Avrupa Birliği (AB), Türkiye'nin teşvik çalışmalarını yakından takip ediyor. AB'nin birkaç ay önce 5084 sayılı teşvik yasasının süresinin uzatılması üzerine Türk yetkililere bir dizi soru yönelttiği belirtildi. AB bu çerçevede, devlet yardımlarında genel olarak haksız rekabet ile tekelleşmeye dönük endişeleri gündeme getirerek, düzenlemenin sektörel ayrım yapıp yapmadığını sordu. Son açıklanan teşvik paketinin de AB tarafından istişare konusu edilmesine kesin gözüyle bakılıyor.
İlerleme Raporu'nda açıklanacak
AB'nin Türk yetkililerin kapısını çalacağı ancak konuya ilişkin bir sorun yaşanmasının beklenmediği belirtiliyor. Paketin AB'nin çok önem verdiği bölgesel kalkınma ayağını içerdiğine işaret edilirken, küresel kriz nedeniyle Avrupa'da da özel sektöre çeşitli teşviklerin kullandırıldığına dikkat çekiliyor. Ancak AB'nin hassas olduğu kimya ve ilaç sektörlerinin yeni paketten yararlanıyor olması, AB'nin konuyu daha ayrıntılı incelemesini sonucunu doğuracağı ifade ediliyor. Avrupa Komisyonu'nun pakete ilişkin net değerlendirmesi ise yıl sonuna doğru açıklanacak İlerleme Raporu'nda ortaya konmuş olacak.
Yetkililer, kriz nedeniyle devlet yardımları konusunda ülkelerde bir esneme olduğunu, AB'nin de bu ortamda bir açıklama yayınlayarak kriz yaşanmasına rağmen devlet yardımları izleme görevini yine titizlikle yürütmeyi sürdüreceğini kaydettiğini belirtti. AB'nin devlet yardımına tamamen karşı olmadığını, rekabeti bozucu ya da tekel oluşturucu yardımlardan kaçınılmasını istediğini söyleyen yetkililer, AB'de bu konuda işleyen bir sistem olduğunu ve belli bir limitin üzerindeki devlet yardımlarının komisyon onayı gerektirdiğini söyledi.
Yetkililer, bunun belirlenmesinde görev yapacak merkezi otoritenin ise Türkiye'de kurulamadığını hatırlattı. Bu yapının kurulması çalışmalarının sürdüğüne ait bir açıklama ise bir süre önce Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz tarafından yapılmış; kurulacak 'Devlet Yardımları İzleme Otoritesi'nin Hazine Müşteşarlığı'na bağlı olacağı kaydedilmişti.
AB için demir-çelik sektörünün devlet yardımları konusunda özel durumuna değinen yetkililer, komisyonun Türkiye'den de bu sektöre yardım verilmeyeceğine ilişkin kanun çıkarmasını istediğini belirtti. AB'de kimya ve ilaç sektörünün de 'sesinin çok çıktığına' işaret eden yetkililer, "Gemi inşa alanında da bir hassasiyet olduğu doğru. Örneğin Hırvatistan'la sorun yaşadılar, tersanelerin kapatılması talepleri var" dedi.
Uzmanlara göre sıkıntı yok
Gerek kamu gerekse sivil toplumdan uzmanlar, yeni teşvik paketinin ise Türkiye ile AB arasında bir sıkıntı yaratacağı endişesi taşımıyor. İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Haluk Kabaalioğlu, "Belçika olsun, diğer AB ülkeleri olsun buna benzer tedbirler aldı. Burada geri kalmış bölgelere dönük olarak bölgesel ayrım yapılması önemli. Bir sıkıntı yaşanmasını beklemiyoruz" dedi. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Brüksel Temsilcisi Bahadır Kaleağası da, "AB paketi inceleyecek ve gelip yetkililerle görüşecektir. Özellikle uygulamanın nasıl olacağına önem verirler. Burada doğru istişarelerde bulunulması önem taşır. Pakete neden ihtiyaç duyulduğu AB yetkililerine iyi anlatılmalı" dedi. Avrupa Parlamentosu seçimlerinin gündemini meşgul etmesi ve bir süre sonra da kurumlarının tatile girecek olması nedeniyle AB ile konunun görüşmelerinin eylüle kalabileceği düşünülüyor.