Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, TOKİ'nin yürüttüğü kar amaçlı konut projelerini mercek altına aldı. Yedi ayrı projeyi inceleyen Denetme Kurulu, her birinde farklı usulsüzlükler saptadı.
Denetleme Kurulu'nun raporu, projelerin "Kaynak Geliştirme Projeleri" adı altında aceleyle ihale edilmesini eleştiriyor ve bu projelerin şirketin kendi kaynaklarıyla gerçekleştirilebileceğine dikkat çekiyor. Firmaların daha inşaat aşamasında satış yaparak oto-finansman sağladığına vurgu yapılan raporun sonuç bölümünde şu görüşlere yer veriliyor:
"Emlak Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş yöneticilerinin, hasılat paylaşım modeliyle ihale edilen projelerde gerçekleştirdiği mevzuata aykırı, usulsüz işlem ve ihmal sonucunda, şirketin kamusal varlıklarının, emsallerine göre bariz şekilde düşük fiyatlar uygulanmak suretiyle elden çıkarıldığı, bu şekilde Sermaye Piyasası Kanunu'nun 15'inci maddesi kapsamında şirketin mal varlığında ve karında azalmaya yol açtığı tesbit edilmiştir".
774 trilyon liralık zarar
Denetimden geçirilen beşi İstanbul Ataşehir'de ikisi de Ümraniye ve İzmir'de toplam yedi projede kamunun zararı, o günün rakamlarıyla 774 trilyon lira olarak hesaplanıyor. Yani TOKİ'nin 774 milyon YTL'yi müteahhitlerin cebine aktardığı vurgulanıyor.
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı'nın Yönetim Kurulu Başkanlığı'nı, aynı zamanda TOKİ başkanı olan Erdoğan Bayraktar yürütüyor. Ayrıca şirket yönetimine seçilen yedi üyenin tamamı da TOKİ temsilcilerinden oluşuyor. Hazırlanan rapor, Erdoğan Bayraktar yönetimindeki şirketin, ihalelere devam etmesi halinde bu zararın 2-3 yıl içinde 1 katrilyon 105 trilyon liraya ulaşacağına dikkat çekiyor.
Neler yapılmalı?
Kurulun onayladığı raporda yapılan tespitler doğrultusunda, TOKİ'den istenenler şöyle:
-Yeni ihale yapılmasının acilen durdurulması
-Sözleşmelerin, kamu zararlarını telafi edecek biçimde yeniden düzenlenmesi
-Şirketin tüm hesaplarının Sermaye Piyasası Kurulu tarafından denetlenmesi
-Mevzuata aykırı, usulsüz işlemlerin soruşturulması
-Şirketin, özkaynaklarından karşılayacağı, çevreyi gözeten ve kentsel yaşam kalitesini yükselten projelere ağırlık verilmesi
28 aralık 2004'de kurulun onayından geçen raporla ilgili hala bir işlem yapılmadı. Türkiye Büyük Millet Meclisi Kit Komisyonu'nda incelenen rapor, kamu zararına yol açan projelerin ve yeni ihalelerin durdurulmasını istiyor. Ancak rapora rağmen TOKİ projeleri devam ediyor.