Berlin'e Prusya sarayının yeniden inşası, Londra'yı Budapeşte'ye bağlayacak hızlı tren hattı gibi pahalı inşaat projeleri kriz nedeniyle durduruldu
Avrupa’nın Berlin’de bir Prusya sarayını yeniden inşası, Lizbon’u Berlin’e bağlayacak hızlı tren hattı, Britanya’nın en önemli tarihi mekânlarından Stonehenge’e yapılacak yeni ziyaretçi merkezi gibi önemli projeler devletlerin borç krizinin kurbanı oldu. Yıllardır ayaklarını yorganlarına göre uzatmayıp milyarlarca avroluk borç yükü altında ezilen Avrupa ülkeleri şimdi pahalı inşaat projelerinden ve hızlı tren yatırımlarından vazgeçiyor.
Gündemden düştüler
Artık Avrupa’yı bir uçtan bir uca hızlı tren hatlarıyla bağlama projeleri hayal oldu. Demiryolu vizyonerlerinin yıllarca ön gündeme getirdiği ve Fransa ve Almanya’nın mevcut hızlı tren hatlarından da yararlanarak Lizbon’u Kiev’e, Londra’yı Budapeşte’ye bağlamaya yönelik projeler gündemden çoktan düştü.
Portekiz ise kamuda inşaat yatırımlarını durdurdu. Macaristan’a yeni demiryolu yatırımları yapmak bir yana başladıklarından da vazgeçiyor. Fransa’nın ünlü hızlı tren üreticisi Alstom artık Avrupa’da değil Çin, Ortadoğu ve Amerika Birleşik Devletleri’nde müşteri peşine düştü.
‘Dönüm noktasına geldik’
Dünyanın en zengin ekonomilerinden birçoğunu ve en çok ziyaret edilen turistik merkezleri bünyesinde barındıran Avrupa’nın çöküşün eşiğinde olduğunu söylemek mümkün değil. Ancak yaz başında Yunanistan’ın iflasın eşiğine gelmesiyle başlayan borç krizi nedeniyle hemen hemen her ülke de hükümetler kemer sıkacak alanlar arıyor. Rafa kaldırılmaları tensikat, vergi artışı ve ücret kesintisi gibi tepki çekmeyecek altyapı projelerinde vazgeçiliyor.
Ancak ekonomistler hükümetlerin işin kolayına kaçarak altyapı projelerinden, tarihi binaların restorasyonundan vazgeçmelerinin Avrupa’nın geleceğini tehdit ettiğini belirtiyor.
Taşıma politikaları konusunda Fransa’da milletvekillerine danışmanlık yapan Olivier Deleu, “Bir zamanlar demiryolu sistemimiz, yollarımız hayranlık uyandırırdı ve çok gelişkindi. Bugün bu alanda yatırım yapmanın anlamı yok. Yıllardır süren sorumsuz bütçe uygulamaları sonucu bir dönüm noktasına geldik” dedi.
24 proje askıya alındı
Alman hükümeti Berlin’in göbeğinde bir Prusya sarayını yeniden inşadan vazgeçti. II. Dünya Savaşı’nda bombaların hedefi olup önemli ölçüde hasar gören ardından asbest içerdiği için Doğu Alman hükümeti tarafından yerle bir edilen Stadtschloss sarayının yeniden inşaası için 552 milyon avro gerekli. Britanya’da ise muhafazakâr hükümetin ilk yaptığı iş, Gordon Brown hükümetinin son döneminde kararlaştırılan 15 milyar dolarlık 24 projeden vazgeçmek ya da askıya almak oldu. Askıya alınan projeler arasında Güney İngiltere’deki ünlü tarih öncesi Stonhenge’de gerçekleştirilecek 38 milyon dolarlık ziyaretçi merkezi de var.
Özel sektör de kaçıyor
İrlanda’da da iki yıl içinde yapılan üç acil durum bütçesiyle 2010 yılı altyapı harcamaları yüzde 35 düşürüldü. Bir zamanlar ‘Avrupa’nın yıldızı’ olarak adlandırılan ülke 2010’da altyapı yatırımları için ancak 5.5 milyar dolar harcayabilecek. Bu, İrlanda’nın okul, yol ve kamu taşımacılığı için çok daha az para harcaması anlamına geliyor. Altyapı yatırımlarında kemer sıkmadan en kötü etkilenen proje ise başkent Dublin’i, Ione havaalanına bağlayan metro oldu. Özel sektörün de yatırım iştahı kalmadı. Ülkenin en yüksek binasının inşası kriz nedeniyle 2008 yılında durduruldu.
Ekonomik Reform Merkezi ekonomistlerinden Simon Tilford’a göre fiziki altyapı ve eğitimdeki kemer sıkmanın yıkıcı etkileri önümüzdeki 10-15 yılda kendisini gösterecek ve Avrupa’nın büyüme şansını daha da azaltacak.
Tilford kemer sıkmanın yanlış alanlarda yapılmasından endişe ettiğini belirterek “Bunlar Avrupa’yı iş yapacak ve yaşanacak bir yer yer yapan özelliklerin ortadan kalmasına neden olacak” ifadesini kullanıyor. (afp)