Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü, TL'deki değer kaybı nedeniyle kira bedellerinin yükseldiğini belirterek, "Biz her iki tarafı da memnun edecek şekilde, içinde perakendeci, AVM yatırımcısı ve bankacının olduğu, kur riskini hedge etmek üzerine bir yöntem üzerinde çalışıyoruz. Şimdiden 3 banka ile görüştük, yılın ilk çeyreğinde bu işi çözmüş olacağımızı düşünüyorum" dedi. Belgü ayrıca, AVM'lerde 2016’da 100 milyar TL olan cironun 2017’de 110 milyar TL olacağını öngördüklerini söyledi.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği ile Akademetre Research Company işbirliğiyle hazırlanan, 7 yıllık karşılaştırmalı verileri içeren ‘AVM Endeksi’ Wyndham Hotel Levent’de düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı. AYD Başkanı Hulusi Belgü’nün ev sahipliğinde ve Prof. Dr. Emre Alkin’in moderatörlüğünde gerçekleşen toplantıya Akademetre Research Company Yönetim Kurulu Başkanı Halil İbrahim Zeytin, Kiğılı Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı, Koton Yönetim Kurulu Başkanı Yılmaz Yılmaz katıldı.
Toplantının açılış konuşmasını yapan AYD Başkanı Hulusi Belgü, AVM’lerin ülkemize milli, fonksiyonel ve toplumsal fayda sağladığını belirterek şunları söyledi: “Organize perakendeyi besleyen AVM’lerimiz yabancı yatırımcı ve uluslararası markaları ülkemize çekerken yerli markalarımızın yabancı markalarla aynı ortamda rekabet ederek güçlenmesini ve global pazarlar için deneyim kazanmasını sağlıyor. Bu ülkemiz için ‘milli bir fayda’ niteliği taşıyor.”
'AVM'ler nitelikli istihdamı temsil ediyor'
Belgü sözlerine şöyle devam etti: “AVM’lerimiz bugün gelinen noktada 53,5 milyar dolarlık yatırımı ve 450 bin nitelikli istihdamı temsil ediyor. Bulunduğu bölgenin değerini %50 ile %100 arasında artırdığı da bir gerçek. Tüm bunları AVM’lerimizin ülkemize sunduğu ekonomik faydalar olarak sıralayabiliriz.”
AVM’lerin kent ile bütünleşen ve dünya standartlarında mekânlar olduğunun altını çizen Belgü, bu yönüyle AVM’lerin toplumsal sosyal ve kültürel anlamda katma değer sağladığını söyledi. Belgü: “Ziyaretçilere ihtiyaç duydukları her şeye kolay ve hızlı erişim imkânı vererek keyifli alışveriş sunmak AVM’lerin hizmetlerinden artık sadece bir tanesi. AVM’lerimiz günümüzde toplumun tüm kesimlerinden ziyaretçileri bir araya getiren birleştirici bir yapı olma görevini üstlenmiş durumda. Türkiye genelinde 2230 sinema salonu (perde) bulunuyor ve bunun %80’i AVM’lerde yer alıyor. Dolayısıyla sinema salonları, çocuk eğlence alanları, yeme-içme tesisleri ve sosyal alanları ile AVM’ler birer yaşam alanı olarak hizmet ediyor.
Ekonomik veriler hakkında da bilgi veren Hulusi Belgü, Türkiye’de şu anda 377 AVM olduğunu bunun 80 tanesinin yabancı yatırımcılar tarafından hayata geçirildiğini, toplam 11.1 milyon metrekare olan kiralanabilir alanın ise 3 milyon metrekaresinin yine yabancı yatırımcılara ait olduğunu ifade etti. Belgü YASED verilerine göre son 10 yılda ülke genelinde yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği 150 milyar dolarlık yatırımın 14 milyar dolarının AVM yatırımları olduğunu belirtti.
'Serbest piyasa ekonomisinin gereklerini yaşıyoruz'
Kısa ve uzun vadede hedef ve öngörüler hakkında da bilgi veren Belgü şöyle konuştu:
“2016’da 100 milyar TL olan cironun 2017’de 110 milyar TL, 2023’de ise 200 milyar TL olacağını, 377 olan AVM sayısının 2017 yılında 385, 2023’de ise 475 olacağını öngörüyoruz. 11,1 milyon metrekare olan kiralanabilir alanların ise 2023 yılında 15 milyon metrekareye, ziyaretçi sayısının ise 2,1 milyardan 2,8’e ulaşacağını düşünüyoruz.
Son günlerde gündemde olan döviz kurlarının yükselmesiyle birlikte AVM’lerde kiraların TL’ye çevrilmesi konusunda ise Belgü şöyle konuştu: “Serbest piyasa ekonomisinin gereklerini yaşıyoruz. Bizler AVM yatırımcıları olarak yaşanan sıkıntıların farkındayız. Görmezden gelmemiz mümkün değil zira hepimiz bu bütünün bir parçasıyız. Birimizin zarar görmesi bu ekosistemin de zarar görmesi anlamına geliyor. Dolayısıyla var olan sorunların çözümü için biz AYD olarak her zaman buradayız, sektörümüzün geleceği için de her türlü işbirliği ve çözüm arayışına da varız. AVM’ler perakendecilerin yanında olmaya devam edecektir. Her AVM kiralar konusunda önlem amaçlı çalışmalar yapmaktadır. Çözümü yine hep beraber bulacağız.
'Kur riski hedge etmek için çalışıyoruz'
Belgü sözlerine şöyle devam etti: “AYD, yatırımcılarla yaptığı toplantıda perakendecilerle kuru fiksleyerek veya indirim vermeleri için tavsiyede bulundu. Hemen hemen bütün yatırımcılarımız da kurdaki dalgalanmaya duyarsız kalmayarak ellerinden gelen desteği her zaman olduğu gibi verdi. Bunun yanı sıra AVM’lerimizde her ay düzenli olarak yaptığımız değerlendirmeler sonucunda ciro konusunda problem yaşayan kiracımıza çeşitli destekler sunuyoruz. Diğer taraftan kur dalgalanmasının önüne geçmek için yeni finansal enstrümanlar üzerinde de çalışmalarımız devam ediyor. Perakendeci en çok kurdaki dalgalanmadan şikâyetçi, takdir ederiniz ki bunu biz engelleyemeyiz. Kur riskini tek tarafın üzerine yıkmak hakkaniyetli bir yol değil. Biz her iki tarafı da memnun edecek şekilde, içinde perakendeci, AVM yatırımcısı ve bankacının olduğu, kur riskini hedge etmek üzerine bir yöntem üzerinde çalışıyoruz. Şimdiden 3 banka ile görüştük, yılın ilk çeyreğinde bu işi çözmüş olacağımızı düşünüyorum. Bununla birlikte perakendecierin kredi ihtiyaçlarına yardımcı olabilmek için de bir model üzerinde çalışıyoruz.”
'Ziyaretçi sayısı son çeyrekte zirve yapıyor'
Hulusi Belgü’nün ardından AVM Endeksi’ni anlatmak üzere söz alan Akademetre Research Company Yönetim Kurulu Başkanı Halil İbrahim Zeytin 2010 – 2016 yıllarındaki verileri paylaştı.
AVM Endeksine göre 2010 yılında AVM toplam kiralanabilir alanı 6,2 milyon metrekare iken 2016 yılında toplam kiralanabilir alan 11,1 milyon metrekareye ulaşmıştır. Artış oranı 7 yılda yüzde 79 oranındadır. Gerçekleşen ziyaret sayılarına bakıldığında ise alışveriş merkezleri 2010 yılında 1,16 milyar ziyaret, 2016 yılında 2,12 milyar ziyaret gerçekleşmiştir. Ziyaret sayısındaki değişim 7 yılda yüzde 82 oranında artmıştır. Metrekare başına düşen ziyaretçi endeksi 2010 yılının Ocak ayında 100 puan olarak belirlenmiştir. Her yılın son çeyrek periyodunda endeks puanının senenin en yüksek değerine ulaştığı görülmektedir. 2016 yılı son çeyrek periyodunda metrekare başına düşen ziyaretçi sayısı 2010 yılı Ocak ayına kıyasla yüzde 5 oranında artış göstererek, endeks puanını 105 puan seviyelerine yükseltmiştir.
İstanbul ziyaret endeks puanları 2010-2016 döneminde tüm yıllarda Anadolu ziyaret endeks puanlarının altında seyretmiştir. Anadolu ziyaret endeksi 2015 yılı 3. çeyrek periyotta 126 puan ile, belirlenen yedi yıl içerisindeki en yüksek puana ulaşmıştır. İstanbul ziyaret endeksinin ulaştığı en yüksek puan ise 2011 yılı 4. çeyrek periyotta almış olduğu 99 puandır. 7 yıl içerisinde Anadolu ziyaret endeksinde 18 puanlık bir artış gözlenirken İstanbul ziyaret endeksinde 4 puanlık gerileme görülmüştür.
Cirolarda düzenli artış
Türkiye geneli yıllık ciro endeksi 2010 Ocak-2016 Aralık döneminde 106 puanlık artış göstermiştir. Yıllık ortalamalar göz önünde bulundurulduğunda belirlenen yıllar arasında ciro endeksinde düzenli bir artış gözlemlenmektedir. Her yılın son çeyrek periyodunda Türkiye geneli yıllık ciro endeksi yılın en yüksek değerine ulaşmıştır.
İstanbul yıllık toplam ciro endeksi yıl bazında artış göstererek 2016 yılı son çeyrek periyotta 205 puana yükselmiştir. Artış oranı belirlenen 7 yıl içerisinde yüzde 105 oranındadır. Artışın en düşük olduğu yıl 2016 olarak görülürken en yüksek olduğu yıl 24 puan ile 2011 yılıdır.
Anadolu yıllık toplam ciro endeksi 2010-2016 yılları arası 108 puanlık artış göstermiştir. Her yılın ilk çeyreğinde gözlemlenen endeks düşüşü ilerleyen çeyrek periyotlarda yerini yükselişe bırakarak bir önceki yılın endeks puanının üzerine çıkmıştır. Endeksin en yüksek görüldüğü yıl 209 puanla 2015 yılıdır.
2010-2016 yılları arasında yıllık ciro endeksi tüm kategorilerde artış göstermiştir. En yüksek artışın 104 puan ile ayakkabı,çanta kategorisinde gerçekleştiği görülmektedir. 2016 yılında en düşük ciro endeksi hipermarket, süpermarket, şarküteri kategorisinde gözlemlenmiştir.
Teknolojik market, elektronik eşyalar ve hipermarket, süpermarket, şarküteri kategorilerinde yıl bazlı düşüşler görülse de diğer tüm kategorilerde yıl bazında düzenli endeks artışı görülmüştür.