Anıtkabir alanı Türkiye'nin kutsal alanıdır diyen Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan “Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 11.05.2016 tarihinde aldığı kararla 1/5000 ölçekli nazım 1/1000 ölçekli Anıtkabir Tarihi Sit Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planları’nda değişikliğe gidilerek daha önceki planlarda şahsa ait alanların kamulaştırılarak Anıtkabir alanı ile birleştirilmesi hükmü ortadan kaldırılarak, Anıtkabir alanına katılması gereken bu alanın konut alanı olarak kullanılması kararı getirilmiştir. Yani planda kamulaştırıp "B" alanı ile birleştirilmesi hükme bağlanmışken bu hüküm plan değişikliği yapılarak plandan çıkartılmıştır. Yine Anıtkabir Muhafız Bölüğü’nün bulunduğu 37.960 metrekarelik alanda yıkılıp yeniden yapılması durumunda 0.3 emsal 12.50 yüksekliğinde yaklaşık 12 bin metrekarelik yapılaşma öngörülmüştür. Ayrıca, Anıtkabir Tarihi Sit Alanı KAİP’te park alanı olarak gösterilen alan askeri alan olarak belirlenerek yapılaşmayla karşı karşıya bırakılmıştır. Plan, plan yapma tekniği açısından şeffaf değil, meclis kararındaki "C" alanı planda gösterilmemiş. Her ne sebeple olursa olsun Anıtkabir alanı ne bir kışla nede sağından solundan alanı daraltılarak, konut olarak kullanılması öngörülen bir alandır. Bu plan değişikliği Cumhuriyet dönemi ile hesaplaşan ve bunu mekana yansıtarak, bir gecede İller Bankası'nı, Marmara Köşkü'nü, Baraj Gazinosu'nu, Su Süzgeci'ni, yani Cumhuriyet ideolojisinin temsil mekanlarını yıkan bakış açısının, bir çok yıkımı daha gerçekleştirdikten sonra Anıtkabir'e yöneleceğinin adımlarıdır. Koruma kurulunun bu uygulamaya izin veren kararı ile birlikte plan değişikliğini yargıya taşıyacağız.Kamuoyunu bu süreçte duyarlı olmaya davet ediyoruz" dedi.
Anıtkabir Ulus'a aittir ve kutsal mekandır
Candan şöyle devam etti: "Anıtkabir’in anıtsal,tarihsel,simgesel ve özgünlük değeri tartışmasızdır.Tüm dünyaya mal olmuş tarihsel bir alana dair plan ölçeğindeki değişikliler, ben yaptım oldu yaklaşımıyla yapılamaz. Anıtkabir'e ilişkin her bir adımının meslek odaları, uzmanlar, üniversiteler ve toplumla paylaşılarak yapılması zorunluluktur.Şeffaf bir süreç işletmeyen, meslek odalarından görüş almadan (daha önceki plan onaylarında meslek odaları toplantılara çağrılmaktaydı) Anıtkabir plan değişikliğinin karardan bir yıl sonra askıya çıkartılmasının amacı çok açıktır. Alıştıra alıştıra, adım adım Anıtkabir alanlarını daraltmak, itibarsızlaştırmak, toplumun değer verdiği alanları mekansal olarak değersizleştirmeye çalışmaktır. Anıtkabir’e geçen yıl yapılan oyuncak alanını, futbol sahasını ve birkaç gün önce Anıtkabir'e ilişkin bakımsızlık, hoyratça kullanım süreçlerinin basına yansıdığını düşündüğümüzde Anıtkabir'e yönelik sistematik bir müdahale süreci karşımıza çıkıyor. Anıtkabir anı ve saygı mekânı olan bir alan ve tüm ulusa ait. Ülkenin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedi ikametgâhı olan Anıtkabir’e ilişkin plan değişikliği ile alanın daraltılması, kamulaştırma kararlarından vazgeçilmesi ve her ne sebeple olursa olsun yapılaşmanın arttırılmasını reddediyoruz. Anıtkabir Ulus'a aittir ve tarihsel simgesel, kutsal mekandır."
"Güvenmemek için onlarca nedenimiz var"
Candan açıklamasında ayrıca "Muhafız Birliği'nin görevinin Anıtkabir'i korumak olduğunu, Anıtkabir'in sit sınırları ile bir bütün olduğunu , Anıtkabir'in askerlerin her türlü ihtiyacını karşılayacakları bir kışla olmadığını, 12.50 yükseklik ve 0.3 emsalle yaklaşık 12.000 metrekarelik inşaat alanı ile Anıtkabir alanında giderek yapılaşmanın önünü açan bu plandan ivedilikle vazgeçilmesi gerektiğini belirtti.
Plan hükümlerinin 6. Maddesindeki müdahale biçimleri paftası kısmında “Müdahale biçimleri paftasında yıkılacak yapılar olarak gösterilen, kentsel tasarım açısından uygulama açısından mevcut haliyle kullanımına devam edebilir. Müdahale Biçimleri Paftasında "yıkılacak yapılar" olarak gösterilen yapıların, plânda öngörülen Kentsel Tasarım Projesi'nin uygulama aşamasına kadar mevcut halleri ile kullanımına devam edilebilir” ifadelerinin de yer aldığına dikkat çeken Candan, ivedilikle müdahale paftalarının da kamuoyuyla paylaşılması gerektiğinin altını çizerek, koruma kuruluna Ankara Büyükşehir Belediyesi'ne ve bir gecede Cumhuriyet değerlerini yıkma kararı verenlere güvenmemek için onlarca nedenimiz var" dedi.
Bozdağ'dan açıklama
Birgün'ün haberine göre, Anıtkabir'de yapılan plan değişikliği sonrası Mimarlar Odası'nın AKP'nin Anıtkabir'de yapılaşma için adım attığını dile getirdiği açıklamasına Adalet Bakanı Bekir Bozdağ'dan yanıt geldi.
Bozdağ, "Milli Savunma Bakanlığının kullanmakta olduğu lojmanlar var, o da Anıtkabir'in içinde değil, karşı tarafta. Melih Gökçek onunla ilgili bir konu olduğunu söyledi. Yeni bir inşaat falan değil" dedi.
Bozdağ, "Sayın Melih Gökçek'in bir açıklaması var, orada detaylı bilgiler var. Anıtkabir'in imara açılmasını Ankara Büyükşehir Belediyesi veya herhangi bir belediye başkanının düşüneceğini tahmin etmiyorum. Mimarlar Odasının çarpıtması var, onların söylediği gerçek değil. Milli Savunma Bakanlığının kullanmakta olduğu lojmanlar var, o da Anıtkabir'in içinde değil, karşı tarafta. Melih Gökçek onunla ilgili bir konu olduğunu söyledi. Yeni bir inşaat falan değil" ifadelerini kullandı.
Mimarlar Odası'ndan Yanıt
Bozdağ'ın Anıtkabir açıklamasına Mimarlar Odası'ndan yanıt geldi.
Mimarlar Odası'nın açıklaması şöyle:
Anıtkabir Tarihi SİT alanlarına ilişkin Büyükşehir Belediyesi'nin 11.05.2016 tarihli Belediye Meclis kararında yapılacak değişiklikler ve 7 Temmuz 2017 'de askıya çıkan plana ilişkin Melih Gökçek'in açıklaması ve ona referans veren hükümetin açıklaması bilimsellikten uzak gayri ciddidir. Kendi Meclisinin verdiği kararı ve yayınladığı planı okumaktan uzak yöneticilerin Başkent Ankara'yı yönetmesi oldukça vahim bir durumdur. Anıtkabir Planı üzerinden plan nasıl okunmalı ve meclis kararları ne anlama gelir rehberi Büyükşehir Belediyesi belgeleriyle aşağıdaki şematik halde gösterilmiştir. Anıtkabir tarihi SİT alanı bir bütündür, sadece anıt bloktan ibaret değildir. Anıt bloku simgeselleştirecek bir peyzaj düzenlemesi ve çevresindeki yapılaşmalarında belirlendiği etkileşim alanı ile birlikte ele alınmak durumundadır.
Orada inşaat yapılmıyor açıklamasına ilişkinde Anıtkabir Muhafız Birliği'nin 2015 ve 2017 google earth üzerinden alınan görseller üzerinden karşılaştırmalı inceleyebilirsiniz. Ağaçları hangi gerekçe ve hangi kararla kestiklerini alanın neden harf edildiğinin de açıklamasını kamuoyuyla paylaşmaları da bir zorunluluktur.
"Mimarlar Odası konuyu çarpıtıyor" diyenlere “ parselleri hayır için verdim” diyenlere söylenecek tek sözümüz var, halka yalan söylemek suçtur.
Bugüne kadar biz hiç "kandırıldık" demedik. Kimin neyi çarpıtıp çarpıtmadığı ortadadır. Mimarlar Odası olarak Cumhuriyetin değerlerini yok ederek, , tarihinden ve kültüründen yoksun bir şekilde, Cumhuriyetle hesaplaşmayı mekanlar üzerinden yürüterek, Atatürk'ün bizzat talimatlarıyla yapılan, İller Bankası, Marmara Köşkü, Baraj Gazinosu, Su Süzgeci, Havagazı Fabrikası'nı bir gecede yıkanlara, Ülkemizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ebedi ikametgahı, anı ve saygı mekanı Anıtkabir'e yönelik, oyun parkı, halı saha, bakımsızlık ve son olarak plan değişikliği ile nasıl planlar içerisinde olduklarını bilerek güvenmediğimizi bir kez daha ifade ederek mücadeleye devam etme kararlılığımız kamuoyunun bilgisine sunarız. Diplomalarımız Cumhuriyet değerlerinin ve onun kültürel ve tarihsel mirasının korunmasına yönelik verilmiş mücadele senedidir. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak bilimi ve tekniği halkımızın hizmetine sunmaya devam edeceğiz.
TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu.