AKP’li Melih Gökçek yönetimindeki Anakent Belediyesi, ulaşım zammı geri alınmadan önce, otobüs ücretlerinde pahalılık sıralamasında, 16 büyükşehir belediyesi arasında birinci sırada yer alıyordu. Ulaşım pahalılığında rakip tanımayan Ankara’da, tam bilet 1.85, indirimli bilet ise 1.15 TL’den satılıyordu. Başkentte ulaşım fiyatlarında 2004 yılına dönülmüş olmasına karşın, bir başka Anakent Belediyesi olan Sakarya’da toplu ulaşım ücretleri hâlâ Ankara’nın gerisinde kalıyor. Sakarya’da tam bilet 80 kuruştan satılıyor.
Tüketici Hakları Derneği tarafından Anakent Belediyesi’nin toplu taşıma araçlarına, 2005 yılı başından geçerli olmak üzere yapmış olduğu zammın iptali için açılan dava sonrasında Ankara 2. İdare Mahkemesi, zammın iptali yönünde karar vermişti. Bilet fiyatlarında 2004’e dönülürken, transfer uygulaması da belediye tarafından kaldırıldı. Böylece Ankara’da 2003 yılındaki bilet fiyatlarına dönülmüş oldu. Karar uyarınca, 1,85 liraya yükseltilen tam bilet fiyatı 90 kuruşa inerken, 1,15 lira olan indirimli biletler de 60 kuruştan satılıyor.
Danıştay’ın kararıyla ilgili geçtiğimiz hafta bir basın toplantısı düzenleyen Anakent Belediye Başkanı Gökçek, “Yeni duruma göre sağlıklı hizmet vermemiz mümkün değil” dedi. Bu karar neticesinde 200 milyon TL zarar edeceklerini öne süren Gökçek, halihazırda devam eden transfer uygulamasını tedbir olarak kaldırdıklarını bildirdi. Oysa, İdare Mahkemesi’nin kararından önce başkent, otobüs ücretlerinin en pahalı olduğu il konumunda yer alıyordu ve pahalılık konusunda diğer büyükşehirlere fark atıyordu. Ankara’da EGO otobüslerinin ücreti 1.85 liraydı.
Diğer büyükşehirlerin ücret tarifeleri ise şöyle:
İstanbul’da tam bilet 1.50 TL, indirimli bilet 85 kuruş (Belediyenin yaptığı zamlar, yine belediye tarafından geri alındı), İzmir’de tam bilet 1.55 TL indirimli bilet 85 kuruş (90 dakika içerisinde metro, otobüs ve vapura ücretsiz binilebiliyor), Adana’da “Kentkart” ile tam bilet 1 TL indirimli bilet 75 kuruş, Antalya’da “Antkart” ile tam bilet 1.40 TL indirimli bilet 75 kuruş emekli ise 1 TL, Bursa’da tam bilet 1.10 TL indirimli bilet 70 kuruş (Mesafe uzunluğuna göre tam bilet 1.65 TL’ye kadar çıkabiliyor), Erzurum’da tam bilet 1.25 TL indirimli bilet 1 TL, Eskişehir’de tam bilet 1.15 TL indirimli bilet 85 kuruş, Diyarbakır’da tam bilet 1 TL indirimli bilet 75 kuruş, Gaziantep’te tam bilet 1.20 TL indirimli bilet 90 kuruş, Kayseri’de tam bilet 1.20 TL indirimli bilet 75 kuruş, Kocaeli’nde tam bilet 1.20 TL indirimli bilet 80 kuruş, Konya’da tam bilet 1 TL indirimli bilet 75 kuruş, Mersin’de tam bilet 1 TL indirimli bilet 85 kuruş, Sakarya’da tam bilet 80 kuruş indirimli bilet 55 kuruş, Samsun’da tam bilet 1.25 TL indirimli bilet ise 85 kuruştan satılıyor.
En ucuz il Sakarya
Ankara’da ulaşım fiyatlarında 2003 yılına dönülmüş olmasına karşın, bir başka Anakent Belediyesi olan Sakarya’da ücretler Ankara’nın gerisinde kalıyor. Belediye otobüsü ücretlerindeki ucuzluk sıralamasında diğer 15 büyükşehir belediyesini geride bırakan Sakarya’da tam bilet fiyatı 80 kuruş. Sakarya’da, Ankara’daki eski bilet ücretinin yarısından daha az bir tutarla, bir yerden başka bir yere gitmek mümkün. İndirimli bilet tarifesinde ise en ucuz il yine Sakarya. Sakarya’da indirimli bilet ücreti 55 kuruş. Ankara’daki indirimli bilet ücretleri, Sakarya’dakinin yaklaşık 2.5 katı. Ankara’da iki binişlik EGO kartları zammın geri alınmasından önce 3.70 TL iken on binişlik EGO kartları 15 TL’den satılıyordu ve pahalılık konusunda en yakın rakiplerine fark atıyordu. İzmir, Antalya ve Sakarya gibi illerde indirimli bilet, tam biletin yarısı. On binişlik biletlerden yapılan bir hesaplamayla Ankara’daki indirimli bilet, tam biletin yaklaşık yüzde 80’ine karşılık geliyor. Bu uygulama, öğrencilerin tepkisini çekiyor.
Çakar: Hak yerini buldu
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, Ankaralı yurttaşların hak ettiği ulaşım ücretlerine kavuştuğunu belirterek, “Şu anda hak yerini buldu” dedi. Ankara’da toplu ulaşımın özelleştirilmesini eleştiren Çakar, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Melih Gökçek fiyatların pahalı olduğunu söylüyor. Ankara’daki ulaşımın yüzde 25’i belediyenin yönetiminde. Yanlış bir ulaşım politikası izleniyor. Hem ucuz hem kaliteli ulaşım için sistem, kamunun elinde olmalıdır. Gökçek, zarar edeceğini söylüyor. Ben bu görüşe de katılmıyorum. EGO’nun parasını başka yerlere harcarsa belediyenin zarar etmesi normaldir. EGO’nun tek başına zarar etmesi çok zor bir şey. Öte yandan bir belediye kâr amacı gütmemelidir. Ne yazık ki neoliberal politikalar nedeniyle kamu kurumları bile kâr amacı gütmeye çalışıyor. Yoksullara ücretsiz hizmet verilmesi için ulaşım politikası çizmek gerekir. Geliri çok düşük olan yurttaşlar ücretsiz taşınmalıdır. Amaçlanan kamu yararı da gerçekleşmiş olur ama maalesef uyguladıkları politika; kamu yararına, tüketici haklarına ve sosyal devlet anlayışına aykırıdır.”