Seçim öncesinde “hayali” projeleriyle oy isteyen Başbakan, 26 Şubat’ta temelini attığı “Avrasya Tüneli”nden neden az söz etti? Yanıt olur mu bilmem ama İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ndeki AKP’li teknik kadroların bile karşı çıktıkları bu projeden kendisi de rahatsız olmalı... Çünkü “sadece otomobil”lerin geçeceği tünelin Avrupa yakasındaki çıkışı Tarihi Yarımada’ya rastlıyor!
Yani tüm imar kararlarına göre trafik yükünden arındırılması gereken Suriçi’ne 24 saat binlerce otomobil pompalanıyor… Başbakan “çanak çömlek” dese bile, kentin antik ve tarihi dokusu karayolu trafiğiyle çiğnenmiş oluyor.
Bu “kültür yoksunu ve plansız” projeye meslek odalarının açtıkları iptal davasına geçmeden önce, bazı bilgilerini özetleyelim:
“İstanbul Boğazı Karayolu Geçişi” projesi, Anadolu yakasında Göztepe ile Avrupa yakasında Kazlıçeşme arasını 15 dakikaya indirecekmiş… Bunun için Cankurtaran semti ile Haydarpaşa arasında planlanan karayolu tüneliyle, iki köprüdeki yoğunluk azalacakmış… Avrupa yakasındaki 6 şeritli sahil yolu 8 şeride çıkarılarak otomobillerin tünelden çıkış ve girişleri rahatlatılacakmış... Tünel, 1.1 milyar dolarlık yatırımla 55 ayda tamamlanacakmış… Yapımcı ATAŞ tarafından 26 yıl işletildikten sonra DLH’ye devredilecekmiş.
Dava gerekçeleri
Peki, bu tünele hem Büyükşehir’deki mimar ve şehirciler, hem de meslek odaları neden karşılar?
Yanıtını, Şehir Plancıları Odası’nın iptal davasıyla ilgili açıklamasından özetleyerek aktaralım:
“Tarihi Yarımada’yı onarılamaz şekilde tahrip edecek olan karayolu tüp geçiş projesinin hiçbir hukuki ve bilimsel dayanağı olmadan, hatta yasal olarak zorunlu koruma amaçlı imar planı bile onaylanmadan temelinin atılması, hukuk ve bilim tanımazlığın yeni örneğidir.
Kazancı devlet garantili olan projede, kamunun zararı pahasına yatırımcının kâr sağlaması garantilenmiştir. İhale şartnamesine göre 25 yıl süre ile yıllık 29 milyon araç geçişi garanti edilerek yüklenici firmaların zarar olasılığını da ortadan kaldırmıştır.”
Bu nedenlerle iptal davası açılan Avrasya Tüneli için davacı olan Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası, Çevre Mühendisleri Odası ve İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul şubelerinin ortak açıklamalarında ise bakın neler vurgulanıyor:
“İstanbul’un bütüncül ulaşım ve planlama geleceği bakımından geri dönüşü mümkün olmayacak etkileri olan ve Boğaz geçişi için kalıcı çözüm sağlamayan proje, İstanbul’un üst ölçekli planlarında ve tarihi yarımada planında öngörülmemiştir.
Tarihi dokuda yaratacağı olumsuz etkiler nedeniyle de ulaşım uzmanları, ilgili meslek odaları, STK’ler, tarih ve arkeoloji çevreleri ile UNESCO tarafından endişeyle izlenmekte, eleştirilere konu olmaktadır.
Mesleki bilgi birikimimiz ve İstanbul’un geçmiş deneyimleri dikkate alındığında, Avrasya Tüneli Projesi’ni ve benzer başka projeleri övmek, kentimiz ve tarihi mirasımız açısından kabul edilebilir değildir.
2023 hedefli politik programlara bilimsellikten yoksun projelerle varılmaya çalışılan bu günlerde, İstanbul için insan odaklı ve sürdürülebilir çözümlerin varlığını kamuoyu ile her fırsatta paylaşmak, bu ilkeye aykırı projelere karşı haklı mücadelemizi kamu adına sürdürmek, meslek odaları olarak anayasal görevimizdir.”
Sözün kısası hükümet “ustalık” dönemine şehirciliğin en “acemi” projeleriyle başlıyor.
İptal davasının sonucunu merakla beklerken, meslek odalarının özerkliğini ortadan kaldıran yeni yasaların hangi amaçla düzenlendiği de açıkça ortaya çıkıyor… bakalım “ileri demokrasi”de İstanbul’un tarihi yapısını gözeten bilim ve kamu yararı mı kazanacak, yoksa rant amaçlı uydurma projeler mi?