Atılım Üniversitesi Kütüphanesi tarafından hazırlanan “Dijital Ankara Kent Arşivi” projesi, öğretim üyeleri, Ankara Valiliği Kültür Müdürlüğü, gönüllü kütüphaneci ve öğrencilerin katkılarıyla yaşama geçirildi. Ankara ile ilgili tarihi bilgi, kaynak ve belgelerin toplanmasıyla oluşturulacak arşivin en önemli özelliği dokümanların dijital ortama aktarılacak olması. Ankara için bir ilk olma özelliğini taşıyan dijital arşivde tarihi, ticari ve istatistiksel bilgilerle birlikte, eğlence merkezleri, halk hikayeleri, Ankaralı ünlülerin özgeçmişleri ve eserleri yer alacak.
Kütüphaneyi oluştururken, Atılım Üniversitesi olarak “Bulunduğu çevreye katkı sağlama” fikrini benimsediklerini söyleyen Atılım Üniversitesi Kütüphane Müdürü Nilüfer Ünal, “Bir kentin arşivini oluşturmak demek, o yerin kimliğini ortaya koymak, kentlilik bilincini yaratmak anlamına gelmektedir. Gençlerimizin geçmişine yabancılaşmayan, yaşadığı kenti tanıyan insanlar olmalarını istememiz arşivi kurma fikrinde etken oldu” dedi. Ankara tarihinin ele alındığı dijital kent arşiviyle ilgili Nilüfer Ünal’a yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:
Yalçın Zaim destekledi
Ankara’nın kent arşivini dijital ortamda oluşturma fikri nasıl oluştu?
* Proje öncesinde kütüphanemizde, Ankara ile ilgili birçok doküman olmasına karşın dijital arşivimiz bulunmamaktaydı. Böyle olunca da dokümanları dijital ortama aktarıp daha nitelikli bilgi vermeye karar verdik. Ankara’nın dijital ortama aktarılmış kent arşivinin bulunmaması ayrıca çalışmalarımıza daha da önem vermemiz gerektiğini hissettirdi. Kütüphane olarak projemizi yaşama geçirirken rektörlüğümüz ve Atılım Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı Yalçın Zaim’den de destek gördük.
Kolleksiyonu toplayıp dijital ortama aktarmak zor olsa gerek. Böyle bir girişimde bulunmakla neyi amaçladınız?
* Bir kentin arşivini oluşturmak demek, o yerin kimliğini ortaya koymak, kentlilik bilincini yaratmak anlamına gelmektedir. Biz de Ankara’nın kültürel mirasını dijital ortama aktarmak hedefiyle “Kent Arşivi”ni oluşturmaya karar verdik. Ayrıca gençlerimizin geçmişine yabancılaşmayan, yaşadığı kenti tanıyan insanlar olmalarını istememiz de arşivi kurma fikrimizde etken olmuştur. Biz Atılım Üniversitesi olarak “Bulunduğu çevreye katkı sağlama”yı görev biliyoruz.
Peki arşivi dijital ortama aktarmak nereden aklınıza geldi?
* Nobel Edebiyat Ödüllü Hermann Hesse şöyle der: “Kelimelersiz, yazısız, kitapsız tarih olmaz, insanlık kavramı olmaz.” Geçmişte kütüphaneler, elindeki kaynakları koruma altına alır, isteyen kullanıcıların hizmetine açardı. Şu an durum çok farklı. Günümüzde bu belgelerin dijital ortama aktarılarak, kullanıcıların paylaşımına açılması zorunluluğu söz konusu. Başka bir deyişle, araştırmacıların beklentileri ve ihtiyaçları değişmektedir. Bunun sonucu olarak kütüphane hizmetlerinin, basılı kaynakların yanı sıra bilgiye, metine ve kaynakların çeşitliliğine sunulması da gerekiyor.
İlk durak Ankara Garı
Arşivin oluşturulması sürecinde nasıl bir yol haritası çizmiştiniz?
* Günümüzden başlayarak geriye doğru dokümanların teminiyle işe başladık. Ankara ile ilgili kaynak ve belgeler topluyoruz. Bu konuda VEKAM bize çok yardımcı oldu. İkinci aşamada toplanan kaynaklar dijital ortama aktarılacak. Üçüncü aşamada ise dokümanter film ve kitaplar yayınlanacak. Örneğin çekimlere Ankara Garı’ndan başlamak istiyoruz. Ardından İş ve Ziraat bankaları ve Devlet Konukevi’ne gideceğiz.
Peki araştırma ekibinizde kimler var?
* Üniversitemizin her fakültesinden birer öğretim üyesi, Ankara Valiliği Kültür Müdürlüğü, gönüllü kütüphaneci meslektaşlarımız ve öğrencilerimiz arşiv oluşturma sürecinde bize yardımcı oluyor. Bu ekip Ankara ile ilgili bilgi ve belgeleri topluyor. Birinci el kaynaklardan da Ankara ile ilgili anıları kaydedecekler. Ayrıca, bakanlık, kütüphane, vakıf ve enstitü gibi kurumlarla da işbirliği yapıp, çalışmalarımızı hızlandıracağız.
Dijital arşivde neler olacak?
* Kitap, dergi, Ankara’da yayınlanan gazeteler, makaleler, fotoğraflar, basında çıkan haberler, ticari ve istatistiksel bilgiler, eğlence merkezleri, Ankara ile ilgili üniversitelerde hazırlanan tezler, konferanslar, sempozyumlar, açıkoturumlar gibi etkinlikler, halk hikâyeleri, efsaneler, ağıtlar, türküler, halkoyunları ve kıyafetler, yemekler, tarihi mekanlar, kitabevleri, müzeler, ünlü tarihi lokanta ve pastaneler, binalar, sinemalar, Ankaralı ünlülerin özgeçmiş ve eserleri, yazarların kitapları ve yaşam hikayeleri, sinema afişleri, kısa ve uzun metrajlı filmler, festival dokümanları, müzisyenler ve müzikleri, Ankara’ya has müzik, türkü ve ağıtlar, politikacı, vali ve belediye başkanlarının özgeçmişleri dijital arşivimizde yer alacak.