İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin hazırladığı raporda; Ankara’da istihdam ve çalışma koşulları, Ankara’nın sermaye yapısı, Ankara’da ücretler, Ankara’da kadın, çocuk ve mülteci işçilere özgü çalışma koşulları, Ankara’da işçi sağlığı ve iş güvenliği, 2013 yılının başından başlayarak 2018’in Eylül ayı sonuna kadar yaşanan iş cinayetleri ve son olarak da Ankara’da sendikalaşma ele alındı.
Hazırlanan raporun özeti:
“Ankara İstihdamın En Düşük Olduğu 27. İldir”
Ankara’da resmi olarak 1 milyon 900 yüz bin kişi istihdamda yer alırken, Türkiye’deki toplam istihdamın yüzde 7’si Ankara’dadır. Ankara istihdamın en düşük olduğu 27. ildir. 2017 yılında Ankara’da istihdamın yüzde 73,2’sini hizmetler, yüzde 23,6’sını sanayi, yüzde 3,2’sini ise tarım sektörü oluşturmaktadır.
“Ankara’da 250 Bin İşsiz Bulunuyor”
İşsizlik oranı yüzde 11.4 ile 10.9 olan Türkiye ortalamasının üzerindedir ve Ankara işsizliğin en yüksek olduğu 15. ildir. Bir memur kenti olarak bilinen Ankara giderek daha çok işçi kentine dönüşmektedir. Dahası, Ankara diğer şehirlere oranlara görece güvenceli istihdamın yoğun olduğu bir kent olarak bilinirken bu durum pek çok alan bakımından değişmektedir.
Ankara’da genç bir işgücü kitlesi bulunmaktadır. Kayıtlı işgücünün neredeyse üçte ikisi 15-34 yaş arası genç işgücüdür. İşsizlik oranı da gençler bakımından oldukça yüksektir. Ankara’da işçilerin en çok şiksyetçi olduğu konuların sırasıyla aylık ücretin verilmemesi, kıdem tazminatını alamama, fazla çalışma ve ücretini alamama, yıllık ücretli izin hakkını kullanamama, ihbar tazminatının verilmemesi, hafta tatil ücretinin verilmemesi ve resmi tatil ücretinin verilmemesi olmuştur.
Ankara sanayi bakımından önemli bir kenttir. Ankara’da bulunan 7 organize sanayi bölgesi ve 13 sanayi sitesi ilin sanayini belirlemektedir. Ankara, inşaat sektörü bakımından da önemli bir alan. Ankara’da büyük, orta ve küçük toplam 192 adet inşaat şirketi faaliyet göstermektedir.
“Ankara’da Emekçiler Giderek Daha Az Ücrete Mahkum Ediliyor
Ankara kamu işyerlerinden kaynaklı ücretlerin ortalamanın üstünde olduğu bir yer olarak bilinmesine karşın, bu durum kamuda 2018 yılına kadar ağırlıklı istihdam olan taşeron işçilerin ücretlerinin düşüklüğü, hem de kadrolu işçi-memur sayısının giderek azaltılıp güvencesiz ve düşük ücretlerle çalışmanın kamuda da yaygınlaşması sebebiyle giderek değişmekte.
“Ankara’da Sokakta Çalışmaya Başlama Yaş Ortalaması 10,26
Ankara çocukların çalışma oranının yüksek olduğu bir il. Ankara’da çocuk işçilerin yoğun olarak çalıştığı yerler Ostim, Sincan gibi OSB’lerin kurulu bulunduğu alanlar, bunun yanısıra atık toplama ve mendil satma üzerine yoğunlaşan “sokakta çalışma” da yaygın bir çalışma alanı. Sokakta çalışmaya başlama yaş ortalaması 10,26. Çalışan çocukların çoğu okula devam edemiyor. Sokakta çalışan her 10 çocuktan 4’ü fiziksel ve cinsel şiddete maruz kalıyor. 2016’da Ankara’da çıraklık sigortası kapsamında çalıştırılan 83.348 çocuk bulunuyor.
“Kadın İstihdamı Ucuz, Geçici ve Niteliksiz İşlerde Yoğunlaşıyor”
Ankara’da tam zamanlı çalışan 445 bin, yarı zamanlı çalışan 86 bin kadın bulunuyor. Kadın istihdamının görece yüksek olduğu Ankara’da kadın istihdamı genel olarak ucuz, geçici ve niteliksiz işlerde yoğunlaşıyor. Kamu dışında kadınların büyük bölümü küçük işletmelerde ve atölyelerde, ev işlerinin uzantısı işlerde çalışıyorlar. Erkek işçilere göre daha az ücret alıyor, daha güvencesiz koşullarda çalıştırılıyor ve kadın olduğu için ayrımcılığa uğruyor. Ankara, kadınlar bakımından kayıt dışı çalışma ve ev eksenli çalışmanın oldukça yaygın olduğu bir il. Kadın işçilerin sağlıklarını doğrudan etkileyen ve daha ziyade kadın işçilerin maruz kaldığı risklerin başında işyerinde ayrımcılık, cinsel taciz, mobbing ve şiddet geliyor.
Kaynak: İSİG
"Göçmen ve Mülteci İşçiler Yarı Ücretle ve Kayıt Dışı Çalıştırılıyor”
Ankara’da yaklaşık olarak 130.000 civarında kayıtlı göçmen ve mülteci olduğu bilinmektedir. Çalışma izniyle çalışan 9.888 mülteci/göçmen işçi bulunmakta. Göçmen ve mülteciler sosyal güvencesiz, düşük ücretli, riskli çalışma koşulları ile karakterize kayıt dışı istihdamla karşı karşıyadır. Ankara’da göçmen ve mülteci işçiler en çok mobilya, inşaat, metal, gıda, tarım gibi iş kollarında istihdam edilmektedir.
“Ankara En Fazla İş Kazasının Yaşandığı 3., En Fazla Meslek Hastalığı Teşhisi Konulan 4. İl”
Ankara en fazla iş kazasının yaşandığı illerden biri. SGK kayıtlarına göre Ankara’nın iller içerisindeki sıralaması geçtiğimiz 7 yıl boyunca çarpıcı bir biçimde artmıştır. 2010’da en fazla iş kazasının yaşandığı 7. il olan Ankara, 2016’da 3. sıraya kadar çıkmıştır.
2016’da 30 meslek hastalığı teşhisi konulan Ankara’da Türkiye’de 2016 yılında Ankara’da 8 bin ile 24 bin arası meslek hastası tanısı konulması gerekirdi. SGK kayıtları, 2016’da Ankara’da meslek hastalıklarına bağlı ölümlerin sayısı resmi olarak 0 olduğunu söylemektedir. Oysaki ILO hesaplamasına göre yalnızca 2017 yılında Ankara’da en az 396 meslek hastalığına bağlı iş cinayeti olması gerekirdi.
Kaynak: İSİG
Görülmeyen, teşhis edilmeyen, istatistiklere yansımayan meslek hastalıklarına, iş kazalarına ve iş cinayetlerine rağmen Ankara’da emekçilerin çalışma koşulları gerçek tabloyu ortaya koymaktadır. Uzun saatler boyunca çalışma, iş yükü, mobbing, stres, sağlık ve güvenlik önlemi alınmaması ve güvencesizlik pek çok sağlık ve güvenlik sorununa yol açmakta.
“Ankara’da 2013’ten Bu Yana 300 Emekçi İş Cinayetlerinde Yaşamını Yitirdi”
Ankara’da 2013 yılının başından, 2018 yılının Eylül ayı sonuna kadar en az 300 emekçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi. 2013’te 26, 2014’te 56, 2015’te 44, 2016’da 72, 2017’de 66 emekçi yaşamını yitirdi. 2018’in ilk 9 ayında ise en az 35 işçi hayatını kaybetti. İş cinayetlerinde yaşamını yitirenlerin 25’i kadın, 9’u çocuk, 11’i ise mülteci-göçmen işçilerdi.
Kaynak: İSİG
Ankara’da en çok iş cinayeti inşaat ve yol yapımında, taşımacılıkta, metal işkolunda ve tarımda olmuştur. Ankara’da en çok iş cinayetinin gerçekleştiği işkolları güvencesiz ve sendikasız çalışmanın yoğun olduğu işkollarıdır. En fazla iş cinayeti inşaatlarda yaşanmış, her 4 iş cinayetinden birisi inşaat işkolunda gerçekleşmiştir.
Taşımacılık ölümleri inşaat sektörüyle de iç içe değerlendirilmesi gereken ve büyük çoğunluğunun servis başı para alma, iş yetiştirme ve performans usulü çalışma yüzünden gerçekleşen trafik kazası sebepli iş cinayetleridir. 26 işçinin iş cinayetinde öldüğü metal işkolundaki ölümler daha çok Ostim ağırlıklı olmak üzere Organize Sanayi bölgelerinde yaşanmış, pek çoğu küçük işletmelerde olmasına karşın büyük işletmelerde ve kamuda da iş cinayetleri yaşanmıştır.
Ankara’da yaşanan iş cinayetleri en çok düşme, trafik kazası, ezilme, düşme, kalp krizi, silahla vurulma, patlama ve göçük sebebiyle olmuştur. Ankara’da yaşanan iş cinayetleri merkez ve çevre ilçelerin nüfusları ve işgücüyle orantılı düşünüldüğünde, iş cinayetlerinin daha çok çevre ilçelerde yaşandığı görülmektedir.
Raporun kaynağına ulaşmak için tıklayınız.