Antik dönemin sağlık merkezi Allianoi’yi, Yortanlı Barajı suları altında bırakmak isteyen AKP hükümeti, işlemine dayanak oluşturacak bilim komisyonu raporlarını hazırlatırken çevreciler de, yeni dava süreçlerini başlatıyor. Bugüne değin oluşturulan beş ayrı bilim kurulu raporları birbirleriyle çelişiyor. Antik kenti sulara gömme konusunda ısrarcı olan AKP hükümetinin, Çevre ve Orman Bakanı Veysel Eroğlu da, Allianoi’yi koruduklarını savunuyor.
Antik kentin olduğu gibi korunarak gelecek kuşaklara aktarılması yönünde evvelce verilen bilim komisyonu raporlarını yok sayan ve istemleri doğrultusunda rapor peşine düşen hükümet, aradığı bilim insanlarını bulmak için uzun yıllara varan bir süreci göze aldı. Konuyla ilgili ilk komisyon 2005 yılında oluşturulurken buradan, “Allianoi’yi korumak evrensel bir görevdir” yönünde karar çıktı. AKP hükümetinin bu bilimsel raporu aşma uğraşı 5 yıl sürdü. Bu sürede beş ayrı rapor hazırlandı ve Kültür Bakanlığı’na sunuldu. Bakanlık, beğenmediği raporların ardından yeni bilim kurulları oluşturdu. AKP hükümetinin görüşleriyle örtüşen raporlar, çevreciler tarfından yargıya taşındı. Mahkemeler, çevrecileri haklı bularak, söz konusu bilimsel raporlar doğrultusunda verilen idari işlemleri iptal etti. AKP hükümeti, yargı kararlarını aşmakonusundaki ısrarını sürdürdü ve son olarak aynı içerikteki iki ayrı bilim komisyonu raporunu referans alarak, 17 Ağustos 2010 tarihinde yeni bir idari işlem başlattı. Bu idari işlem de yargıya taşındı. Çevreciler bu kez, dava sonuçlanıncaya kadar Devlet Denetleme Kurulu’nun devreye girmesini istiyor. Devlet Denetleme Kurulu’nun, Allianoi’de yapılan hukuksuzluğu tespit etmesini isteyen kesimler, konuyla ilgili Cumhurbaşkanı’na başvuru yaptılar.
İşte 5 kurul 5 rapor
İlk rapor: 16 Temmuz 2005 tarihinde hazırlanan bilim komisyonu raporunda, Allianoi’yi korumanın evrensel bir sorumluluk olduğu bildirildi.
İkinci kurul: Hükümet, Allianoi’nin bütüncül ve kalıcı olarak korunması gerekliliğini bildiren bilim insanlarının raporunu aşmak için yeni bir bilim komisyonu oluşturdu. Yeni komisyon, 26 Haziran 2006 tarihli raporunda herhangi bir bayındırlık projesi öncesi mutlaka alanın arkeolojik taramasının yapılmasının şart olduğuna dikkat çekti. Raporun sonunda, Allianoi’nin korunması ya da baraj suları altında kalması seçeneklerinden birisini ön plana çıkarma yetkisinde olmadıklarını bildirdi.
Üçüncü kurul: Bu komisyonun raporu, AKP hükümetinin istediği yönde çıktı. 14 Eylül 2007 tarihli bu raporda, Allianoi’nin, mille kaplanmasının uygun seçenek olacağı vurgulandı. Rapor, İzmir 2 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na sunuldu. Burası, bilim komisyonu görüşünün benimsendiğini açıkladı ve Allianoi’yi mille kaplama çalışmaları başladı. Bu süreçte çevrecilerin, İzmir İdare Mahkemesi’nde, açtıkları davadan yürütmeyi durdurma kararı çıktı.
Dördüncü rapor: Üçüncü komisyonun üyelerine yeni bir görev daha verildi. Bu üyeler, 21 Mayıs 2010 tarihinde sundukları raporda, Allianoi’nin mil yerine kumla kaplanarak, baraj suları altında bırakılmasının, korumacı bir anlayış sergileyeceğini bildirdiler.
Beşinci kurul: Hükümetin, Allianoi’yi sular altında bırakacak uygulamasına zemin oluşturacak bu rapora ek olarak, 4 Ağustos 2010 tarihli bir bilim komisyonu raporu daha eklendi. Antik kentin kumla kaplanmasının uygun olduğu belirtildi. 17 Ağustos 2010 tarihinde izin verildi. Bergama Müze Müdürlüğü’ne talimat gitti ve antik kenti, kumla kaplama hazırlıkları başlatıldı.