları kaydetti: "Bu gazın fazlası da sıkıntıdır, azı da. Türkmenistan'la, Azerbaycan'la, İran'la hepsiyle 30 milyar metreküplük gaz anlaşması yapsak 2020 yılına, tüketimlerimiz de böyle olmasa, biz bu gaz anlaşmasının hepsini yaptık diye sevinecek miyiz? Çok anlaşma yapmak çok iyi bir şey olmayabilir. İhtiyacın kadar anlaşma yapmak çok iyi bir şeydir." Doğalgaz fiyatlarına da temas eden Bakan Yıldız, 'Biz zam yaparsak, herkes memnun olur' anlayışının doğru olmadığını dile getirdi. "Zam yapılırsa tedarikçiler memnun olur, özel şirketler, satıcılar memnun olur, böylece problem hallolur. Böyle bir şey yok." ifadelerini kullanan Yıldız, fiyatta olabildiğince zamsız ve doğru bir fiyat mekanizmasını sağlamaları gerektiğini belirtti. Bakan Yıldız, Başbakan Erdoğan'ın "Doğalgaz fiyatlarını ben açıklayacağım." sözleriyle ilgili de şu değerlendirmeyi yaptı: "Başbakan'ımız gaza zam yapılmayacak demedi, yapılırsa ben açıklarım dedi. Çünkü o kadar fazla spekülatif haberler yapıldı ki. Yüzde 70, yüzde 110, yok ya yüzde 15'le idare edelim. Başbakan'ımız da haklı olarak dedi ki, o kadar çok spekülasyon yapılıyor ki, o yüzden bu meseleyi durduruyorum dedi. Bence de yerinde bir karardır."
Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (Botaş) geçen yıl kâr etmediğini aktaran Enerji Bakanı Yıldız, kâğıt üzerinde gözüken kârın da muhasebe kayıtlarından kaynaklandığını dile getirdi. Yıldız'ın verdiği bilgiye göre, Botaş 2009'da fiilî olarak hak etmediği bir kârı açıklamak zorunda kaldı. Bu durum, sistemden kaynaklandı. Yıldız'a göre Botaş, 2010 yılında belki zarar gösterecek. 2009'da üç milyar kâr ettiyse, bu yıl belki 2 milyar zarar edecek. Gerçek kâr o zaman çıkacak. Üzerinde bulunan emanet faturaları iade ediyor. Zarar demek zam, kâr demek indirim demek değil. Bilânçolardaki aktif-pasif denetimiyle, kâr-zarar farklı. Yıldız ayrıca, Botaş'ın kanun kapsamında 2009'a kadar yüzde 90 oranındaki serbestleşme şartını uygulamaması sebebiyle kanun dışı bir işlemde bulunduğunu ifade ederken şirketin yüzde 9'luk kontratlarını devralan özel sektörün "Botaş'ın fiyatları ile yarışamıyoruz" eleştirisine ise şu cevabı verdi: "Yüzde 9'luk kısım için biz fiyatlarımızı artıramayız." Enerji Bakanlığı, ticarî ortaklarıyla arasındaki sorunu, Tahkim'e gitmeden çözmek istiyor. Bakan Yıldız, "BP'nin Meksika'da yaşadığı bir sorun var. BIL (BOTAŞ) ile de tahkimlik. Sorunun Tahkim'den önce çözümü için bir girişiminiz oldu mu?" şeklindeki soruya şöyle cevap verdi: "Bizim bütün tahkim konularında 'tahkimsiz bunu çözebilir miyiz' diye genel bir yaklaşımımız vardır. Şahsen BP ile ilgili konunun da tahkimsiz çözülmesini isterim." Yıldız, Libananco davasıyla ilgili de şunları söyledi: "Tahkimin sağduyulu davranıp, doğruyu bulacağına inanıyoruz."
Nükleerde G.Kore ile anlaşma olmayabilir, yeni yatırımcıya açığız
Türkiye'de ilk nükleer elektrik santralini Rusların kuracağını belirten Yıldız, Güney Koreliler ile de Sinop Nükleer Santrali için görüşmeler yaptıklarını hatırlattı. Ruslarla anlaşmanın imzalanmasına karşın Korelilerle anlaşma konusunda kesin konuşamayacaklarına dikkat çeken Yıldız, anlaşmanın olmayabileceğine de vurgu yaptı. Yıldız, "Her müzakere, olumlu da sonuçlanabilir, olumsuz da. Biz bu müzakereler olumlu sonuçlanacak diye söylersek, o zaman Türkiye olarak şartlarımızı ön plana almamış oluruz. 60 yıllık işletme süresi olan bir işten söz ediyoruz. Türkiye'nin bütün imtiyaz hakları maksimum 49 yıllıktır." diye konuştu. İlk nükleer santrali Rusların kuracak olmasının eleştirilmesini doğru bulmayan Yıldız, ihale süreci ve sonrasının şeffaf bir ortamda yapıldığını söyledi. Japonların ihaleye çağrılıp çağrılmadığına yönelik soruyu ise şöyle cevapladı: "Varsa başka yatırımcılar da gelsinler konuşuruz; Japonlar da gelebilir. Önümüzdeki bir ay önemli. Rusya ile yaptığımız hükümetlerarası anlaşmanın TBMM'den geçmiş olması demek bu konuyla alakalı ciddiyetimizin, kararlılığımızın dışa vurumudur. Sinop için de yeni teklifler gelir diye düşünüyoruz."
'Sevgili için santral almak' yasak değil!
Enerji özelleştirmelerine de değinen Bakan Yıldız, bu konuda önemli başarılara imza atıldığını söyledi. Basında "Sevgili için santral alınıyor" haberlerinin hatırlatılması üzerine Yıldız esprili bir cevap verdi: "Sevgilisi için santral almak yasaktır cümlesi olmadığı için (yasada) ihaleye girebilir." Elektrik, gaz dağıtım hizmetleri, iletimin kamuda kalmak şartıyla birtakım üretim tesislerinin özelleştirilmesinin doğru olduğunu ifade eden Yıldız, piyasada serbest üreticiler ve serbest tüketicileri ikili anlaşmayla birbirine bağlayacak bir mekanizma oluşturana kadar özelleştirmelere devam edilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Yıldız'a göre özelleştirmede önemli olan, süreci yönetebiliyor olmak.