İki yıl önce sponsor desteğinde yürütülen acil kurtarma kazılarıyla bir bölümü son anda Birecik Barajı’nın suları altında kalmaktan kurtarılan Zeugma antik kentini, Fırat Nehri tehdit ediyor.
Gaziantep’in Nizip İlçesi Belkıs Köyü yakınında bulunan antik kent Zeugma’da Fırat Nehri’nin sularının kıyıya vurması nedeniyle göçükler meydana gelmeye başladı.
Gaziantep’in Nizip İlçesi Belkıs Köyü yakınında bulunan antik kent Zeugma’da, iki yıldır kazı yapılmıyor ve bölgede yeniden çalışma başlatılabilmesi için bazı kuruluşlarla görüşmeler sürüyor. Ancak, bu görüşmelerden henüz sonuç alınamazken, Fırat Nehri’nin sularının kıyıya vurması nedeniyle antik kentte göçükler meydana gelmeye başladı.
GEÇİCİ ÖNLEM İŞE YARAMADI
Kurtarma kazılarına katılan arkeolog Mehmet Önal, Zeugma’nın göçük tehdidi altında bulunduğunu doğruladı. Kurtarma kazıları sırasında, antik kentin Fırat’ın sularından zarar görmemesi için alınan önlemlerin yetersiz kaldığını savunan Önal, şöyle konuştu: “Kurtarma kazıları sonrasında ünlü İtalyan arkeolog Roberto Nardi ve ekibi, Zeugma’yı su tehdidi altında bırakmamak için kıyıya kum torbaları ve çakıl koydu. Fırat’ın azgın suları, kum torbalarını parçalayınca, alınan önlem hiçbir işe yaramadı. Sular, kültür toprağını eritiyor ve antik kentte göçüklere neden oluyor. Tehdit altında olan eserleri kurtarmak için mutlaka kıyı şeridi boyunca yaklaşık 1 kilometrelik koruma duvarları yapılması gerekiyor. Bu da 12 milyon dolarlık bir maliyeti ortaya çıkartıyor. Ancak, acil olarak 150-200 metre uzunluğunda koruma duvarları yapılırsa, arşiv binası ve villaları kurtarabiliriz. 200-300 milyarlık bir maliyetle ilk ciddi tehdidi ortadan kardırabiliriz.”
VALİ BİLGİN GEREKENİ YAPACAK
Gaziantep Valisi Lütfullah Bilgin de, Zeugma’nın önemli bir kültür mirası olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Kültür varlıklarımızı korumak ve yaşatmak, bizim ulvi görevlerimiz arasındadır. Zeugma antik kenti de bizim kültür miraslarımızdandır. Konuyla ilgili inceleme başlattım. Zeugma’ya bizzat giderek, durumu yerinde inceleyeceğim. Zeugma’yı yaşatmak ve gelecek nesillere bırakmak için devlet olarak ne gerekiyorsa onu yapacağız.”
ZAMANA KARŞI YARIŞILMIŞTI
Tüm dünyanın gündemine gelen antik kentte, Birecik Barajı’nda su tutulma işlemlerine başlanmasının ardından başlatılan acil kurtarma kazılarında, kıyıya yakın villa ve önemli mozaikler sular altında kalmaktan kurtarılmıştı.
Zamana karşı yapılan yarışta, uluslararası ve ulusal bazı şirket ve vakıflar da kurtarma kazılarına destek vermiş, paha biçilmez mozaikler, duvar resimleri, para ve pullar ile bronz Mars heykeli suların altından kurtarılarak, Gaziantep Müzesi’ne restorasyon amacıyla taşınmıştı.
Antik kentte, 2. ve 3. yüzyılda yapılan Roma dönemine ait agora, dünyanın en büyük arşiv binası ve paha biçilmez mozaiklerin olduğu villaların bulunduğu sanılıyor. Zeugma’da kurtarma kazıları yapan arkeologlar, antik kentin, Türkiye’yi dünyaya tanıtan bir marka haline geldiğini, ancak bu markanın unutulmak üzere olduğunu, kısa sürede tekrar dünyanın ilgi odağı haline getirilmesi gerektiğini belirtiyorlar.