Anayasa Mahkemesi, üzerinden metro hattı geçecek olan Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) arazinin “yol, geçit, üstgeçit ve tünel gibi yapılaşmalar için bedelsiz olarak Ankara Anakent Belediyesi’ne yararlanma hakkı verilmesine” ilişkin yasa maddesinin iptalini reddetti. Mahkeme, AOÇ’nin belediyeye tahsisinde “kamu yararı” bulunduğu için anayasaya aykırı olmadığına karar verdi. Yüksek mahkemenin, anakent belediyesinin, üzerindeki metro inşatı sorumluluğunu hükümete devretmesinden kısa bir süre sonra bu kararı vermesi dikkat çekti.
AKP Ankara Milletvekili Salih Kapusuz, 24 Mart 1950 tarihli ve 5659 sayılı Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü Kuruluş Yasası’na bir madde eklenmesi teklifini TBMM’ye sundu. Eklenen maddenin ikinci fıkrası ile AOÇ’nin “yol, meydan, altgeçit, üstgeçit ve raylı toplu taşım araçları için gerekli arazi ve yeraltı tünelleri yapılması planlanan arazilerinin bedelsiz olarak Ankara Anakent Belediyesi lehine yararlanma (intifa) hakkı tesis edilmesi” sağlandı. Kapusuz’un teklifi 21 Haziran 2006 tarihinde yasalaştı.
Ankara 8. Asliye Hukuk Mahkemesi, AOÇ arazilerinin belirli amaçlarla Ankara Anakent Belediyesi’ne bedelsiz tahsisine olanak tanıyan yasa hükmünün iptal edilmesi için Anayasa Mahkamesi’ne başvurmuş, mahkeme başvuruyu oy çokluğu ile reddetmişti. Mahkemenin gerekçeli kararında, iptali istenen hüküm ile bir kamu tüzel kişisinin adına kayıtlı taşınmazlar üzerinde bir başka kamu tüzel kişisi lehine intifa hakkının tesisinin öngörüldüğü belirtildi.
Kamu kurumlarının gereksinimlerine göre bazı gayrimenkullerin kamu hizmetlerine özgülenmeleri veya özel mülkiyetlerinde bırakılmaları suretiyle farklı hukuki rejimlere bağlı tutulmalarındaki ortak amacın kamu yararı olacağı vurgulanan kararda, şu değerlendirme yapıldı: “Bu nedenle bir kamu kurumunun tasarrufunda bulunan gayrimenkul üzerinde kamu yararı ve hizmetin gerekleri dikkate alınarak, ilgili bakanlığın uygun görüşü ile imar planlarına uygun olmak koşuluyla yol, meydan, geçit, üstgeçit, tünel, dere ıslahı gibi dava konusu kuralda belirtilen yapılaşmalar için bedel alınmaksızın intifa hakkı tesis edilerek sınırlamalar getirilmesinin, her iki tarafın da kamu kurumu olduğu ve idarenin bütünlüğü ilkesi de gözetildiğinde anayasaya aykırı bulunmadığı sonucuna varılmıştır.”
‘AOÇ yasası metroya engel’
Kapusuz, AOÇ Genel Müdürlüğü yasasına eklenen maddeye gerekçe olarak “Ankara’nın büyümesi, çeşitli sorunları da beraberinde getirmektedir. Özellikle kamu yararı adıyla yapılacak olan yol, alt ve üstgeçitler ile metro çalışmaları, maalesef kanuni engeller dolayısıyla yapılamamaktadır” ifadelerini kullandı.
‘Sincan metrosu için AOÇ’
Teklifin, 5 Haziran 2006 tarihinde sonuçlanan TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde ise “Batıkent-Sincan Metro hattının mahkeme kararıyla durdurulduğu; Şaşmaz Zırhlı Birlikler Kavşağı ile Hayvanat Bahçesi’nin önünden geçmesi gereken hızlı tren yolu ve altgeçide ilişkin çalışmaların yapılabilmesi için AOÇ arazisinin kullanımına ihtiyaç bulunduğu” belirtildi.