Dünyanın kent merkezindeki en büyük “Antik Agorası” olarak kabul edilen İzmir Agorası gün yüzüne çıkıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin desteğinde yürütülen kazı çalışmalarında çok önemli mesafeler kat ediliyor. Agora’nın çevresinde 3 Trilyon lira kamulaştırma bedeli ödenen metruk binalar yıkılarak tarihi mekanın kentle ve güneşle buluşması sağlanıyor.
YIKIMLAR SÜRECEK
Agora ve çevresini “Arkeoloji ve Tarih Parkı” haline getirerek kent ile bütünleşmesini, turizm-ticaret olarak gelişmesini sağlayacak olan proje çerçevesinde yıkımlarım devam edeceğini belirten İzmir Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, “Agora ve Çevresi Koruma, Geliştirme ve Yaşatma Projesi” çerçevesinde bir yandan İzmir Agorası’nda devam eden projelere destek verdiklerini, diğer taraftan da tarihi kalıntılar üzerindeki metruk yapıları yıkarak kazı alanının genişletilmesi için önündeki engelleri birer birer kaldırdıklarını söyledi.
7 BİN YILLIK GEÇMİŞ
Belediye yetkilileri, “1. Derecede Arkeolojik SİT Bölgesi’nde bulunan yapıların kamulaştırmaları ve yıkımlar önümüzdeki süreçte devam edecek” dedi. İzmir’in bazı araştırmacılarına göre 5000, bazı araştırmacılarına göre ise 7000 yıllık geçmişe sahip bir kent olduğuna değinen yetkililer, “Doğal olarak bu binlerce yıllık süreçte ev sahipliği yaptığı çeşitli uygarlıkların izlerini taşıyor. Kentin ilk kurulduğu yer olan Bayraklı Tepekule höyüğü; ikinci kez doğduğu Kadifekale, kentimize özgü bir ayrıcalık yaratıyor. Kadifekale eteklerindeki henüz gün yüzüne çıkarılmamış tiyatro ve stadyumdan başka, Osmanlı döneminin hoşgörülü İzmir’in kanıtları sayabileceğimiz camiler, sinagoglar, kiliseler, hanlar, sebil ve şadırvanlar kentimizin sadece geçmişine değil aynı zamanda geleceğine ait zenginliklerdir. Kentimiz içinde mücevher gibi duran Roma Devlet Agorası ise ayrı bir öneme sahip” diye konuştu.
AÇIK ARKEOLOJİ MÜZESİ
Kemeraltı’nın doğusunda kalan 13 hektarlık “Agora ve Çevresi Koruma Alanı”, çalışmalarla bütünlük içinde İkiçeşmelik ve Eşref Paşa caddelerine sınır hale getirilip “Arkeoloji ve Tarih Parkı” olarak düzenlenecek. 1. ve 3. derece SİT alanı sayılan bu bölgedeki kültür varlıklarına yeni bir işlev kazandırılacak. Agora’da bugüne kadar ortaya çıkarılan eserler arasında; Tanrıça Vesta kabartması, Tanrı Hermes, Dionysos, Eros, Herakles heykelleri, çok sayıda kadın, erkek ve hayvan heykelleri bulunuyor.
Tarihi Gelişimi
Agora etimolojik olarak “şehir meydanı, Pazar yeri” demektir. Ticari, adli, dini, siyasi fonksiyonları olan agora, sanatın yoğunlaştığı, felsefenin temellerinin atıldığı; stoaların, anıtların, sunakların, heykellerin bulunduğu bir kamusal alandır. İzmir Agorası, sadece alışverişin yapıldığı ticari bir alan değil, aynı zamanda “devlet agorası” niteliğindedir. Osmanlı döneminde mezarlık olarak kullanılmıştır.
AURELIUS
İzmir Agorası, Roma Dönemi’nde M.S. 178 yılındaki büyük İzmir depreminden sonra, Roma imparatorlarından Marcus Aurelius tarafından yaptırılmıştır. İzmir’i çok seven karısı İmporatoriçe Faustina’nın ölümünden sonra onun adını kentte yaşatmak isteyen imparatorun inşaatla yakından ilgilendiği de biliniyor. Bunun bir kanıtı olarak, Agora’daki kemerlerden birisinde Faustina’nın maskı da yer almaktadır.
İÇ LİMAN
İzmir’in o dönemdeki iç limanı olan Kemeraltı’na ve kentsel merkeze yakın bir noktada üç hat halinde inşa edilmiştir. İzmir Agorası, Roma agoralarından en büyük ve en korunmuş olanıdır. Roma Dönemi İzmir’i simgeleyen özel bir örnek, kentimiz açısından da kültür turizmi için çok büyük bir olanaktır. İzmir Agorası’nda ilk kazılar 1932-1941 yıllarında yapılmış, sonra ara verilmiştir.