30 yıl önce Bursa'da borç harç küçük bir bodrum katında işletmeler için mutfak ürünleri işine giren İnoksan'ın patronu Vehbi Varlık, bugün Türkiye'de 600 milyon TL'ye ulaşan endüstriyel mutfak pazarının yaratıcısı olarak gösteriliyor
1977 yılında Bursa’da ışık görmeyen bir bodrum katında borç harç kardeşiyle mutfak eşyaları üretimine başlayan İnoksan Yönetim Kurulu Başkanı Vehbi Varlık, o yıllarda Türkiye’de endüstriyel mutfak pazarının da temellerini atmış oldu. Bugün Türkiye’de endüstriyel mutfak pazarının en büyük firmalarından olan İnoksan’ın başarı hikâyesi hayli ilginç. Bursa’da Beşyol mevkiinde, bodrum katında oda büyüklüğünde bir atölyede işe başlayan Vehbi Varlık, her yağmurda içeriyi su basan bu atölyede iki yıl boyunca kendi deyimiyle ‘ciddi çile çeker’.
İlk zamanlar ancak çok küçük siparişler alabilen Varlık, gece yarısı, kardeşiyle birlikte Bursa sokaklarında el ilanları dağıtarak, müşteri bulmaya çalışır, yerel gazetelere borçlanarak ilan vermeye başlar. Ancak bunların karşılığını göremeyince “Acaba hata mı yaptım da bu işe girdim” dediği en umutsuz günlerinden birinde Varlık’ın ve İnoksan’ın talihi döner. Dükkânın önünde bir otobüs durur ve içinden beyaz sakallı, yaşlı bir adam iner. Kuzine ve lokanta tezgâhı siparişi veren yaşlı adamın geldiği günden sonra İnoksan’ın da kaderi şekillenmeye başlar. Sonunda siparişler büyür ve çekilen sıkıntıların meyveleri de tek tek işe dönüşür.
Pazar 600 milyon TL
Aldıkları siparişlerle yavaş yavaş Türkiye çapında bir mutfak firması haline geldiklerini anlatan Vehbi Varlık, “Ancak şirket olup, daha güçlü bir yapı oluşturmak istiyordum. Bunu da başardık ve bugün 30’uncu yılımızı kutluyoruz” dedi. Yemek sanayinden otel mutfaklarına, fast food’culardan restoran mutfaklarına kadar gıdanın işlendiği tüm mutfakları kapsayan bir müşteri kitleleri olduğunu belirten Varlık’a göre, endüstriyel mutfak ekipmanları pazarı, pişiricilerden, fast-food ekipmanlarına; servis ekipmanlarından, hazırlık ekipmanlarına; konveksiyonlu fırınlardan, bulaşık ve bardak, sebze yıkama makinelerine kadar yaklaşık 3 bin çeşit ekipmandan oluşuyor.
Özellikle 1980’li yıllardan itibaren gelişen turizm ve hazır yemek sektörünün Türkiye’de endüstriyel mutfak pazarının büyümesinde etkili olduğunu aktaran Varlık, pazarın şu anki tahmini büyüklüğünün de 600 milyon TL civarında olduğunu söyledi.
Bulaşık makinesinde geriyiz
Şu anda sektörde büyük firmaların sayısının bir elin parmaklarını geçmeyeceğini belirten Vehbi Varlık, “Yurtiçi ciromuz 60 milyon TL. Yani pazardan yüzde 10’luk bir pay alıyoruz” dedi. Sektörün Türkiye’de 30 yıllık bir mazisi varken Avrupa’da 100 yıllık bir geçmişe dayandığını ifade eden Varlık’a göre, sektörün en büyük pazarı Amerika’yken ardından AB ülkeleri geliyor.
Türkiye’de bundan 15 yıl öncesine kadar hâlâ paslanmaz tezgah kullanmayan, bulaşık yıkama makinesi bulunmayan işletmeler olduğuna dikkat çeken Varlık, “Şimdi birçok işletmede tamamen paslanmaz kullanıma geçildi. Global pazar teknolojik olarak çok ilerdeydi, biz onları gıptayla izlerken şimdi aynı sistemler Türkiye’de de kullanılıyor. Ancak hâlâ işletmelerde bulaşık yıkama makinesi, fırın kullanımına baktığımızda gerideyiz. Bu da sektörün Türkiye’de önünün çok açık olduğunun bir işareti” diye konuştu.
‘58 ülkenin mutfağındayız’
Bugün beş kıtada 58 ülkeye ürünlerini ihraç eder hale geldiklerini anlatan Vehbi Varlık, sektörün en büyük ihracatçılarından olan İnoksan’ın yurtdışı satışlarının cironun yüzde 30’una ulaştığını ifade etti.
İnoksan’ın 39 ülkede de partner ve bayileri olduğuna dikkat çeken Vehbi Varlık, “Klasik pazarlarımız: Batı Avrupa, Balkanlar, Kafkasya, Orta Asya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika . 2009 yılında krize rağmen piyasa payımızı ve 2008 ciromuzu korumayı başardık. Bu yıl da daha aktif hale gelerek, ihracatımızı yeni coğrafyalara taşımak istiyoruz” diye konuştu.
Yeni hedef Kuzey Afrika
2010 yılı hedeflerinden de bahseden Vehbi Varlık, şunları söyledi: “İhracatçı firma kimliğimizin gelişmesi için çabalarımıza devam ederek mevcut pazarlarımıza ek pazarların keşfine çıkacağız. Kuzey Afrika’da devam eden hareketliliğe ek olarak Hindistan ve İran gibi ülkelerde de olmayı amaçlıyoruz.
Yurtiçindeki ağımızı geliştirmek istiyoruz. Bu amaçla yurtiçi bölge ağımızda yeni düzenlemelere gideceğiz. Aynıca, endüstriyel soğutucu alanında da kendi markamızı yaratmak istiyoruz.”