Helenistik, Arkaik, Klasik, Roma, Bizans, Ceneviz, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait çok sayıda esere rastlanan ilçede Kum Mahallesi mevkisindeki antik tiyatro, 19. yüzyıldan sonra mezarlık olarak kullanılmaya başlandı.
Amasra-Bartın karayolunun 1970-1980'li yıllarda yapımı sırasında duvarları hasar gören, taşları da yol ve kaldırım çalışmalarında kullanıldığı belirtilen antik tiyatronun, gün yüzüne çıkarılması için mezarların başka bölgeye nakledilmesi gerekiyor.
Amasra Müze Müdürü Baran Aydın, yaptığı açıklamada, antik tiyatronun üst kısmında karayolu çalışmaları nedeniyle bazı bölümlerin örtüldüğünü düşündüklerini söyledi.
Burada ileride bir kazı çalışması yapılması halinde antik tiyatronun büyük bölümünün açığa çıkacağını savunan Aydın, şöyle konuştu:
"Tabi, ne kadar korunmuştur, onu bilmemiz zor. Tiyatronun en iyi korunmuş kısmı, 'Vomitorium' dediğimiz tünelidir. Maalesef, şu anda alan, mezarlık olarak kullanıldığı için bizim orada herhangi bir arkeolojik kazı gibi bir faaliyetimiz söz konusu değil. Mevcut mezarlık yerine başka bir mezarlık seçilir ve mevcut mezarlar nakledilebilirse o zaman kazı yapılabilir. Tabi, bu da gerek belediye gerekse definlerin yakınlarıyla ilgili çok yönlü bir iş. Mezar olmayan noktalarda yapılabilecek kazılarda da oturma basamakları açığa çıkabilir."
"15 bin kişilik olduğu sanılıyor"
Aydın, antik tiyatroya ait buluntuların, 1970 ve 1980'li yıllarda yol ve kaldırım çalışmalarında kullanılmış olabileceğini düşündüklerini dile getirerek, özellikle tiyatronun duvarlarını destekleyen büyük blokların, karayolunun altını doldurma amacıyla da kullanıldığını tahmin ettiklerini bildirdi.
Amasra'daki antik tiyatronun, yayılım olarak İzmir'in Seferihisar ilçesindeki Teos Antik Kenti kadar göründüğüne işaret eden Aydın, "250-300 metre çapında 15 bin kişilik bir antik tiyatro olabilir. Tabi bizim orada sondaj kazısı yapıp tiyatronun 'Analemna' dediğimiz sağ ve sol duvarlarını bulmamız, en üst basamağı tespit etmemiz gerekir ki net bir şey söyleyebilelim" ifadesini kullandı.
"Kazı çalışmalarına başlamak istiyoruz"
Aydın, bunun için bölgedeki 5-6 noktada kazı yapmaları gerektiğini belirtti.
Türkiye'de bu şekilde mezarlık olarak kullanılan çok örnek olduğunu vurgulayan Aydın, şöyle devam etti:
"Müze Müdürlüğü olarak amacımız, yüzde 60'ı yapılar nedeniyle kaybolan eserlerin en azından yüzde 40'lık bölümünü kurtarmak. Bunun için de kazı çalışmalarına başlamak istiyoruz. Amasra, önümüzdeki 50 yıl boyunca hamam, depo ve yaşam alanı gibi ekstra yapıların çıkabileceği müstesna bir yerdir."
Tiyatronun ön sıralarında o dönemin protokolünün veya kentin ileri gelenlerinin oturduğu "Prohedria" ismi verilen bank şeklinde oturma sıralarının olduğunu anımsatan Aydın, bu banklardan birinin Amasra'da Fatih Camisinin önünde olduğunu tespit ettiklerini vurguladı.